Qazaq milliarderi 50 million eurogha cheh futbol klubyn satyp almaqshy eken

Kezinde Atyrau múnay óndeu zauytyn (AMÓZ) basqarghan, býginde múnay magnaty hәm milliarder atanyp jýrgen Talghat Baytaziyev Praganyng «Slaviya» futbol klubyn «Synot TIP Arena» atty stadionymen qosa satyp alghaly jatyr desedi. Múnday aqparat aldymen Chehiyanyng «Fotbal.cz» saytynda jariyalanghan eken, artynsha T.Baytaziyevting ókili Maykl Goleshchak atalghan elding «HN» gazetine bergen súhbatynda mәlimetti rastapty. Yaghni, osydan eki ay búryn «Batumi Industrial Holdings Ltd.» kompaniyasy bas diyrektorlyghynan da, jalpy «Qazaqmúnaygaz» jýiesinen de ketip, jeke biznespen shúghyldana bastaghan T.Baytaziyev «Slaviya» kluby ýshin 50 million euro júmsaugha dayyn kórinedi.

AMÓZ basshylyghynan ketkennen keyin Talghat Baytaziyevting asa iri ekonomikalyq qylmystargha qatysy bar ekendigi turaly aitylyp-jazylghany mәlim. Atap aitqanda, zansyz múnay satugha faktileri anyqtalyp, oghan bizding keyipkerimizding tikeley jauaptylyghy biraz әngime bolghan. Jeke bizneske ketkennen keyin de onyng aty-jóni BAQ nazarynan tys qalghan emes. Mәselen, osydan sәl ghana búryn ukrain sayttarynyng birinde siyrek kezdesetin eng myqty kólikterdi kolleksiya jasaushylardyng reytingi jariyalandy. Garajyn baghasy súrapyl ghajap mәshiynelerge toltyrghan ekskluzivti avtopark iyesi Mihail Baytaziyev búl tizimde aldynghy qatarda túr. Al Mihail balanyng әkesi – Talghat Baytaziyev...

Áriyne, jeke biznesi órge domalap túrghan milliarderding qaltasyna ýnilgenimiz qate bolar. Óz aqshasyn qayda júmsaymyn dese de, erki emes pe. Alayda, nege «Slaviya»? Nege cheh kluby? Biznes túrghysynan qaraghanda Europada asa tanymal emes búl komanda Baytaziyevke qanshalyqty payda әkeledi? Qaybir jyly «Bolat Ótemúratov Italiyanyng ataqty «Inter» klubyn satyp aludan ýmitkerlerding qatarynda eken» degen aqparat taraghany esimizde. Múny Italiyanyng «Korriere della sera» sekildi bedeldi gazetining de jariyalaghanyna qaraghanda, «jel túrmasa shópting basy qimyldamasa» kerek. Biraq keyin atalghan klubty indoneziyalyq biznesmen Tohir satyp aldy. Búl jerde bizding aitpaghymyz – B.Ótemúratovtyng әreketin tym bolmasa týsinuge bolar edi: qalay degenmen, «Inter» – kýlli әlemge tanymal brend. «San Siro» stadionyndaghy әr oiyngha satylatyn biylet pen kelushilerge kórsetiler qyzmetten, «Inter» futbolshylarynyng sporttyq jeydeleri men basqa da aksessuarlardy satudan-aq klub budjeti qomaqty týsim kóredi. Jarnamasy jer jaratyn әigili komandany iyelene otyryp, odan әjeptәuir payda tabugha bolady. Al Chehiyanyng ózinen basqa jerde asa tanymal emes, futboldyng jilik mayyn shaqqan asa bilgir jankýierler bolmasa, kóp eshkim bile bermeytin «Slaviyany» satyp alghannan Baytaziyev ne tappaq? Týsiniksiz.

Ótken jyly «Samúryq-qazyna» әl-auqat qory «Galatasaray» (Týrkiya) futbol klubymen shartqa otyryp, oghan 40 (key derekter boyynsha 50) million euro audarady» degen aqparat shyqqan-dy. Qaryzgha belshesinen batqan týrik komandasy osy qarajat arqyly әl jinap, auqattanbaq niyette bolsa kerek. Al bizge ne payda sonda? «Galatasaray» futbolshylarynyng jeydesine búdan bylay «Astana» dep jazylady-mys. Yaghni, qúramyna «Astana» futbol kluby, «Astana» basketbol kluby, «Astana» velokluby jәne «Barys» hokkey kluby kiretin «Astana» preziydenttik sport klubynyng logotiypi. Búl – jarnama. «Galatasaray» futbolshylary әr oiyngha sonday logotiypi bar jeyde kiyip shyghatyn bolady. Álgi aqshany «Samúryq-qazyna» osy jarnama ýshin tólemek kórinedi. Degenmen, búl aqparat týrik BAQ-tary arqyly taraghanymen, әl-auqat qory ony rastaghan joq.

Álgi milliarderimizge qayta oralayyq. Onyng ózining tughan jerinde «Atyrau» futbol kluby bar. Jergilikti budjetting kómegimen ghana kýnin kórip otyr. «Salyq tóleushilerding qaltasyna salmaq salmay, futbol klubtary jekemenshikke ótu kerek, qaltaly azamattarymyz sportqa investisiya salghany jón» degen әngimelerding shyqqanyna biraz boldy. Býkil әlemde solay. Tek búrynghy Kenes Odaghy elderinde ghana sport klubtary onsyz da solynqy memleketting budjetine telmirip otyr. Eger Talghat Baytaziyev otansýigish azamat, óz elining patrioty bolsa, onyng әlgi 50 million eurosyna «Atyrau» komandasy birneshe jyl shalqyp ómir sýrer me edi. Infraqúrylymyn jaqsartyp, tәuir oiynshylarmen kýsheyip, jyldaghysha top sonynda salpaqtamay, medali ýshin talasugha mýmkindik alar ma edi. Áyteuir jergilikti budjetting qanshama qarjysy ýnemdelip, zәru mәselelerge, múqtaj salalargha júmsalar edi.

Meyli, Baytaziyev patriot bolmay-aq qoysyn. Onyng ýstine, «Atyraugha» salynuy mýmkin investisiyadan oghan keler payda tam-túm eken delik. Biraq abyroy-bedeli osy «Atyraudyn» ar jaq-ber jaghy ghana bolatyn «Slaviyany» alghannan da asa kóp artyqshylyq kórinip túrghan joq qoy. Jalpy, qazirgidey daghdarys dәuirinde, qarajat qadirin biletin júrtshylyq ta, qarapayym halyq ta, tipti memleketting ózi de erteng qinalyp qalmau ýshin mýmkindiginshe ýnemge kóship otyrghan zamanda aidaladaghy cheh klubyna aqsha salu – dandaysudyng qay týri? Múny ne dep ataydy ózi?

Sәken SYBANBAY.

Abay.kz