A.Mukabay:

Beke, kóshi-qon jayynda, shettegi kandastarynyz jayynda ne aitasyz? Eger siz osy salany basqarsanyz, júmysty neden bastar ediniz?

Berik Ábdighaliyúly:

– Búl endi kópten beri qordalanghan mәsele ghoy. Aldynda sarapshylardyng Qytay da, Týrkiya da jәne basqa elderde jýrgizgen saualnamasy negizinde sheteldegi qazaqtardyng kópshiligining elge kelu oiy bar degen tújyrym jasady. Al ýkimette «keletini keldi, boldy» degen oy bolyp, kvotany toqtatyndar degen sheshim bolghan. Shyn mәninde búl «ketetini ketti, keletini keldi» deytin sharua emes. Ol әrqashan jýretin ýrdis. Óitkeni әr biri jaghdayyna baylanysty kelgen uaqytynda keledi. Álemning әr jerindegi qazaqtyng bәri biraq tolyq kele almaytyn da shyghar. Men oilaymyn barlyq qazaq bizge teng ghoy, degenmende ónerli, talantty jastardy jastayynan tandap, mektepte jýrgen kezinen bayqap olardy arnauly týrde shaqyp, memleket qamqoryna alynyp, arnayy internattarda oqytu kerek. Jalpy aitqanda shet elderde jýrgen qandastarymyzgha arnalghan «Bolashaq» baghdarlama sekildi baghdarlama qajet. Elge kelem degen jastardyng talantyn odan ary ashsa, erteng olar elimizding maqtanyshy bolady. Olar sóitip óz ayaqtarynan túryp ketse, erteng әke-sheshe, tuys tughandary da keledi ghoy. Sosyn әriyne kәsipkerlik salasy ekonomikalyq túrghyda aghayyndar kelip import-eksport salasyndaghy mәselelerde belgili bir jenildikter bolsa, ony endi ekonomistermen aqyldasu kerek. Degenmen de aghayyndardyng eki elding arasyndaghy kәsipkerlik isterin damytsa, elge kelip gýlendirip jatsa bizding zangha baylanysty bәri birdey deydi ghoy, al eki elding arasynda Qazaqstan men Týrkiya, Qazaqstan men Qytay, Iran osy eki elding arasyndaghy ekonomikalyq yntymaqtastyqtardy nyghaytugha belgili bir jenildikter bolsa. Óitkeni sol memleketterdi bizden kóri sol jaqtan kelgen qandastarymyz jaqsy biledi. Biz ol memleketting mekemelerinen aldanyp qalsaq, olar aldanbaydy. Sonday bir sauda, ekonomikalyq jaghynan jenildikter bolsa, bir jaghynan ol jaqtaghy mekemeler, zauyttar istep jatyr ghoy. Sonday bir kishkene bolsa da naqty- naqty qadamdar kerek siyaqty dep oilaymyn. Búryn eng kóp mәsele adaptasiya, til mәselesi, zang mәselesi solardy aitatyn, qazir endi oghan kóbisining eti ýirendi. Kelip jatqandar da qanday mәseleler baryn jobalap biledi, qalay ayaqqa túryp ketemiz dep psiholgiyalyq jaqtan dayyn bolyp keledi. Júmys joqtyghynda bilip, qazir bәrine dayyn bolyp kele jatyr.

Ózim Arqalyqta әkim bolyp túrghanda arnayy oralmandarmen kezdeseyinshi dep edim, sóitsem olardyng tizimi eshkimde joq eken. Sosyn habarlamamen shaqyrdym. Sóitip keldi, kónil-kýilerin, qanday mәseleleriniz bar bәrin aitynyzdarshy dedim. Olar tirkeu mәselelerining qiyndyghyn aitty. Sosyn sizderge arnauly kóshi-qon polisiyasy bolsyn bәrine aittym, eshqanday shekteu bolmasyn dep, kelinizder, tuystarynyzdy әkelinizder Arqalyqta eshqanday shekteu bolmaydy dep, әkimi retinde qoldauymdy bildirip janashyrlyghymdy bildirdim. Olardyng da biylikting qoldauy blinip, әkimning nazary auyp jatqanyna kónilderi kóterilip qaldy. Ózim de senderge bireu oralmansyndar dep tiysip jatsa maghan kelinder, senderding qúqyqtaryndy men qorghaymyn dep әrqaysysyna óz tilegimdi aityp qoydym. Mine biz sonyng bәrinen óttik, endi qosymsha talantty balalardy tartudy jolgha qoysaq, erteng әke sheshsin ózi-aq alyp keledi.

(Berik Ábdighaliyúlynyng "Qamshy.kz" sayty arqyly qoyylghan súraqqa bergen jauabynan)