Preziydent Qasym-Jomart Toqaev «Ádiletti Qazaqstan: zang men tәrtip, ekonomikalyq ósim, qoghamdyq optimizm» atty Qazaqstan halqyna Joldauynda últ densaulyghyn nyghaytugha jәne azamattardy әleumettik qoldau jýiesin qayta jandandyrugha baghyttalghan keshendi sharalardy jýzege asyru mindetin qoydy.

Memleket basshysynyng tapsyrmalaryn jýzege asyru ayasynda elimizde densaulyq saqtau salasyn sapaly týrde janghyrtugha baghyttalghan jýieli sharalar kesheni jýzege asyryluda. Búl júmys әrbir azamat ýshin medisinalyq kómekting qoljetimdiligi men sapasyn arttyrugha baghyttalghan. Basty maqsat – halyqtyng ómir sýru jasyn úzarta týsu. 2025 jyly 14 shildede mindetti medisinalyq saqtandyru mәseleleri jónindegi jana Zangha qol qoyyluy manyzdy qadamdardyng biri boldy.

«Memleketimizding erekshe basymdyqtarynyng biri – halyqtyng densaulyghyn qorghau. Bizding maqsatymyz 2029 jylgha qaray halyqtyng ortasha ómir sýru úzaqtyghyn 77 jasqa deyin jetkizu. Jalpy búl maqsat qoljetimdi. Jyl sayynghy dinamikada halyqtyng densaulyghynyng ong kórsetkishteri bayqalady. 2024 jyldyng qorytyndysy boyynsha halyqtyng ortasha kýtiletin ómir sýru úzaqtyghy alghash ret 75 jastan asty. Memleket basshysy men Ýkimetting qoldauy arqasynda halyq densaulyghynyng negizgi kórsetkishterin jaqsartugha mýmkindik tuyp otyr», – dep atap ótti densaulyq saqtau ministri Aqmaral Álnazarova.

Profilaktikalyq skriningter memleket kepildik beretin medisinalyq qyzmetter paketine engizildi

MÁMS jýiesi engizilgennen beri densaulyq saqtau salasyn qarjylandyru kólemi ýsh esege artty. Búl halyqtyng joghary tehnologiyalyq jәne qymbat qyzmetterge qoljetimdiligin keneytuge mýmkindik berdi.

Endi barlyq medisinalyq kómek naqty eki bólikke bólinedi: el túrghyndarynyng barlyghyna memleket tolyq kepildik beretin bazalyq paket jәne saqtandyrylghan azamattargha arnalghan keneytilgen saqtandyru paketi.

«14 shildede tiyisti Zangha qol qoyyldy. Osy Zang boyynsha mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyru men tegin medisinalyq kepildendirilgen kómek kólemi paketterining ara-jigi naqty bólinetin bolady. Saqtandyru mәrtebesine qaramastan barlyq azamattargha eng kóp taralghan jәne әleumettik mәni bar aurular boyynsha skrinigter qoljetimdi bolady. Onkologiyalyq, jýrek qan tamyrlary aurularyn erte anyqtaugha arnalghan skrinigterding jana týrleri engizilude. Sonday-aq midaghy qan ainalymy búzyluyn erte anyqtau ýshin 50 jastan asqan er azamattarymyzgha jana skrinig týri engiziledi. Áleumettik mәni bar aurulargha kýdik tughan jaghdayda tekseruler barlyghyna tegin bolady», – dep atap ótti Aqmaral Álnazarova.

Suret: primeminister.kz saytynan alyndy.

2026 jylgha qaray MÁMS jýiesimen qosymsha 1 mln-nan astam adam qamtylady

«Mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyru turaly» Zanda densaulyq saqtau jýiesining qarjylyq túraqtylyghyn nyghaytugha baghyttalghan birqatar sharany jýzege asyru kózdelgen.

Áleumettik osal toptardy MÁMS-pen qamtudy keneytu: Halyqty barynsha jýiege tartu maqsatynda әleumettik osal toptaghy azamattar ýshin jarnalardy jergilikti atqarushy organdardyng tóleu tetigi engiziledi. Búl normany jýzege asyru 2026 jylgha qaray qosymsha 1 mln-nan astam adamdy MÁMS jýiesimen qamtugha mýmkindik beredi.

Ádil jarna jýiesin engizu: Áleumettik әdilettilik qaghidatyn saqtau ýshin Áleumettik medisinalyq saqtandyru qoryna audarym jasalatyn kiristing jogharghy shegi alynyp tastalady. Búl tәsil azamattardyng jýiege ýlesin olardyng tabysyna say etip, sala budjetine jyl sayyn qosymsha 200 mlrd tengege deyin qarjy әkeledi.

Memlekettik qarjylandyrudy arttyru: Jenildikti sanattaghy 11 mln azamat ýshin memleket jarnasynyng mólsherlemesin kezen-kezenimen arttyru kózdelgen. Búl shara 2030 jylgha qaray qarjylandyru kólemin 289 mlrd tengege deyin úlghaytugha mýmkindik beredi.

Birynghay medisinalyq qyzmetter paketin qalyptastyru: 2027 jyldan bastap memleket kepildik beretin tegin medisinalyq kómek kólemi (TMKKK) men MÁMS paketi arasyndaghy naqty aiyrmashylyqty belgileytin birynghay paket engiziledi. Osylaysha әrbir azamat memleket kepildik beretin qyzmetterdi jәne saqtandyru esebinen kórsetiletin qyzmetterdi naqty bile alady.

Suret: primeminister.kz saytynan alyndy.

Ana men bala densaulyghyn saqtau

2024 jyldyng qorytyndysy boyynsha elimizde ómir sýru úzaqtyghy alghash ret 75,4 jasqa jetti. Ana ólimi kórsetkishi 12%-gha tómendep, tarihy minimumgha jetti. Sonday-aq neonataldyq ólim 20%-gha, sәby ólimi 11%-gha, al bala ólimi 8%-gha azaydy.

2024 jyly elimizde alghash ret «Fetaldy medisina» innovasiyalyq tehnologiyasy engizildi: 71 jatyrishilik (úryqqa) operasiya jasalyp, nәtiyjesinde 96 nәrestening ómiri saqtalyp qaldy. Jana tughan sәbiyler hirurgiyasy da qarqyndy damuda – 2025 jyldyng alghashqy jartyjyldyghynda tua bitken damu aqaulary bar 600 nәrestege ota jasaldy.

Auytqulardy erte anyqtau ýshin elde tiyimdi infraqúrylym qalyptastyryldy – Bir kýndik klinikalar, Úryqty qorghau ortalyqtary ashyldy. Balalargha tughannan bastap tórt týrli skrining jýrgiziledi: neonataldyq, audiologiyalyq, psihofizikalyq jәne oftalimologiyalyq. Búl júmys nәtiyjesin berdi – tua bitken aqaulary bar balalar arasyndaghy bastapqy mýgedektik 7,5%-gha tómendedi, al jana tughandardyng ómir sýru dengeyi 88%-dan 93%-gha deyin artty.

Suret: primeminister.kz saytynan alyndy.

Balalargha kórsetiletin kómekti jaqsartu ýshin әrbir AMSK úiymynda pediatriyalyq bólimder úiymdastyryluda. YuNIYSEF qoldauymen emhanalarda Balalardy damytu jәne erte aralasu ortalyqtary ashylyp jatyr. Býginde osynday 100 ortalyq júmys isteydi, onda damuynda qiyndyqtary bar balalar keshendi kómek alady. Balalar arasynda autizm diagnozy qoyylghandar sanynyng kóbengine baylanysty olardyng reabilitasiyasyna arnalghan tósek-oryn sany 4 esege artty.

Analardy qoldau ýshin alghash ret әielderding reproduktivtik densaulyghyn nyghaytugha baghyttalghan «Analar saulyghy» baghdarlamasy iske qosyldy. Sonymen qatar shalghay auyldardaghy әielder ýshin joghary qauip tobyndaghy jýkti әielderdi aldyn ala gospitalizasiyalaugha arnalghan «Salauatty ana» pansionattary ashylyp jatyr.

Auylda densaulyq saqtaudy janghyrtu: 655 medisinalyq nysannyng 538-i iske qosyldy

Elimizde әlemning jetekshi medisinalyq ortalyqtarymen qatar qoyatyn biregey operasiyalar jasaluda. Jýrek pen ókpeni transplantasiyalau, sonday-aq býirekting ýshjaqty aiqaspaly transplantasiyasy siyaqty asa kýrdeli operasiyalar jasalady. Qazaqstan osynday operasiyalar oryndalatyn әlemdegi alty elding qataryna kiredi.

My aurularyn emdeude «Gamma-pyshaq» tehnologiyasy qoldanylsa, onkologiyalyq dertterge qarsy zamanauy protondyq terapiya engizilude.

Infraqúrylymdy janartu baghytynda auqymdy júmys jýrgizilude. «Auylda densaulyq saqtaudy janghyrtu» últtyq jobasy ayasynda josparlanghan 655 nysannyng 538-i salyndy.

«Búl nysandar búryn medisina nysandary bolmaghan auyldarda, sonday-aq eskirgen jәne beyimdelmegen ghimarattardyng ornyna salynuda. Nәtiyjesinde shamamen 1 million auyl túrghyny medisinalyq qyzmetpen qamtylady», – dep atap ótti densaulyq saqtau ministri Aqmaral Álnazarova.

36 oblystyq auruhana men 17 perinataldyq ortalyqqa janghyrtu júmystary jýrgizilude. Balalar bólimshelerindegi tósek-oryn qory 38%-gha úlghaydy. Shamamen 2,1 myng birlik medisinalyq jabdyq satyp alynyp, sonyng nәtiyjesinde jaraqtandyru dengeyi 86%-gha (62%-dan) deyin ósti.

Suret: primeminister.kz saytynan alyndy.

Densaulyq saqtau jýiesinde kadr dayarlaudy kýsheytu, dәri-dәrmek baghasyn tómendetu jәne sifrlyq transformasiyany damytu sharalary qabyldanuda

Densaulyq saqtau jýiesinde kadrlyq mәseleler de sheshilude. «Pediatriya» mamandyghy qayta engizilip, óte tapshy 14 balalardy emdeu mamandyghy boyynsha reziydentura ashyldy.

«Adamy kapitaldy damytu baghytynda medisinalyq bilim berudi kýsheytip, nauqastardy derbes qabyldaugha basymdyq bere otyryp, meyirbiykelik tәjiriybeni damytamyz. Ýzdiksiz kәsiby damu simulyasiyalyq ortalyqtary men qashyqtan oqytu plaformalary arqyly engizemiz. Jyl sayyn medisinalyq oqu oryndaryna qabyldanatyn talapkerler sanynyng kóbengi dәriger kәsibining mәrtebesin arttyrudyng belgisi. 2025 jyly medisinalyq joghary oqu oryndarynyng týlekteri 11 600 mamandy qúrady. Olardyng ýshten ekisi ónirlik bólu boyynsha medisinalyq úiymdargha júmysqa ornalasty. Mamandardy ónirlerge tartu ýshin memleketten qoldau sharalary jýzege asyryluda. Memleket basshysynyng tapsyrmasy boyynsha qosymsha әleumettik qarjylay kómek qarastyrylghan. Kadr tapshylyghyn azaytu maqsatynda auyldyq eldi mekenderge júmysqa kelgen asa tapshy mamandyqtar dәrigerlerge 8,5 million tenge kóleminde tólem qarastyrylghan», – dep atap ótti Aqmaral Álnazarova.

Suret: primeminister.kz saytynan alyndy.

Farmasevtika salasynda 2029 jylgha deyin otandyq dәri-dәrmek óndirisi ýlesin 50%-gha jetkizu jónindegi tapsyrmany oryndau boyynsha sharalar qabyldanuda. Bagha qalyptastyrudyng ashyqtyghyn arttyru maqsatynda shekti baghalardy aiqyndau tetigi qayta qaraldy: artyq shyghyndar alynyp tastaldy jәne djenerikterding baghasy týpnúsqa preparattar qúnynyng 30%-yna deyin tómendetildi. Tek «SQ-Farmasiya» satyp alatyn eng qymbat 20 dәrilik preparat boyynsha ghana shamamen 18 mlrd tenge ýnemdelui kózdelude. Jalpy alghanda, TMKKK jәne MÁMS jýiesi ayasynda shekti baghalar 19%-gha tómendeydi, al kóterme jәne bólshek sauda segmentterinde 30%-gha deyin tómendeydi dep kýtilude.

Referenttik bagha belgileuding jana modelin engizu dәri-dәrmek qúnyn 12%-gha tómendetuge mýmkindik berip otyr, al jalpy ekonomikalyq tiyimdilik shamamen 50 mlrd tengeni qúrady.

Búl qarajat terapiyanyng qoljetimdiligin keneytuge jәne sapasyn arttyrugha baghyttalady. Sonymen qatar ambulatoriyalyq dәrilik qamtamasyz etu tizimi ontaylandyrylyp, búl óz kezeginde innovasiyalyq preparattardy engizu ýshin qosymsha resurstar bosatugha mýmkindik beredi.

Suret: primeminister.kz saytynan alyndy.

Sonymen qatar salanyng sifrlyq transformasiyasy jýrgizilip jatyr. Birynghay memlekettik medisinalyq aqparattyq jýie qúryluda. Qabyldaular turaly jalghan jazbalarmen kýresu maqsatynda 2024 jyldyng tamyzynan bastap pasiyentterdi sifrlyq sәikestendiru jobasy («Sifrlyq qújat» jәne Face ID arqyly) iske qosyldy. Nәtiyjesinde negizsiz kórsetilgen medisinalyq qyzmetter kólemi 6%-gha (4,7 mlrd tengege) azaydy.

Súranysy eng joghary 8 medisinalyq anyqtama týri sifrlandyryldy:

· 073/u «Kólik qúralyn basqarugha rúqsat beru»,

· 075/u «Medisinalyq anyqtama»,

· 052-2/u «Balanyng densaulyq pasporty»,

· 026/u «DKK qorytyndysy»,

· 069/u «Sanatoriy-kurorttyq karta»,

· 076/u «Qaru ústaugha rúqsat alu»,

· 038/u «Uaqytsha enbekke jaramsyzdyq turaly anyqtama».

Jyl basynan beri aqparattyq jýielerde 4,7 mln-nan astam osynday qújat tirkeldi. Qazirgi uaqytta «enbekke jaramsyzdyq paraqtaryn» qaghaz týrinde qoldanudy tolyqtay alyp tastau júmystary jýrgizilude. Medisinalyq aqparattyq jýielerding funksionaly ontaylandyrylyp, medisina qyzmetkerlerine týsetin jýkteme 40%-gha deyin azaydy. Manyzdy qadamdardyng biri – biylghy jyldyng qyrkýieginen bastap jasandy intellekt negizindegi «dәriger kómekshisin» engizu, búl diagnostika ýderisin ontaylandyrugha jәne qatelikterdi barynsha azaytugha mýmkindik beredi.

Abai.kz