Kedendik odaqqa birigu deytin ker zamangha tap boldyq. «Kerege boyly ker jusan keri ketken malgha júqpaydy, keri ketkenge sóz aitsan, qansha aitsang da úqpaydy» demekshi býkil kózi ashyq, kókiregi oyau jannyng bәri basqanyng emes, qazaqtyng bel omyrtqasyn ýzetin ýshjaqty odaqtyng ozbyr aranyna jútylar qauipti qansha shyryldap aitqanymen, biylik oghan «tyrs» eter emes.

Keshe Parlament Mәjilisining jalpy otyrysynda osy taqyryp, ashyghyn aitqanda, qazaq elining taghdyryn tәlkekke salar jasandy shara taghy da talqygha týsti.

Biraq, auyzdary jabylghan, dúrysynda mәjbýrlep japqan key deputattar zalda shydap otyra almay, ishindegi zar-nalasyn syrttaghylargha sybyrlap aitumen ghana shekteldi. Biz birdi-ekili jurnalistke ghana jýregindegi shemendi jan-jaghyna jaltaqtay túryp aqtarghan Mәjilistegi sary taban saqa deputattyng ýreyli sybyryn sizderge jetkizudi jón sanadyq.

Kedendik odaqqa birigu deytin ker zamangha tap boldyq. «Kerege boyly ker jusan keri ketken malgha júqpaydy, keri ketkenge sóz aitsan, qansha aitsang da úqpaydy» demekshi býkil kózi ashyq, kókiregi oyau jannyng bәri basqanyng emes, qazaqtyng bel omyrtqasyn ýzetin ýshjaqty odaqtyng ozbyr aranyna jútylar qauipti qansha shyryldap aitqanymen, biylik oghan «tyrs» eter emes.

Keshe Parlament Mәjilisining jalpy otyrysynda osy taqyryp, ashyghyn aitqanda, qazaq elining taghdyryn tәlkekke salar jasandy shara taghy da talqygha týsti.

Biraq, auyzdary jabylghan, dúrysynda mәjbýrlep japqan key deputattar zalda shydap otyra almay, ishindegi zar-nalasyn syrttaghylargha sybyrlap aitumen ghana shekteldi. Biz birdi-ekili jurnalistke ghana jýregindegi shemendi jan-jaghyna jaltaqtay túryp aqtarghan Mәjilistegi sary taban saqa deputattyng ýreyli sybyryn sizderge jetkizudi jón sanadyq.

«Osy iske nege asyqqanymyzdy bilmeymin. Búnyng bәrin halyqpen aqyldasyp, payda-zyanyn әbden ekshep alyp isteu kerek edi. Júrt ta, kәsipkerler de, tipti keden qyzmetkerleri de eshteneden habarsyz. Ne isterin bilmey dal»,-deydi ol. Onyng aituynsha, endi Kedendik odaqqa kirikken bizding biznes atmosferamyzdy Reseylik bandylyq toptar tyrp etkizbey ústaydy. Kәsipkerlerimizdi shetinen «stroygha» túrghyzady. Sebebi, olardyng biznes jýiesi әli kýnge bandylyq gruppirovkanyng qúrsauynda júmys isteydi. Al, búnday súmdyqtan kәsipkerlik ortany endi ghana tazalaghan Qazaqstan qaytadan qaraqshylar toryghan әlemge tap bolady. «16 million jan sany, onyng ishinde 10 million ghana qazaghy bar bizdi 150 million halyq jútyp qoyatyn boldy»,-dedi deputat múnayyp túryp. Ol ol ma, 2012 jyly ekonomikalyq odaq dýniyege keledi. Onyng basqasyn aitpaghannyng ózinde ortaq valuta degenining ózi ónmeninnen ótetin úghym. «Ortaq aqsha tenge bola ma?! Atannyng basy, tenge degen ataudy úmytasyn, qaytadan rublige kóshemiz». Búl da janaghy halyq qalaulysynyng ashuly zary. «Nemerelerimiz qazaq tili degenning ne ekenin bilmeytin bolady» degendi ókine túryp qosyp qoydy ol sózine. Deputattyng qaytalap aitqany, ýlkenderdi, tәjiriybeli ministrlik basshylary men kәsipkerlerdi, múnayshylardy shaqyryp, aqyldasqan jan bolghan joq. «Kedendik odaqqa» kiretin bolghanymyzdy bir kýnde bir-aq bildik. Endi búdan bylay Reseyding yghyna jyghylyp, Ontýstik Osetiyanyng tәuelsizdigin moyyndau kerek bolady, Tauly Qarabaq mәselesinde Ázerbayjan jaghynan tayqyp, Armeniyanyng shashbauyn kóteruge tura keledi... Birte-birte óz erkimiz ózimizde boludan qalady. «Tәltirektep tәuelsizdigimizdi endi ala bastap edik» degen deputat aghamyzdyng kózi jasaurap ketti. «Bizding ózimizde de obal joq,- dedi sodan keyin - qazaq deputattardyng bәri óz basynyn, jeke mýddesining әlegimen ghana jýredi. Qansha mәsele kóteresin, 10-20-sy ghana qoldaydy, basqalary qarsy bolady da otyrady».

Ary qaray kólikting qymbattaghanyn aitqan aghamyz, endi orystyng ladasy men jigulin minetin kýn kelgenin, quatty Resey kәsipkerlerining bizding elge barlyq salada shengel sala bastaytynyn aitty. «Búl mәseleni halyqtyq referendumgha nege salmady?» degen súraghymyzgha «bespolezno» dep qolyn biraq siltedi deputatymyz. Sosyn, «búl mejdu namy әngime ghoy, sender jassyndar...» dep sózining ayaghyn jútty da, múndy janary jer tese, búrylyp jýrip ketti...

Áriyne, ol adamnyng aty-jónin aitu manyzdy emes. Manyzdysy, kedendik odaqtyng qazaq eline bodandyqtyng búghauyn qayta salar aila-sharghy ekenine alandaghan halyq qalaulysynyng jan sybyry. Endeshe, qalauly úlynyng aitqanyn halyq ta qostaydy degen sóz. «Qauping neden bolsa, qatering sodan» degen ata qazaq danalyghy tegin emes. Olay bolsa, qauipting qasqyr tisi tamaqtan qapsyra qauyp almay túrghanda, halyq bolyp, qazaq bolyp júmylyp betin qaytaru kerek. Oghan da DOKTRINAGhA toytarys bergendey tabandy tәsil kerek shyghar, bәlkim...

Jebe NOYaN