سەكسەنiنشi جىلدار  قازاق ەستراداسىنىڭ قايناعان قاينار باستاۋى بولدى. ينتەرنەت پەن تەلەديداردىڭ ايتارلىقتاي دامىعان كەزەڭi بولماسا دا،   ادەمi اندەر قاتارى كوپشiلiككە تەز تاراپ ۇلگەردi. بiراز انشiلەردiڭ  اندەرi قازiرگi تiلمەن ايتار بولساق، حيتكە اينالىپ، تىڭدارمان قۇلاعىندا ءالi كۇنگە ساقتالىپ كەلە جاتىر. سول بۋىننىڭ العاشقى ساپىنداعى ءانشi گۇلنار سيقىمباەۆامەن سارسەنبiدە سۇحباتتاسۋدىڭ ءساتi تۇسكەن ەدi.

گۇلنار حانىمعا ارناپ ءان جازاتىن اقىن-كومپوزيتورلار جوق پا الدە ولاردىڭ شىعارمالارى سiزدiڭ كوڭiلiڭiزدەن شىقپاي ءجۇر مە؟ ساحنادان جىراقتاپ جۇرگەنiڭiزگە نە سەبەپ؟

مەنiڭ كوڭiلiمنەن شىعاتىن اقىن-كومپوزيتورلار جوق ەمەس، بار. بiرنەشەۋiنiڭ اندەرiن ورىنداپ ءجۇرمiن. ساحناعا سۋىرىلىپ شىعا بەرمەسەم دە، حالىقتىڭ iشiندە ءجۇرمiن. كۇندە شىعىپ تىڭدارماندى جالىقتىرىپ العاننان گورi, ساعىندىرىپ بارىپ جارق ەتكەندi ۇناتامىن.

سوندا سiزدiڭ ساحناڭىز قازاقتىڭ تويىنا قاراي اۋىسىپ كەتكەن جوق پا؟

سەكسەنiنشi جىلدار  قازاق ەستراداسىنىڭ قايناعان قاينار باستاۋى بولدى. ينتەرنەت پەن تەلەديداردىڭ ايتارلىقتاي دامىعان كەزەڭi بولماسا دا،   ادەمi اندەر قاتارى كوپشiلiككە تەز تاراپ ۇلگەردi. بiراز انشiلەردiڭ  اندەرi قازiرگi تiلمەن ايتار بولساق، حيتكە اينالىپ، تىڭدارمان قۇلاعىندا ءالi كۇنگە ساقتالىپ كەلە جاتىر. سول بۋىننىڭ العاشقى ساپىنداعى ءانشi گۇلنار سيقىمباەۆامەن سارسەنبiدە سۇحباتتاسۋدىڭ ءساتi تۇسكەن ەدi.

گۇلنار حانىمعا ارناپ ءان جازاتىن اقىن-كومپوزيتورلار جوق پا الدە ولاردىڭ شىعارمالارى سiزدiڭ كوڭiلiڭiزدەن شىقپاي ءجۇر مە؟ ساحنادان جىراقتاپ جۇرگەنiڭiزگە نە سەبەپ؟

مەنiڭ كوڭiلiمنەن شىعاتىن اقىن-كومپوزيتورلار جوق ەمەس، بار. بiرنەشەۋiنiڭ اندەرiن ورىنداپ ءجۇرمiن. ساحناعا سۋىرىلىپ شىعا بەرمەسەم دە، حالىقتىڭ iشiندە ءجۇرمiن. كۇندە شىعىپ تىڭدارماندى جالىقتىرىپ العاننان گورi, ساعىندىرىپ بارىپ جارق ەتكەندi ۇناتامىن.

سوندا سiزدiڭ ساحناڭىز قازاقتىڭ تويىنا قاراي اۋىسىپ كەتكەن جوق پا؟

جو-وق! قازiر سول تويدىڭ ءوزi دە ازايىپ بارادى ەمەس پە؟ بۇگiنگi ءۇردiس بويىنشا توي يەلەرi كiمدi شاقىرتۋ كەرەكتiگiن ۇيلەنiپ جات­قان جاستاردان سۇرايدى ەكەن. ال ولار، ارينە، ءوزiنiڭ قاتارلاستارىن تىڭداعىسى كەلەدi. سوندىقتان تويعا شىعۋ جاعىنا كەلگەندە، جاس­تاردىڭ جولى باسىم تۇر. دەگەنمەن اراگiدiك شاقىرعان تويلارعا بارىپ، ءانiمدi سالىپ بەرەمiن. ەل سياقتى اتان تۇيەنiڭ قۇنىن دا سۇرامايمىن. جاعدايىنا قاراي بەرگەندەرiن الامىن. «گۇلدەر» انسامبلiندە 1985 جىلدان بەرi قىزمەت ەتiپ كەلە جاتىرمىن. سول بiرلەستiكتiڭ ارقاسىندا شەتەلگە شىعارماشىلىق ساپارلارعا شىقتىق. اۋىرىپ-سىرقاپ جۇرسەك تە، ىستىق پەن سۋىققا ءتوزiپ، ءانiمiزدi ايتا بەردiك. ال جاڭا كەلگەن جاستاردىڭ كوبi ونداي الىس ساپارلارعا بارمايتىن كورiنەدi. ويتكەنi ولاردىڭ دەنi قيىندىققا توتەپ بەرە المايدى. ونەردەگi جاستارعا توزiمدiلiك جەتiسپەي تۇر. جۋىردا عانا سول انسامبلدiڭ قىرىق جىلدىق كونتسەرتiن وتكiزدiك. سونداي مەرەكەلiك شارالارىنا شاقىرسا، قالماي بارىپ تۇرامىن.

دەگەنمەن تەلەجاشiكتەن كورiنبەي كەتكەنiڭiز دە راس قوي.

تەلەۆيدەنيەنiڭ ماماندارى جاڭادان شىعىپ جاتقان جاستارعا كوبiرەك قولداۋ كورسەتiپ وتىر. ول دا ءجون شىعار. ال شاقىرىپ جاتسا بارامىن، ايتپەسە جوق جەردە وزiمە جارناما جاساۋدى جانىم سۇيمەيدi.

«مەن ساعان وكپەلەمەيمiن»، «جان شۋاعىم - مەرەكەم»، «عاجايىپ تانگو» سياقتى بiرنەشە ءانiڭiز حيتكە اينالعان بولاتىن. سونداي اندەرمەن جارق ەتiپ شىعىپ، جاڭاشا جاعىنان تانىلۋ ويىڭىزدا جوق پا؟

جوعارىدا ايتقان اندەر مەنiڭ جارق ەتiپ شىققان جاس كەزiمدەگi «پاسپورتىم» ەدi. ال قازiر قانداي ءان ايتىپ شىقسام دا، گۇلنار ەكەنiمدi تىڭدارمان اينىتپاي تانيدى. بۇيىرسا، ساحنادا جۇرگەنiمە وتىز جىل تولادى ەكەن. وسى ۋاقىت ارالىعىندا وزiندiك ءتۇر-تۇلعامدى قالىپتاستىرىپ ۇلگەرگەن بولارمىن.

- وتىز جىل دەگەن از ۋاقىت ەمەس. وسى ەڭبەگiڭiزگە وراي مەملەكەت تاراپىنان العان قانداي سىي-قۇرمەتiڭiز بار؟

- قازاقستاننىڭ ەڭبەك سiڭiرگەن ءارتiسi دەگەننەن باسقا العان دانەڭەم جوق. ەپتiلەر نەسiبەلەرiنەن قۇر قالمايدى. بەرمەگەن نارسەگە بولا مەن جارماسىپ، جانتالاسقان جوقپىن. ونەر مەن مادەنيەتكە جانى اشىعان بiردەن-بiر ازامات زامانبەك مارقۇم بولدى عوي. ءانشi-كۇيشiلەردiڭ كوبiن باسپانامەن قامتاماسىز ەتكەن دە - سول ازامات-اعا. قازاقتىڭ قابىرعاسى قايىسقان مادەنيەتi بۇگiنگi كۇنi سونداي ازاماتتارعا سۋساپ تۇر.

- ەلدiڭ ەرمەگi بولعان «ەكi جۇلدىز» باعدارلاماسىن تاماشالاپ جۇرگەن بولارسىز. تاجiربيەلi ءانشi رەتiندە وسى شوۋعا قانداي باعا بەرەر ەدiڭiز؟

- سەنبi كۇنi ۇيدە كوپ بولمايتىندىقتان، ول باعدارلامانى باستان-اياق كورۋگە ۋاقىت تاپپاي ءجۇرمiن. اندا-ساندا كوزiم شالىپ قالعانى بولماسا.

- ال ءوزiڭiزدi شاقىردى ما؟

- جوق. شاقىرسا دا، بارۋعا بولا ما، جوق پا، سول جاعىن دۇرىستاپ ويلانىپ العان بولار ەدiم. ويتكەنi كوزi قاراقتى كورەرمەنگە سايقىمازاق كورiنۋiمiز مۇمكiن. بۇل شوۋدى وزگەدەن كوشiرiپ، قايتالاپ جاتقانىمىز - ءوز الدىنا بiر بولەك اڭگiمە. ماسەلە - قوساقتاپ بەرگەن جۇبىڭنىڭ ەل الدىندا ۇياتقا قالدىرماي، دۇرىس ءان ايتا الاتىندىعىندا. سول شوۋعا قاتىسىپ جاتقانداردىڭ ءبارiن جۇلدىز دەپ ايتا المايمىن. لۇقپان ەسەنوۆتiڭ قىزى ءاليانى جۇلدىز دەيتiندەي قاي شىعارماشىلىق قىرىنان كورiپ ەدiك؟ جولداسى پارۆيزدى قويشى - ءانشi رەتiندە تانىلىپ جۇرگەن ادام. باسقاسىن قايدام، ءوز اندەرiن قاقالىپ-شاشالىپ ايتا الماي جاتقان انشiلەردi كورگەندە، جەرگە كiرiپ كەتە جازدايسىڭ. بiراق ساحنالىق بەزەندiرۋلەرiنە شەك كەلتiرمەيمiن.

- قازiرگi «جەڭiلدiڭ استىمەن، اۋىردىڭ ۇستiمەن» جۇرەتiن انشiلەردiڭ اۋەنi دە جەڭiل-جەلپi بولىپ كەتتi. سەبەبi نەدە دەپ ويلايسىز؟

- بۇل - پارادوكس. حالىقتىڭ قۇلاعىنا ۇزدiكسiز كەلە بەرگەندiكتەن بە، كەيبiرەۋi مiڭگiرلەپ بولسا دا، بولىمسىز اندەردi ايتىپ جۇرەدi. ال حيتتۆ ارناسىن قاراعىم دا كەلمەيدi. اقىن-كومپوزيتورلار سول ارنادا كۇنi-ءتۇنi كورسەتiلەتiن نەگرلەردiڭ اۋەنiنە ەلiكتەپ ءان جازۋدا. ويتكەنi سونداي «تاۋاردىڭ» جاستارعا ءوتiمدi ەكەنiن جاقسى بiلەدi. وسىعان شەكتەۋ قويىلسا ەكەن دەيمiن.

- بۇگiنگi كۇنi ساياسات دەگەن پالە سۋىرىلىپ العا شىقسا، ونەر مەن مادەنيەت جەتiم بالانىڭ كۇيiن كەشiپ، كەيiنگە سىرىلىپ قالدى. ۇكiمەت تاراپىنان وسى ەكi ۇعىمعا كوڭiل ءبولiنiپ وتىرعان جوق دەگەن ەل iشiندەگi پiكiرگە نە دەر ەدiڭiز؟

- «قازاقكونتسەرت» پەن «گۇلدەر» ءوز الدىنا بەدەلi مەن تاريحى بار ونەردiڭ وردالارى ەدi. ەكەۋiن قوسىپ، اشىق اكتسيونەرلiك قوعام جاساپ، ماسقارا ەتتi. بۇل بiرەۋدiڭ ساتىپ العان بيزنەسi بولىپ تۇر عوي. كوپ انشiلەردiڭ مەملەكەت قولداۋ كورسەتسە، «گۇلدەرگە» قايتىپ ورالار نيەتتەرiن ەستiپ جاتىرمىز. بiرتە-بiرتە وسى بiر جالعىز قارا شاڭىراقتىڭ تامىرىنا بالتا شابىلىپ كەتپەسە ەكەن دەپ قورقامىن. جەكەمەنشiك اتالعان سوڭ، ول جەردەگi التىنبەك قورازباەۆ پەن جەڭiس سەيدوللاۇلىنىڭ قولىنان دا تۇك كەلمەيتiن بولىپ قالدى. ءوز ەرiكتەرiمەن ەشقانداي ماسەلەنi شەشە المايدى. ويتكەنi باسشىلارى استانادا وتىر.

- «گۇلدەر» كونتسەرت قويادى دەسە، جۇرت iشكەن اسىن جەرگە قويۋشى ەدi. ەل اراسىنان: «گۇلدەردiڭ» باعدارلاماسى ۇساقتالىپ كەتتi»، - دەگەندi ەستيتiن بولدىق...

- مەن سول ۇجىمعا عابيدەن تۇياقباەۆ باسشىلىق ەتiپ وتىرعان كەزدە كەلگەن ەدiم. ول كiسi ساحناعا شىعاردا ارتiستەردiڭ كويلەگiنiڭ تiگiسi مەن تۇيمەسiنە دەيiن ءمان بەرەتiن. ونداي تالاپتى ەر ادامنىڭ مايدا-شۇيدەشiلدiگi دەپ ەمەس، ونەردi سۇيگەندiگiنەن دەپ تانيتىنبىز. ال قازiرگi انشiلەردiڭ ساحناعا قالاي كيiنiپ شىعىپ جاتقانىنا كوڭiل بولگەن باسشىنى كورمەدiك. بiراق «گۇلدەردiڭ» قىرىق جىلدىعىنا ارنالعان كونتسەرت وتە ۇنادى. جەتەكشiسi جەڭiستiڭ ۇيىمداستىرۋشىلىق قابiلەتiنiڭ ارقاسىندا كونتسەرت جوعارى دەڭگەيدە ءوتتi دەسەم، قاتەلەسپەيمiن.

- بالەت بيشiلەرiن قارتايتىپ، بەلدەرi قايىسقانشا بيلەتiپ قويماي، وزگە وركەنيەتتi ەلدەر سياقتى، قىرىق جاسقا كەلگەندە زەينەتكەرلiككە شىعارۋ تۋرالى ۇسىنىستارعا مادەنيەت مينيسترلiگi قۇلاق اسپاي كەلەدi. حانعا دا، قاراشاعا دا ءسوزiن وتكiزە بiلگەن ونەر ادامدارىنا دەگەن قۇرمەتتiڭ جوعالعانىنا نە سەبەپ؟

- بۇل جايلى بالەتمەيستەر بولات ايۋحانوۆ تا از ايتىپ كەلە جاتقان جوق. مىڭق ەتكەن مينيسترلiكتi بايقامادىق. ارينە، ۇيات نارسە. بۇدان ارتىق ايتارىم جوق.

- وسىعان وراي، «بەلدەرi قايىس­قان بالەت بيشiلەرiنەن جەرiگەن جۇرت ەلۋ جىلدان كەيiن بالەت تەاترىنا بارۋدان قالادى»، - دەگەن پiكiردi دە ەستiدiك.

- Iشiمدە جاتقان تالاي قينالىس پەن تولعانىس بار. بiراق ولاردى اشىپ ايتا المايمىن.

- ايتپايمىن دەگەننەن شىعادى، مۇحتار شاحانوۆ باستاعان زيالىلار توبى بيلiكتiڭ «ەل بiرلiگi» تۇجىرىمداماسىنىڭ جاقسىلىققا اپارمايتىنىن ايتىپ، اشتىق جاريالايتىندارىن حابارلاۋدا. حالىقتىڭ مۇڭ-مۇقتاجىنا بايلانىستى وسىنداي ءتۇرلi ميتينگ، پيكەت، اكتسيالاردان ونەر ادامدارىن كەزدەستiرمەيمiز. ءانشi اتاۋلى سۇراپىل سوعىستا دا سۋىرىلىپ الدا جۇرگەن ەدi عوي...

- قوعامدا بولىپ جاتقان كەلەڭسiزدiكتەر ازامات رەتiندە بiزدi دە الاڭداتادى. ءوز باسىم، جان دۇنيەم نازiك بولعاندىقتان، باتىل قادام جاسايتىن جەرلەردi جۇيكەم كوتەرە المايدى. سوندىقتان ساياساتتى قويىپ، قاراپايىم ومiردەگi ۇرىس-جانجالدان اۋلاق جۇرەتiن اداممىن.

- ايتسە دە گازەت-جۋرنال وقىپ دەگەندەي، بiر ۋاقىت تەلەديدارعا دا ۇڭiلەرسiز...

- ارينە.

- وسى تۇستا وتاندىق تەلەارنالاردىڭ ۇلتتىق ونەردi ناسيحاتتاۋ جاعى كوڭiلiڭiزدەن شىعا ما؟

- البەتتە، كوڭiلiم تولادى. تۇرiك اعايىنداستاردىڭ كينولارىن كورسەتiپ جاتىر. سولاردىڭ ادامدى سىيلاۋ سياقتى كوپ جەرلەرi بiزگە ۇقساس. سونداي-اق ءوزiمiز كورiپ جۇرگەن كارiس حيكايالارىنداعى كارiستەردiڭ دە مەنتاليتەتi بiزدەن الشاق ەمەس. قازاق كلاسسيكاسىنىڭ قورجىنىنا تۇسكەن «الپامىس»، «مەنiڭ اتىم قوجا» سىندى كينولاردىڭ قاتارىن ساعىناتىنىمىز راس. بiراق كلاسسيكانى عانا iزدەپ قاتىپ قالماي، جاستاردىڭ جاڭا دۇنيەلەرiنە دە بەت بۇرعان دۇرىس.

- كەيبiر ارiپتەستەرiڭiز تiرنەكتەپ جان باعىپ جۇرسە دە، جاعدايىمىز جامان ەمەس دەگەندi ايتادى. بiراق...

- بiز، قازاق، قاناعاتشىل حالىقپىز عوي. جوقتى جوق دەپ ايتپايتىنىمىز دا سودان. مەنiڭ دە سiزگە ايتپاعان تالاي سىرلارىم بار. ونى ەش ۋاقىتتا ەشكiمگە ايتپايمىن دا. بۇل دا قاناعاتشىلدىققا نەگiزدەلگەن مiنەزiمنەن بولار. جوعىمدى ايتىپ، ءوزi دە تۇرمىسى مەن رۋحاني جاعىنان جۇتاپ جۇرگەن ەلدiڭ ەڭسەسiن ءتۇسiرiپ العىم كەلمەيدi.

- زاڭنىڭ السiزدiگiنەن ايەلدەر ءجابiردi كوپ كورۋدە. ەرiنە اراشا ءتۇسiپ، قوعامنان ادiلدiك تابا الماي زار ەڭiرەگەندەر قانشاما. قازاق قىزدارىن جىلاتپاعان حالىق ەدi عوي...

-زاماننىڭ ءوزi سولاي بولىپ تۇرسا، قايتەمiز؟

- سول زاماندى جاساپ وتىرعان ادام ەمەس پە؟

- وسىنىڭ تۇبiنە ءوزiم دە جەتە الماي كەلەمiن. بiراق ەركەك اتاۋلىنىڭ ەكi قولىنا كۇرەك جوق بولعاندىقتان، وتباسىن اسىراپ وتىرعان - ايەلدەر. ماتريارحات بiزگە كەلە جاتىر. مەنi وسى تولعاندىرادى. ۇلىمنىڭ جاسى جيىرمادا. ماماندىعى - ەكونوميست. سونىڭ بولاشاعىنا الاڭدايمىن. جۇمىس تابۋدىڭ ءوزi شەشۋi تابىلماس قيىن ماسەلەگە اينالدى. تاپقان كۇننiڭ وزiندە سول ورىنعا تامىر-تانىستارىن، تۋىستارىن تىقپالايدى. سونىڭ كەسiرiنەن بۇگiنگi كۇنi ناعىز ماماندار جۇمىسسىز سەندەلۋدە.

- قانداي اجە بولىپ قارتايعىڭىز كەلەدi?

- ۇلىم بiر شۇيكەباستى ەرتiپ كەلگەننiڭ وزiندە، ونىڭ الدىندا ءوزiم كەلiن بولىپ جۇگiرەتiن سياقتىمىن. مۇنى ءاربiر اتا-انا جانىمەن سەزiنەدi. سەبەبi, ءوزi - جالعىز بالا. وزگەنiڭ قىزىن ءوز قىزىمداي كورمەسكە امال بار ما؟ دەگەنمەن بۇيرەگiم اۋىلدىڭ قىزىنا كوپ تارتىپ تۇرادى. ال اجەلiككە كەلەر بولساق، قارتايسا دا، قىزىمەن جاعالاسقاندار جوق ەمەس. اشىعىن ايتقاندا، بۇرىنعى مەن قازiرگi اجەلەردiڭ اراسى جەر مەن كوكتەي. بiراق ونىڭ ءبارi ارعى تەگiندەگi ءتالiم مەن تاربيە­گە بايلانىستى دەپ ويلايمىن.

دينار

كاميلوۆا،

«D»

«وبششەستۆەننايا پوزيتسيا»

(پروەكت «DAT» № 9 (34) وت 2 دەكابريا 2009 گ.