Júma, 22 Qarasha 2024
Din 5507 0 pikir 23 Shilde, 2014 saghat 11:21

QADIR TÝNIN QALAY ÓTKIZGEN DÚRYS?

Býgin -  qadir týni. Músylmandar ýshin búl týn asa qasiyetti sanalady. Sondyqtan, Alla Taghalanyng airyqsha yqylasy týsken búl týndi qalay ótkizgen jón? Nazarlarynyzgha "Islam" saytynda jaryq kórgen Ábdusamat Qasymnyng maqalasyn úsynyp otyrmyz. 

Qadir týnining myng aidan artyq ekendigi Qadir sýresinde ashyq bayan etilgen. Osy týni jasaghan qúlshylyqtarymyz 83 jyl jasalghan minәjәtting sauabyna tatidy.  Al, búl týndi jiberip alghan kisi kóp nәrseden maqúrym qalady deydi ardaqty Payghambarymyz (s.a.u.): «Ramazan aiynda myng aidan artyq bir týn bar. Kim onyng jaqsylyghynan maqúrym qalghan bolsa, shyn mәnisinde (kóp nәrseden) maqúrym qalghany[1].

Búl týnning "Qadir týni" dep ataluynyng eki mәni bar:

Birinshisi - adamdardyng kelesi jylghy ómiri men ólimi, rizyq-nesibesi, taghdyry belgilenetin týn. Ekinshisi - Qadirli, qasiyetti, úlyq týn.  Myng aidan artyq búl týn -  ózge týnderden qadiri asqaq, olardan úlyq, berekesi mol.  Sol sebepti de «qadir-qasiyeti mol týn» degen ataugha iye.

Birinshi mәni jayynda sahaba Abdulla ibn Abbastyng (r.a.): «Qadir týninde - sol jylghy jaqsylyq pen jamandyq, rizyq-nesibe, ómirding mólsheri taghdyrgha jazylady (Lauhul mahfuz). Tipti «pәlәnshe osy jyly qajylyqqa barady» dep qajylyqqa kimning baratynyn da jazyp qoyady», - degendigi tәpsir kitaptarynda keltiriledi. Sonday-aq, Hasan, Mýjәhid jәne Qatәdә da:«Qadir týni sol jyly bolatyn barlyq ister, nening jaratylatyny, qanshalyqty rizyq-nesibe beriletini, ómir sýru uaqyty belgilenedi, - dep otyr[2].

Sonday-aq, Jaratushy IYemiz "Duhan" sýresinde: «Biz ol Qúrandy berekeli týni týsirdik», - dey kele qadir týnining berekeldiligin basyp aitsa, ary qarayghy ayatta: «Jәne sol týni barlyq dana ister belgilenedi», - dey kele qadir týnining atalmysh eki maghynany da qamtitynyna nazar audartyp túr[3]. 

Endi osy berekeli týnning sauabynan maqúrym qalmau ýshin ne istegen dúrys, qalay ótkizgen abzal? Búl týni jasaluy tiyis sauapty isterdi bylaysha tizbekteuge bolady: 

1. Namaz oqu: tәhәdjýd namazyn, qaza namazdaryn, týrli nәpil namazdardy oqyghan dúrys. Ardaqty Payghambarymyz (s.a.u.): «Kimde-kim qadir týnining qasiyetine senip, ondaghy sauabyna kenelemin degen maqsatpen namaz oqysa, onda onyng ótken kýnәlary keshiriledi»[4], - degen

2. Qúran oqu.

3. Alladan keshirim tilep, Odan dýniye-aqiretimizge paydasy tiyer nәrselerdi súrau.

Aysha (r.a.) anamyz Alla elshisinen (s.a.u.): «Eger Qadir týnine dәl týssem, onda qanday dúgha aitayyn», - dep súraydy. Oghan (r.a.)  Payghambarymyz (s.a.u.): «Myna dúghany oqy: «Allahummә innәkә ghafuun tuhibbul ghafuә, faghfu ghanniy» ,- dep jauap beredi. Maghynasy: «Uә, Jaratushym! Shynynda sen jarylqaudy jaqsy kóresin. Meni jarylqay gór»
Ataqty әri Bedeldi Hadisshi Sufuanus Sәury ózining bir sózinde: «Búl týni dúgha etip, Alladan keshirim súrap, tilek tileu – men ýshin namaz oqudan qayyrly. Eger Qúran oqyp, artynsha  dúgha etip otyrsa tipten jaqsy» degen. Sebebi, búl týn - kóptep, Allagha dúgha etip, keshirim tileu týni.

4. Dúghamyzdyng arasynda: Elimizge amandyq, júrtymyzgha tynyshtyq, iman tileudi de úmytpaghanymyz jón.Sonday-aq, әlemning týkpir-týkpirinde jәbir kórip jatqan músylman bauyrlarymyzgha Alladan jәrdem súrayyq.

5. Pikirleu. Allanyng úlyqtyghy, Islamnyng úlyqtyghy, Qúrannyng úlyqtyghyna oy jýgirtu. Aytylghan uaghyz-nasihattardy kókeyge týy.

6. «Subhanallahy uә bihamdihi, subhanallahil Ghaziym», «Astaghfirulla», «әlhamdulilla»,  «Allahu әkbәr»,  «Lә iylәhә illallah» syndy zikirlerdi kóbirek aitu.

Mine, osynday sauapty amaldardy orynday otyryp, 83 jyldyq sauapty bir týnde qorjynymyzgha jinap alayyq, qúrmetti músylman qauym. Alla istegen qayyrly isterimizge eselep sauaptan jazsyn!

[1] Án-Nәsәi: Kiytәbus siyam - №2106. (Mirkatul Masabiyh)
[2] Tәfsirul Bәghәuiy
[3] Duhan sýresi – 3 ayat. Tafsiru әt-Tabariy
[4] Buhariy.

Abai.kz

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1455
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3218
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5265