Sekseninshi jyldar  qazaq estradasynyng qaynaghan qaynar bastauy boldy. Internet pen teledidardyng aitarlyqtay damyghan kezeni bolmasa da,   әdemi әnder qatary kópshilikke tez tarap ýlgerdi. Biraz әnshilerdin  әnderi qazirgi tilmen aitar bolsaq, hitke ainalyp, tyndarman qúlaghynda әli kýnge saqtalyp kele jatyr. Sol buynnyng alghashqy sapyndaghy әnshi Gýlnәr SIQYMBAEVAMEN sәrsenbide súhbattasudyng sәti týsken edi.

Gýlnәr hanymgha arnap әn jazatyn aqyn-kompozitorlar joq pa әlde olardyng shygharmalary sizding kónilinizden shyqpay jýr me? Sahnadan jyraqtap jýrgeninizge ne sebep?

Mening kónilimnen shyghatyn aqyn-kompozitorlar joq emes, bar. Birnesheuining әnderin oryndap jýrmin. Sahnagha suyrylyp shygha bermesem de, halyqtyng ishinde jýrmin. Kýnde shyghyp tyndarmandy jalyqtyryp alghannan góri, saghyndyryp baryp jarq etkendi únatamyn.

Sonda sizding sahnanyz qazaqtyng toyyna qaray auysyp ketken joq pa?

Sekseninshi jyldar  qazaq estradasynyng qaynaghan qaynar bastauy boldy. Internet pen teledidardyng aitarlyqtay damyghan kezeni bolmasa da,   әdemi әnder qatary kópshilikke tez tarap ýlgerdi. Biraz әnshilerdin  әnderi qazirgi tilmen aitar bolsaq, hitke ainalyp, tyndarman qúlaghynda әli kýnge saqtalyp kele jatyr. Sol buynnyng alghashqy sapyndaghy әnshi Gýlnәr SIQYMBAEVAMEN sәrsenbide súhbattasudyng sәti týsken edi.

Gýlnәr hanymgha arnap әn jazatyn aqyn-kompozitorlar joq pa әlde olardyng shygharmalary sizding kónilinizden shyqpay jýr me? Sahnadan jyraqtap jýrgeninizge ne sebep?

Mening kónilimnen shyghatyn aqyn-kompozitorlar joq emes, bar. Birnesheuining әnderin oryndap jýrmin. Sahnagha suyrylyp shygha bermesem de, halyqtyng ishinde jýrmin. Kýnde shyghyp tyndarmandy jalyqtyryp alghannan góri, saghyndyryp baryp jarq etkendi únatamyn.

Sonda sizding sahnanyz qazaqtyng toyyna qaray auysyp ketken joq pa?

Jo-oq! Qazir sol toydyng ózi de azayyp barady emes pe? Býgingi ýrdis boyynsha toy iyeleri kimdi shaqyrtu kerektigin ýilenip jat­qan jastardan súraydy eken. Al olar, әriyne, ózining qatarlastaryn tyndaghysy keledi. Sondyqtan toygha shyghu jaghyna kelgende, jas­tardyng joly basym túr. Degenmen aragidik shaqyrghan toylargha baryp, әnimdi salyp beremin. El siyaqty atan týiening qúnyn da súramaymyn. Jaghdayyna qaray bergenderin alamyn. «Gýlder» ansamblinde 1985 jyldan beri qyzmet etip kele jatyrmyn. Sol birlestikting arqasynda shetelge shygharmashylyq saparlargha shyqtyq. Auyryp-syrqap jýrsek te, ystyq pen suyqqa tózip, әnimizdi aita berdik. Al jana kelgen jastardyng kóbi onday alys saparlargha barmaytyn kórinedi. Óitkeni olardyng deni qiyndyqqa tótep bere almaydy. Ónerdegi jastargha tózimdilik jetispey túr. Juyrda ghana sol ansambliding qyryq jyldyq konsertin ótkizdik. Sonday merekelik sharalaryna shaqyrsa, qalmay baryp túramyn.

Degenmen telejәshikten kórinbey ketkeniniz de ras qoy.

Televiydeniyening mamandary janadan shyghyp jatqan jastargha kóbirek qoldau kórsetip otyr. Ol da jón shyghar. Al shaqyryp jatsa baramyn, әitpese joq jerde ózime jarnama jasaudy janym sýimeydi.

«Men saghan ókpelemeymin», «Jan shuaghym - merekem», «Ghajayyp tango» siyaqty birneshe әniniz hitke ainalghan bolatyn. Sonday әndermen jarq etip shyghyp, janasha jaghynan tanylu oiynyzda joq pa?

Jogharyda aitqan әnder mening jarq etip shyqqan jas kezimdegi «pasportym» edi. Al qazir qanday әn aityp shyqsam da, Gýlnәr ekenimdi tyndarman ainytpay tanidy. Búiyrsa, sahnada jýrgenime otyz jyl tolady eken. Osy uaqyt aralyghynda ózindik týr-túlghamdy qalyptastyryp ýlgergen bolarmyn.

- Otyz jyl degen az uaqyt emes. Osy enbeginizge oray memleket tarapynan alghan qanday syi-qúrmetiniz bar?

- Qazaqstannyng enbek sinirgen әrtisi degennen basqa alghan dәnenem joq. Eptiler nesibelerinen qúr qalmaydy. Bermegen nәrsege bola men jarmasyp, jantalasqan joqpyn. Óner men mәdeniyetke jany ashyghan birden-bir azamat Zamanbek marqúm boldy ghoy. Ánshi-kýishilerding kóbin baspanamen qamtamasyz etken de - sol azamat-agha. Qazaqtyng qabyrghasy qayysqan mәdeniyeti býgingi kýni sonday azamattargha susap túr.

- Elding ermegi bolghan «Eki júldyz» baghdarlamasyn tamashalap jýrgen bolarsyz. Tәjirbiyeli әnshi retinde osy shougha qanday bagha berer ediniz?

- Senbi kýni ýide kóp bolmaytyndyqtan, ol baghdarlamany bastan-ayaq kóruge uaqyt tappay jýrmin. Anda-sanda kózim shalyp qalghany bolmasa.

- Al ózinizdi shaqyrdy ma?

- Joq. Shaqyrsa da, barugha bola ma, joq pa, sol jaghyn dúrystap oilanyp alghan bolar edim. Óitkeni kózi qaraqty kórermenge sayqymazaq kórinuimiz mýmkin. Búl shoudy ózgeden kóshirip, qaytalap jatqanymyz - óz aldyna bir bólek әngime. Mәsele - qosaqtap bergen júbynnyng el aldynda úyatqa qaldyrmay, dúrys әn aita alatyndyghynda. Sol shougha qatysyp jatqandardyng bәrin júldyz dep aita almaymyn. Lúqpan Esenovting qyzy Áliyany júldyz deytindey qay shygharmashylyq qyrynan kórip edik? Joldasy Parvizdy qoyshy - әnshi retinde tanylyp jýrgen adam. Basqasyn qaydam, óz әnderin qaqalyp-shashalyp aita almay jatqan әnshilerdi kórgende, jerge kirip kete jazdaysyn. Biraq sahnalyq bezendirulerine shek keltirmeymin.

- Qazirgi «jenilding astymen, auyrdyng ýstimen» jýretin әnshilerding әueni de jenil-jelpi bolyp ketti. Sebebi nede dep oilaysyz?

- Búl - paradoks. Halyqtyng qúlaghyna ýzdiksiz kele bergendikten be, keybireui mingirlep bolsa da, bolymsyz әnderdi aityp jýredi. Al HitTv arnasyn qaraghym da kelmeydi. Aqyn-kompozitorlar sol arnada kýni-týni kórsetiletin negrlerding әuenine eliktep әn jazuda. Óitkeni sonday «tauardyn» jastargha ótimdi ekenin jaqsy biledi. Osyghan shekteu qoyylsa eken deymin.

- Býgingi kýni sayasat degen pәle suyrylyp algha shyqsa, óner men mәdeniyet jetim balanyng kýiin keship, keyinge syrylyp qaldy. Ýkimet tarapynan osy eki úghymgha kónil bólinip otyrghan joq degen el ishindegi pikirge ne der ediniz?

- «Qazaqkonsert» pen «Gýlder» óz aldyna bedeli men tarihy bar ónerding ordalary edi. Ekeuin qosyp, ashyq aksionerlik qogham jasap, masqara etti. Búl bireuding satyp alghan biznesi bolyp túr ghoy. Kóp әnshilerding memleket qoldau kórsetse, «Gýlderge» qaytyp oralar niyetterin estip jatyrmyz. Birte-birte osy bir jalghyz qara shanyraqtyng tamyryna balta shabylyp ketpese eken dep qorqamyn. Jekemenshik atalghan son, ol jerdegi Altynbek Qorazbaev pen Jenis Seydollaúlynyng qolynan da týk kelmeytin bolyp qaldy. Óz erikterimen eshqanday mәseleni sheshe almaydy. Óitkeni basshylary Astanada otyr.

- «Gýlder» konsert qoyady dese, júrt ishken asyn jerge qoishy edi. El arasynan: «Gýlderdin» baghdarlamasy úsaqtalyp ketti», - degendi estiytin boldyq...

- Men sol újymgha Ghabiyden Túyaqbaev basshylyq etip otyrghan kezde kelgen edim. Ol kisi sahnagha shygharda әrtisterding kóilegining tigisi men týimesine deyin mәn beretin. Onday talapty er adamnyng mayda-shýideshildigi dep emes, ónerdi sýigendiginen dep tanitynbyz. Al qazirgi әnshilerding sahnagha qalay kiyinip shyghyp jatqanyna kónil bólgen basshyny kórmedik. Biraq «Gýlderdin» qyryq jyldyghyna arnalghan konsert óte únady. Jetekshisi Jenisting úiymdastyrushylyq qabiletining arqasynda konsert joghary dengeyde ótti desem, qatelespeymin.

- Balet biyshilerin qartaytyp, belderi qayysqansha biyletip qoymay, ózge órkeniyetti elder siyaqty, qyryq jasqa kelgende zeynetkerlikke shygharu turaly úsynystargha Mәdeniyet ministrligi qúlaq aspay keledi. Hangha da, qarashagha da sózin ótkize bilgen óner adamdaryna degen qúrmetting joghalghanyna ne sebep?

- Búl jayly baletmeyster Bolat Ayhanov ta az aityp kele jatqan joq. Mynq etken ministrlikti bayqamadyq. Áriyne, úyat nәrse. Búdan artyq aitarym joq.

- Osyghan oray, «Belderi qayys­qan balet biyshilerinen jerigen júrt elu jyldan keyin balet teatryna barudan qalady», - degen pikirdi de estidik.

- Ishimde jatqan talay qinalys pen tolghanys bar. Biraq olardy ashyp aita almaymyn.

- Aytpaymyn degennen shyghady, Múhtar Shahanov bastaghan ziyalylar toby biylikting «El birligi» tújyrymdamasynyng jaqsylyqqa aparmaytynyn aityp, ashtyq jariyalaytyndaryn habarlauda. Halyqtyng mún-múqtajyna baylanysty osynday týrli miting, piyket, aksiyalardan óner adamdaryn kezdestirmeymiz. Ánshi atauly súrapyl soghysta da suyrylyp alda jýrgen edi ghoy...

- Qoghamda bolyp jatqan kelensizdikter azamat retinde bizdi de alandatady. Óz basym, jan dýniyem nәzik bolghandyqtan, batyl qadam jasaytyn jerlerdi jýikem kótere almaydy. Sondyqtan sayasatty qoyyp, qarapayym ómirdegi úrys-janjaldan aulaq jýretin adammyn.

- Áytse de gazet-jurnal oqyp degendey, bir uaqyt teledidargha da ýnilersiz...

- Áriyne.

- Osy tústa otandyq telearnalardyng últtyq ónerdi nasihattau jaghy kónilinizden shygha ma?

- Álbette, kónilim tolady. Týrik aghayyndastardyng kinolaryn kórsetip jatyr. Solardyng adamdy syilau siyaqty kóp jerleri bizge úqsas. Sonday-aq ózimiz kórip jýrgen kәris hikayalaryndaghy kәristerding de mentaliyteti bizden alshaq emes. Qazaq klassikasynyng qorjynyna týsken «Alpamys», «Mening atym Qoja» syndy kinolardyng qataryn saghynatynymyz ras. Biraq klassikany ghana izdep qatyp qalmay, jastardyng jana dýniyelerine de bet búrghan dúrys.

- Keybir әriptesteriniz tirnektep jan baghyp jýrse de, jaghdayymyz jaman emes degendi aitady. Biraq...

- Biz, qazaq, qanaghatshyl halyqpyz ghoy. Joqty joq dep aitpaytynymyz da sodan. Mening de sizge aitpaghan talay syrlarym bar. Ony esh uaqytta eshkimge aitpaymyn da. Búl da qanaghatshyldyqqa negizdelgen minezimnen bolar. Joghymdy aityp, ózi de túrmysy men ruhany jaghynan jútap jýrgen elding ensesin týsirip alghym kelmeydi.

- Zannyng әlsizdiginen әielder jәbirdi kóp kórude. Erine arasha týsip, qoghamnan әdildik taba almay zar eniregender qanshama. Qazaq qyzdaryn jylatpaghan halyq edi ghoy...

-Zamannyng ózi solay bolyp túrsa, qaytemiz?

- Sol zamandy jasap otyrghan adam emes pe?

- Osynyng týbine ózim de jete almay kelemin. Biraq erkek ataulynyng eki qolyna kýrek joq bolghandyqtan, otbasyn asyrap otyrghan - әielder. Matriarhat bizge kele jatyr. Meni osy tolghandyrady. Úlymnyng jasy jiyrmada. Mamandyghy - ekonomist. Sonyng bolashaghyna alandaymyn. Júmys tabudyng ózi sheshui tabylmas qiyn mәselege ainaldy. Tapqan kýnning ózinde sol oryngha tamyr-tanystaryn, tuystaryn tyqpalaydy. Sonyng kesirinen býgingi kýni naghyz mamandar júmyssyz sendelude.

- Qanday әje bolyp qartayghynyz keledi?

- Úlym bir shýikebasty ertip kelgenning ózinde, onyng aldynda ózim kelin bolyp jýgiretin siyaqtymyn. Múny әrbir ata-ana janymen sezinedi. Sebebi, ózi - jalghyz bala. Ózgening qyzyn óz qyzymday kórmeske amal bar ma? Degenmen býiregim auyldyng qyzyna kóp tartyp túrady. Al әjelikke keler bolsaq, qartaysa da, qyzymen jaghalasqandar joq emes. Ashyghyn aitqanda, búrynghy men qazirgi әjelerding arasy jer men kóktey. Biraq onyng bәri arghy tegindegi tәlim men tәrbiye­ge baylanysty dep oilaymyn.

Dinar

KAMILOVA,

«D»

«Obshestvennaya pozisiya»

(proekt «DAT» № 9 (34) ot 2 dekabrya 2009 g.