әl-FARABIYDEN KEShIRIM SÚRAYMYN...
Men 1986 jyly qazirgi әl-Faraby atyndaghy Qazaq últtyq uniyversiytetin tarih mamandyghy boyynsha bitirgennen keyin Qyzylorda oblysyna júmysqa súralyp, ózime-ózim 3-4 jyldan keyin Almatygha oralamyn dep uәde etken edim. Sol uәdem 28 jyldan keyin ghana oryndalyp, ótken jazda Almatygha kóship keldim. Biraq mening aitpaghym búl turaly emes.
Almatygha kelip jana júmysqa ornalasqan kezde qyzyqty jaghdaygha tap boldym. Týsinikti bolu ýshin bәrin jәi-japsarymen aitayyn. 1995 jyly Qyzylorda oblysynyng Janaqorghan audanynda orta mektepte júmys istep jýrgenimde audandyq oqu bólimi bizding mektepte tarihshylardyng oblystyq seminary ótetindigin habarlady. Oblystyq seminar bolghan song bәri de tap-túinaqtay boluy kerek qoy. Osyghan oray audandyq oqu bólimining basshylyghy ýiip-tógip tapsyrmalar berdi. Tarih kabiynetin úyalmaytynday etip jabdyqtaudy, ýlgili sabaqtar ótkizudi jәne basqa is-sharalar úiymdastyru kerektigin aitty.
Sol kýnnen bastap-aq dayyndyqqa kiristik. Men eng aldymen tarih kabiynetin janasha jabdyqtaudy qolgha aldym. Eng aldymen kabiynetting tórine (synyp taqtasynyng joghary jaghyna) tarih turaly sóz jazyp qoi kerek dep sheshtim. Biraq onday sóz taba almadym. Uaqyt ótip barady, kýtuge uaqyt joq. Sodan kelip, tarih turaly sózdi ózim qúrastyrdym da ony Ál-Farabiyge «aytqyzyp», yaghni, «Tarihty bilmey – ótkendi, qazirgi jaghdaydy bilu, keleshekti boljau qiyn. Ábunasyr әl-Farabiy» dep jazyp qoydym.
Seminar ótetin kýn de kelip jetti. Seminargha qatysushylar kabiynetti aralap kórdi. Ózderine únaghan tústaryn, onyng ishinde Ál-Faraby «aytqan» sózdi de jazyp alyp jatty. Biz ótkizgen seminargha alghystaryn aitty, oqu bólimi tarapynan da marapatqa ie boldyq, biliktilik sanatymyz da jogharylandy.
Qyzyqtyng kókesin birneshe jyldan keyin kórdim. Eki mynynshy jyldardyng basynda Qyzylorda qalasyna júmysqa auystym. Osynda júmysta jýrip qaladaghy mektepterding birinen Ál-Farabiyding men «aytqyzghan» sózin kórdim. Biylghy oqu jylynda osy sózdi Almatydaghy ózim júmysqa ornalasqan kolledjding tarih kabiynetinen de kórdim. Sol kezde ghana bir nәrseni býldirgenimdi sezdim.
Mine, mening sonau jyldardaghy anghyrttyghymnan, mýmkin, óreskel qateligimnen qúrastyrghan tarih turaly sózim Ál-Farabiyge telinip keledi. Tipti búl sóz býkil Qazaqstangha taralyp ketkendey. Endi mening ne isteuim kerek? Aqyl qosynyzdar. Aldymen úly babamyz Ál-Farabiyden keshirim súraymyn. Ekinshiden, tarih turaly aitylghan búl sózdi oqyrmandardan, tarihshylardan jәne basqalardan paydalanbaularyn súraymyn. Qolymnan keshirim súraudan basqa ne keledi? Bolar is bolyp ketti. Oqyrmandar men tarihshylar da meni keshirer dep oilaymyn.
Bekmyrza Syrymbetúly,
Almaty qalasy.
Abay.kz