Senbi, 23 Qarasha 2024
Shynnyng jýzi 13737 0 pikir 24 Tamyz, 2015 saghat 15:00

QYZ ZORLAGhAN ÁKE... QOGhAM NE BOLYP BARADY?

Qarqaralydaghy Qúnanbay qajy meshiti

«Týie shókkende Qamqa sereyip súlyq týsti de, Qodar ólmegen eken, býktetilip týsti», búl sóilem kimge de bolsa tanys shyghar. Agha Súltan Qúnanbaydyng Qayyn ata men qaraly kelin arasynda boldy degen dәleldenbegen qatynasyna jasalghan ýikm edi búl:

«Tórt jigit jetektep jyldam tartyp, anaday  jatqan qara atannyng ong jaghyna apardy. Basyna qap siyaqty birdeneni jaba saldy. Bes-alty kisi tapjyltpay, týiening abyrghasyna basyp, jyghyp ústap túrdy. Qodar taghy laghynat aityp aiqaylay berip edi, syrtynan bir qatty kýsh tarpyp, serpip jibergendey boldy. Túryp bara jatqan týiening qabyrghasy qaqqan eken. Osydan әri moynynan «lyq» etip, temirdey qysyp, janyn suyryp әketip bara atqan tauday auyr kýsh basty. Jalghan japyrylyp, ýstine kep qúlady... Kózining oty jarq etti de, sónip bara jatty. Jiynda ýn joq. Týiening ar jaghyna Qodarmen teng qyp asqan Qamqa, týie túrysymen, bir sәtte ýzilip ketti. Ony bәri kórip túr. Qodar bir jiyrylyp, bir sozylyp, tez óle almady...

Batyrgha bitken zor denesi, sozylghan uaqytynda, búrynghysynan da úzaryp nar týiening boyyna tenelgendey, ayaghy jerge tiyer-tiymestey boldy. Týieni túrghyzyp birtalay ústap túrghanda, jiyn әli ýn qatpady.  Eki jannyng ólim azabyn óz ýstine arqalap túrghan týie de ýnsiz...   Azdan song qúzdyn basyna ereuildegen jayaular shyqty da, oidaghy jiyngha qarady. Qúnanbay týregelip, oqshauyraq shyghyp, qolyn tómen silikti, «tasta» degeni. Jogharydaghy tórt jigit,  Qodar denesin qaumalap, ilgerili-keyindi tolqytyp túryp, bir kezde tastap  jiberdi...

Azap pen qorlyq shekken, onsyz da óli dene, jolshybay bir tasqa soqpastan túpa-tura aghyp kep, auyr salmaqpen kýrs etip bir-aq týsti. Qazir de shoqtay jiylyp qalghan toptyng qaq qasyna kep qúlady. Shetirek túrghan kisilerge estilgendey bop, aqyryn ghana kýtir  etip sýiek-sýiegi syna týskendey boldy» - Búl sol zamanghy zala zanymen sharighat úshtasqan әdil jaza edi. Nәpsiqúmarlyqtyn, zinanyng jazasy edi.

17 tamyzdaghy Nur.kz aqparaty: «ShQO-da 5 qyzdy tәrbiyelep otyrghan otbasynyng jaghdayy jaqsy bolatyn. Qyzdar sabaqty jaqsy oqyp, ata-analaryna kómek kórsetip otyratyn. Alayda ýlken qyzy 16 jasqa kelgende búl mamyrajay ómir jantýrshigerlik jaghdaylargha úlasady. Ony tughan әkesi zorlap tastaydy. Qorqyp qalghan qyzyna әkesi: «Bireuge aitatyn bolsan, ózine de, anana da auyr tiyedi!» dep qoqan-loqy kórsetken. Ýsh jyl boyy әkesi zorlap kelgeni turaly jetkinshek eshkimge tis jarmaghan. Jazasyz bilgenin istep kelgen er kisi jasy 15-ke endi kelgen kishi qyzyna da tiyise bastaydy. Abyroy bolghanda, azghyn kishi qyzyn zorlap ýlgermegen.»

Osy jyldyng 16 shildesindegi 24.kz  aqparaty: «Pavlodar oblysynda ózining tughan qyzyn zorlap kelgen pedofil әkening isi sotqa jetti. Ekibastúz qalasynyng 38 jastaghy túrghyny Denis Klemensov óz qyzyn 2 jyl boyy jynystyq qatynasqa mәjbýrlep kelgen»

Osy jyl. 24 mausymdaghy Tengrinews.kz aqparaty:  «Atyrau oblysynda ógey qyzyn zorlaghan әke 2 aigha qamaugha alyndy. Tergeu organdarynyng aldyn ala mәlimeti boyynsha, ol qyzdyng anasynyng júmys babyna baylanysty ýiinde jii bolmauyn paydalanyp, ógey qyzyn qorqytyp, birneshe mәrte azghyndyq әreket jasaugha mәjbýrlegen. Al ekinshi sanksiya 11 jastaghy qyzdyng dәrmensizdigin paydalanyp, azghyndyq әreket jasaghan oblys ortalyghynyng túrghynyna baylanysty. Ol da 2 ay merzimge qamaugha alyndy».

Biylghy jyl. 28 nauryzdaghy «Astana aranasynyn» aqparaty: «Oralda ógey qyzyn zorlaghan әke 11 jylgha sottaldy. Batys Qazaqstan oblysynyn, Zelenov audany, Chirov auylynda túratyn erli-zayyptylar búl qyzdy 2012-shy jyly patronatty tәrbiyege alyp, bauyryna basqan eken».

2014 jyl. 24 aqpandaghy KTK aqparaty: «Ontýstik Qazaqstanda 12 jasar qyzyn zorlap, jýkti qylghan әkege qatysty sot ýkimi shyqty.»  39 jastaghy әkesi tughan qyzyn bir jyl boyy zorlap kelgen. Jetkinshekting jýkti bolyp qalghany tek 6 aidan song anyqtalypty.

2013 jylghy jeltoqsan. Bnews.kz aqparaty: «Almaty oblysy Ile AIIB-gha Mejdurechinsk auylynyng túrghyny belgisiz er azamat kәmelet jasyna tolmaghan qyzyn zorlady dep shaghym týsirdi», - dep habarlady baspasóz qyzmetinen. Habarlamada aitylghanday, 14 jasar qyzdan jauap alu kezinde ol bir jyl boyy ózining ógey әkesi birneshe ret jәbir kórsetip kelgenin aitqan

2012 jyl. Qarasha aiyndaghy KTK aqparaty: Qaraghandy oblysynyng Sәtbaev qalasynda týsik jasatqan mektep oqushysy kóz júmdy. Azghyn qyzyn 12 jastan bastap zorlaghan. Ýnemi araq ishedi. Bir emes, birneshe ret bolghan jaghday. Ana emes ol, qústyng ózi balapanyn qorghaydy ghoy. Ol osy uaqyt boyy anasyn da, qyzyn da zorlap kelgen. Diananyng qúrbylary da keyingi kezde qyz qabaghynan kirbing bayqaghandaryn jasyrmaydy. Tipti Dina әkesining ógey ekenin de bilmepti.

2012 jyl. Mausym aiyndaghy otyrar.kz aqparaty: Qala irgesindegi «Qaytpas-2» shaghynaudanynda túratyn Bekbolat ashy sugha qúmartyp, ýige jiyi-jii tәltirektep keludi әdetke ainaldyrady Alayda adamdyq qasiyetten alystay bastaghan Bekbolat nәpsige erik berip, basqa eshnәrseni eleytin emes. Osynday kýnderding birinde, kózi túmandanghan әke ontayly sәtti paydalanyp, tezirek aram pighylyn iske asyru ýshin qyzyna ýiding esigin ishten bekitip keludi búiyrady. Oiynda eshtene joq balausa qyz әkesining aitqanyn oryndap, janyna shaqyrghanda da jetip barghan. Esik-terezeni qymtap, kereuetke jayghasqan jetesiz әke әri qaray aitugha auyz barmaytyn azghyndyq әreketin iske asyrugha kirisken. Qyzy shynghyryp, aram niyetti aiuannyng qúshaghynan sytylghysy kelgenimen, azghyn ony kýshtep, zorlaydy. Osy sәtte kenetten ýiding esigin әieli qaghady. Al kýieui qyzyn dereu kiyindirip, istegen isi turaly tis jarmaudy búiyrghan. OQO boyynsha qylmystyq ister jónindegi mamandandyrylghan audanaralyq sotynyn dereginshe, osydan keyin ananyng shaghymy boyynsha tútqyndalghan әke 15 jylgha sottalady.

2012 jyl. 15 aqpan. QazAqparat aqparaty: - Aqtóbe qalasy sotynyng ýkimimen 38 jastaghy pedofil 18 jylgha bas bostandyghynan aiyryldy. Ol jazasyn qatang rejimdegi koloniyada óteydi. Mektepte dәnekerleushi bolyp qyzmet etken er adam 1999 jyly tuylghan ógey qyzyn eki jyl boyy zorlap kelgen. Jәbir kórgen qyz ógey әkesinen qorqyp anasyna tis jarmaghan...

2011 jyl. Tamyz.  QazAqparat aqparaty: «Shyghys Qazaqstan oblysynda ózining 6 synypta oqityn ógey qyzyn 3 jyl boyy zorlap kelgen azamat ústaldy».

...

Internet betinen osynday aqparatty jii oqityn boldyq. Jaghandy ústatyp, janyndy jiyirkendiretin búnday janalyq jetip jatyr ghalamtorda. Egemendik alghan song imanymyz týzeldi degenimiz qaysy? El aumaghynda 3 myngha juyq meshit boy kótergenimen el arasynda osynday óreskel, azghyn qylmystyng azaymay túrghany qalay? Aqparat kózderinde qylmys jasaushylardyng naqty últy, dini ashyq aitalmaghan әriyne. Alayda, búnyng bәri qazaq qoghamynda bolyp jatqan qylmystar. Biz kóshede zorlap ketti, jabylyp zorlap ketti, zeynetkerdi zorlady, mektep oqushysyn zorlady degen aqparattargha den qoymadyq. Tek әkesi qyzyn zorlapty degen kisi shoshyrlyq aqparattargha kóz saldyq. Ay sayyn, jyl sayyn múnday qylmystar qaytalanyp túrady eken. Respublikanyng barlyq ónirinde tirkelgen. Sonda biz hanan bolyp kettik pe? Sonsha azghanymyz,qasiyetten júrday bolyp tozghanymyz qalay? Tipti mal ekesh mal da, mysaly jylqy balasy da óz tóline shappaydy ghoy. Neshe on myndaghan jetim men, myndaghan baysyz qatynnyn, erkeksiz ananyng obaly kimge? Qylmystar nege jii qaytalanady. Zanymyzdyng solqyldaqtyghynan ba, jazanyng bostyghynan ba? Mýmkin býgingi kýnning bir ayausyz qúnanbayy kerek shyghar. Mәdeniyet-mәdeniyet dep jýrip, ózgening tozyghyn әbden sinirip boldyq. Esimizdi jiyp, etegimizdi jinaytyn kez kelgen joq pa?! Qyzdy qaryndas dep bilmeytin erkek kóbeygen zamandy qalay týzeymiz? Tóreligin siz aitynyz, qadirli oqyrman!

 

Aqan Bektas

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1468
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3244
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5402