Elbasy el erteni – jastardyng bilim aluyna qoldau kórsetu baghytynda Ýkimetke jyl basynda respublikadaghy joghary oqu oryndarynda aqyly negizde bilim alushy studentter ýshin úzaq merzimdi nesiyeler jәne qosymsha memlekettik bilim alu granttaryn bólu mýmkindigin qarastyrudy tapsyrghany mәlim.

Elbasy el erteni – jastardyng bilim aluyna qoldau kórsetu baghytynda Ýkimetke jyl basynda respublikadaghy joghary oqu oryndarynda aqyly negizde bilim alushy studentter ýshin úzaq merzimdi nesiyeler jәne qosymsha memlekettik bilim alu granttaryn bólu mýmkindigin qarastyrudy tapsyrghany mәlim.
Soghan oray Bilim jәne ghylym ministrligi, Densaulyq saqtau ministrligi jәne «Samúryq-Qazyna» últtyq әl-auqat qory» AQ arasyndaghy ózara әrekettestik turaly kelisimning jobasy maqúldanghany da belgili. Joba boyynsha, jogharyda atalghan taraptap ózara әreketter turaly kelisimge qol qoyyp, studentterge jenildetilgen nesie beru boyynsha birqatar naqty sharalar ótkizdi de. Kelisimsharttaryna sәikes agent-bank retinde «Aliyans-bank» AQ belgilengen bolatyn. Bir qaraghanda, bәri dúrys. Alayda jobany naqty jýzege asyrugha kelgende kóp týitkilding qúlaghy qyltiyp shygha kelip otyr. Jobadaghy 40 myng studentke berilmek nesiyelendiru isine 15 milliard tenge mólsherinde qarajat bólinse, býginde bar bolghany 400 student qana tilek bildirgeni, sóitip, qazirshe tek qana 27 milliongha jeter-jetpes qarajattyng iygerilu mýmkindigi mәlim bolghan. Joba maqúldanghaly birneshe ay ótkennen keyin Preziydentting auzymen aitylghan baghdarlamanyng dәl osy qalpynda oryndaluy mýmkin emestigi angharylyp otyr. «Sonda Memleket basshysyna mýldem negizsiz, biraq naqty sandyq kórsetkishterdi dayyndap bergende, tiyisti oryndar neni oilaghan?» degen salmaghy zil-batpan saual kese kóldenendeydi.
Keshe ótken «Núr Otan» HDP Partiyalyq baqylau komiytetining jәne Daghdarysqa qarsy baghdarlama ayasynda bólingen memleket qarajatynyng paydalanyluyn baqylau jónindegi komissiyanyng birlesken otyrysy sol jóninde qyzu pikirtalas pen talqylaugha toly boldy. Qatysushylar «Tilge tiyek bolyp otyrghan nesiyelerge qatysty tújyrymdamany týbegeyli ózgertu kerek pe, әlde ne isteu kerek?» degen kýrmeui qiyn súraqtargha jauap tabugha tyrysyp baqty. Búl orayda Daghdarysqa qarsy baghdarlama ayasynda bólingen memleket qarajatynyng paydalanyluyn baqylau jónindegi komissiya tóraghasy Gýljan Qaraghúsovanyng qabyrghasynan qoyghan saualyna otyrysqa arnayy shaqyrtumen kelgen Bilim jәne ghylym viyse-ministri Kýlәsh Shәmshidinova da, «Aliyans-bank» AQ viyse-preziydenti Ádilhan Ómirbaev ta, «Samúryq-Qazyna» ókili de túshymdy, ýzildi-kesildi jauap aita almay, púshayman kýige týsisti. Tek jogharyda atalghan komissiya mýshesi, Respublikalyq «Shanyraq» qoghamdyq birlestigining tóraghasy Asylbek Qojahmetovting boljamdary men naqty úsynystary gәpting qayda ekenin andatatynday. Onyng aituynsha, «jenildetilgen» degen nesie sharttarynyng atyna zaty mýldem say emes. Asylbek Bazarbayúly óz sózinde nesiyening jyldyq 9 payyz bәsinin, kepildikke jyljymaytyn mýlik qoy shartynyng studentter ýshin aqylgha qonymsyz talaptar ekenin ashyna jetkizdi. Mәselen, Shvesiya, Baltyq boyy memleketterin aitpaghanda, bizben әleumettik-ekonomikalyq kóp kórsetkishteri shamalas Belarusi memleketinde de payyzdyq mólsherlemening 4-5 payyzdan aspaytynyn kóldeneng tartty. Sonymen qatar studentterding otbasylyq-qarjylyq ahualy jóninen atalghan kreditke qol jetkize alatyndar sanatyna enui ýshin qoyylatyn talaptar da kisining kýlkisin tudyrarlyqtay. Mәselen, jenildetilgen-mys nesie alu ýshin ýmitker student nemese ýili-barandy studentterding jas otbasy mýshesining biri mýgedek boluy kerek eken. Nesiyening osynday odaghay sharttary az emes. Sonda mýgedek nemese asyrauynda balasy bar jәne jalghyzbasty, әlde әke-sheshesining bireui mýgedek nemese júmyssyz, yaky zeynet jasyna jetken, onyng ýstine әl-auqaty tómen otbasynan shyqqan, osy tәrizdi ónkey «soqyr men qotyr» jinalghan ýiirdey beyshara kýidegi baqanday 40 myng studentti qaydan tappaqpyz?!
Osynday tragikomediyalyq auandaghy saualdargha salmaqty da nanymdy jauap tabu nemese qalyptasyp otyrghan qiyn jaghdaydan shyghu men mәseleni qalayda ong sheshu joldaryn izdestiru ýshin Preziydent tapsyrmasynan song ózara birlesip әreket jasaugha pәtualasqan taraptardyng biraz bas qatyryp, birtalay ter tógulerine tura kelip túr. Bir anyghy, nesie sharttary men oghan qol jetkize alatyn studentter sanatyn qalayda týbegeyli qayta qarau qajettigi kórinip túr. Búl jayt búdan bylay da «Núr Otan» HDP Partiyalyq baqylau komiyteti men Daghdarysqa qarsy baghdarlama ayasynda bólingen memleket qarajatynyng paydalanyluyn baqylau jónindegi komissiyanyng qatang baqylauynda bolmaq.

Batyrbolat AYTBOLATÚLY
“Ayqyn” gazeti 27 mamyr 2009 jyl