Aq ýige kelgeli «Amerika birinshi orynda» ústanymymen әskeri, sauda odaqtastarynyng eki ayaghyn bir etikke tyqqan Donalid Tramp «teniz tasymalyna shyghar  joly joq» delinetin Orta Aziyagha aqyry nazar audardy.

Elimizding jәne kórshi Qyrghyzstan, Tәjikstan, Týrikmenstan jәne Ózbekstan preziydentterin «C5+1» formatyndaghy sammitke shaqyrdy. Kezdesu 6 qarashada Vashingtonda ótedi. Múnday formattaghy sammit birinshi ret ótkeli otyrghan joq. Búdan búrynda 2023 jyly Niu-Yorkte Birikken últtar úiymy Bas Assambleyasynyng jiyny kezinde ótken. Oghan AQSh-tyng sol kezdegi preziydenti Djo Bayden múryndyq bolghan.

Dese de, aldaghy sammittyng jóni bólek. Qazir geosayasy jaghday myng qúbylyp túr. Alpauyt elder energiya kózderine bay elderdi ózderine qaratugha tyrysuda. Ortalyq Aziya men AQSh preziydentterining «biylghy kezdesuining basty taqyryby sauda men investisiya, manyzdy miyneraldyq resurstar jәne energetika salasyndaghy yntymaqtastyq bolmaq» degen resmy aqparattardan-aq sony angharugha bolady.

Ortalyq Aziya degende әlem elderi Europa, Qytay, Japoniya, Koreya, AQSh bolsyn birinshi kezekte qazynagha bay Qazaqstandy auyzgha alatyny aqiqat. Ony el preziydenti Qasym-Jomart Toqaevtyng 29 qazan kýngi AQSh Preziydentining Ontýstik jәne Ortalyq Aziya boyynsha arnayy ókili Serdjio Gormen jәne AQSh Memlekettik hatshysynyng birinshi orynbasary Kristofer Landaumen kezdesuinen kóruge bolady.

Arnayy ókil Serdjio Gor  kezdesude Qasym-Jomart Toqaevqa Amerika Preziydentining sәlemin jetkizip, AQSh syrtqy sayasatyndaghy Ortalyq Aziya ónirining strategiyalyq manyzyn erekshe atap ótti.  Vashingtonda ótetin aldaghy kezdesu ekijaqty yntymaqtastyqty jana dengeyge kóteretinine senim bildirdi.

Memleket basshysy elimizding AQSh Preziydenti jýrgizip otyrghan ishki jәne syrtqy sayasatty qoldaytynyn jetkizdi. Osy orayda Donalid Tramptyng beybitshilikti nyghaytugha jәne halyqaralyq qauipsizdikti qamtamasyz etuge qosqan ýlesin joghary baghalady.

Aldaghy kezdesude Toqaevtyn, Qazaqstannyng bәsi joghary bolayyn dep túr. Sebebi qazir bizding teristik jәne shyghys kórshimiz birneshe aimaqtyq soghysty toqtatqany ýshin Nobeli syilyghyna úsynylghan Tramptyng basty bas auruyna ainalyp túr. Aq ýy qojayyny Resey basshysy Putindi iyliktire almay, soghysty toqtatugha kóndire almay daghdarsa, Qytaymen bolghan sauda soghysynda da qauqarsyzdyq tanytyp otyr. Osy túrghydan alghanda Qazaqstan basshysynyng oryny erekshe. Zelenskiy men Putindi raqaylastyrugha, kezdestiruge alang dayyndaudan ket ary emes ekenin aitqan edi. AQSh pen Qytaydyng sauda soghysynda siyrek metaldar qory basty kózirge ainalyp belgili. Qazaqstanda onyng mol qory bar.

Qalay desekte, aldaghy Ortalyq Aziya men AQSh sammitti әlem nazarynda, alpauyttardyng jiti baqylauynda bolghaly túr.

Aldaghy bolatyn kezdesude Tramp boy kórsetkenimen, ony bir top AQSh kongresmenderi úsynghan eken. AQSh taraby qazirgi ushyqqan geosayasy jaghdaydy retteudegi Ortalyq Aziyanyng rólin óte dúrys baghamdap, strategiyalyq maqsat qoyyp otyrghany bayqalady.

Abai.kz