Auylsharuashylyghy ministri Asyljan Mamytbekov juyrdan beri taghy da BAQ-tyng «batyry», yaghny bas keyipkerlerining biri bolyp jatyr. Óitkeni, múnaydyng әlemdik naryqtaghy qúny kemip, daghdarys kýsheygen sayyn Qazaqstan ózining agrarlyq el ekendigin esine týsirip jantalasuda.

Shyndyqty búra tartpayyq, memleket osy kýnge deyin auylsharuashylyghyn subsidiyalaudan bas tartqan emes. Sonyng nәtiyjesinde jylda pәlenbey pút astyq bastyryp, shetelderge eksprottap kelemiz. Tórt týlik mal da eselep kóbeydi. Jylyjaylar salynuda. Búnyng bәri jaqsy, әriyne. Maldyng túqymyn asyldandyramyn dep Asyljan Sarybayúly Gollondiyadan ala bas siyrlar men búqalardy da әkeldi. Onysynan biraq ausyl shyghyp 700 basyn órtep tyndyq. Qysqasy, 2011 jyldan beri Auylsharuashylyghy ministrining oryntaghyna myqynyn myqtap  batyrghan Mamytbekov bargha ie bolyp qana jýr desek jansaq ketpeymiz. Óitkeni, Sarybayúly saylanyp júmysqa  kiriskendey  synay tanytqanymen bitip jatqany shamaly. Auylsharushylyghyn memleket qazynasy asyru kerek ekendigin, tipti, Preziydentting ózi de moyyndap  qalghangha úqsaydy. Qyrkýiek aiynda astyqty oblystardy aralaghan saparynda Nazarbaev: «Biz auylsharuashylyghyna qarjy bóluden tynbay kelemiz, alayda qaytarym az. Auylsharuashylyghyn qarjylandyrmasa jәne bolmaydy... Endi sizder mynanday daghdarys kezinde elge jәrdemderinizdi tiygizinizder», - degendi aitty dihandargha qarap. Ánebir kýni jiyn ótkizgen Mamytbekov te Elbasynyng sózin algha tarta otyryp bir shyndyqtyng basyn ashqanday boldy.

-         Biz, - dedi ol, - egistik jerleri bar dihandargha ókimetten alyp qarjy beremiz. Al, olar jerdi jyrtyp óndeuding nemese auylsharuashylyghyna qajetti tehnikalardy satyp aludyng ornyna Djip kóligin satyp alghan. Sóitip ziyan keltirgen, qaytarymsyz berilgen qarjyny jelge úshyrghan!

Ministr osylay dep biraz keyip sóiledi. Sóitip sózining sonynda: «Endi subsidiya tek jerden ónim ala alatyn mýmkindigi bar qojalyqtargha ghana beriledi», - dep qortyndy jasady.

Osyndayda, «apyr-au» deysing eriksiz. Apyr-au, sonda qarjy daghdarysy bolmasa, múnaydyng qúny әlemdik naryqta kemimese, ministr Djip mingishterdi kórmeytin be edi? Bú qaytkeni? Búl, anyghyna kóshsek, auylsharuashylyghy salasynda dúrys eseptin, baqylaudyng joqtyghyn bildiredi.  Monitoring joq. Súryptau joq. Týptep kelgende múnyng aqyry taghy da jeng úshynan jalghasatyn tirlikke baryp tireledi. Abai.kz ministrdi «paraqor», «korrupsioner» ataudan aulaq. Alayda, basy darday isting ayaghy qylday bop bituine sebep:  Auylsharuashylyghynyng «aulasynan» tys oiyndarda jatqan siyaqty . Osyny baspasózding synynan qoryqpaytyn, әr sózine jauapty Asyljan Sarybayúly qanshalyqty biledi eken? Endi bilui, juyq arada memleket qarjysyna súrau salyp nauqan bastauy әbden mýmkin. Óitkeni bizde býlingen birdenege bireu kinәli boluy tiyis. Al, naqtysyna jýginsek, shiyrek ghasyrdan beri auylsharuashylyghyn jana sapagha kóshire almaghan Auylsharuashylyghy ministrligi (búrynghy songhy ministrlerdi qos alghanda) aldymen jauap berui qajet.

Búl taqyrypta әngime úzaq. Sondyqtan qysqa qayyrayyq. Mamytbekov myrza mal bagha ala ma? Dúrys úghynyz, Mamytbekovke eshkim mal baqtyrayyn dep otyrghan joq. Biraq Asekeng býgingi maldyng túyaghyn qazaqtyng óz malynyng úrqymen asyldandyra ala ma? Áy, qaydam? Óitkeni Sarybay balasy da ózge «balalar» sekildi shetelshil, qala berdi reseyshil. Sodan ghoy Niyderlandydan ala bas siyrlar әkelip jýrgeni. Onysyn bagha almay qyryp salghanyn jogharyda aittyq. Al, eger ministr qazaq malynyng tabighatyn biletin jan bolsa, tipti, bilmey-aq qoysynshy, biletinderding tilin alatyn kisi bolsa, alysqa emes, Altaygha baratyn edi. Altayda, Shyghys Qazaqstan oblysynyng Zaysan audanymen shekaralas Shәueshek degen qala túr (QHR ShÚAR). Sol qalada, sol ónirde aruaghynnan ainalayyn Bashpay atamnyng arqarmen budandasqan alty mýiizdi qoshqarlary jayylyp jýr. Árqaysysynyng salmaghy 200-250 kele tartady. Etti, jýndi. Ári qazaq dalasynyng tabighatymen bite qaynap birge tughan tól. «Qoshqardyng basyn alamyz desender de, úryghyn alamyz desender de, meyilderin», - deydi Bashpay babamnyng qoyyn baghyp jýrgen arghy bettegi aghayyndar. Bashpay qoylary –  Qytayda eng baghaly qoylar. Qytay ókimeti ony brendtegeli jýr. Menshiktep almaq. Al, mynda biz otyrmyz: elding ausyl basqan ala bas siyrlaryn baghyp, bagha almsaq órtep, kýlin shashyp.

Maldyng túqymyn asyldandyru degennen shyghady. Sonau súm zamanda, Stalinning «qyzyl qyrandary» qylyshyn jalandatyp, jarty әlemdi «halyq jaularynyn» lagerlerine ainaldyrghan jyldarda, Qaraghandy jerindegi  Karlagta jazasyn ótegen ghalymdar qorlyq pen zorlyqty kóre jýrip, qazaq dalasynan tómendegidey maldyng túqymyn órgizipti. QARANYZDAR:

Búl taqyrypqa aldaghy kýnderi qaytyp oralamyz. Ázirge aitpaghymyz mynau: eger Mamytbekov «mal bagha alatyn» bolsa, osynday túqymdy osy kýnge deyin tirilte alsa kerek edi. Joq, ókinishke qaray olay bolmay túr.

Dәuren Quat

Abai.kz