Álemdegi memleket basshylarynyng keybir is-әreketteri «Ginnesting rekordtar» kitabyna tirkelip otyrady. Biraq preziydentter atalghan kitapqa enu ýshin sanaly týrde týrde osynday qadamgha barady deu senimsiz. Bәri de ayaq astynan oryn alyp jatady. 

Aldymen búl rette Birikken Arab Ámirlikterining birinshi preziydenti Zaed әli-Nahayaninyn esimi atalady. Mayly boyaumen 17h18 metr ólshemde Avafy tauyna salynghan arab sheyhining sureti әlemdegi eng ýlken portret bolyp sanalady. «Avafiy-2005» festivalin úiymdastyrushylardyng tapsyrysy boyynsha salynghan búl portretti salugha bir aigha juyq uaqyt ketken kórinedi. 

Búl ghana emes, rekordtar kitabyna engen preziydentterding ishinde kubalyqtardyng myzghymas kósemi bolghan Fiydeli Kastro da bar. Kuba revolusiyasynyng serkesi «Ginnes kitabyna» eng úzaq sóz sóilegen memleket basshysy retinde engen. Ol 2005 jyldyng qarasha aiynda el astanasy Gavanada ótken mitingte jergilikti uniyversiytetting 60 jyldyghyna baylanysty halyqtyng aldynda toqtausyz 3,5 saghat sóz sóilegen. Bir tanqalarlyghy, Fiydeli Kastro osy uaqyt aralyghynda  bir ret te belin býkpegen  kórinedi. 

Al 1500-den astam jurnalisterding saualdaryna jauap qaytarghan Vladimir Putiyn búl rette baspasóz mәslihatynyng úzaqqa sozylghanymen elding esinde qaldy. Orys baspasózi «Resey preziydenti 3 saghat 26 minut boyy sóilep, jurnalister saualdaryna jauap qaytardy» dep quana shulap jazdy. Búl «eng úzaq ótkizilgen baspasóz mәslihaty» retinde rekordtar kitabyna da engen kórinedi. 

«Ginnesting rekordtar»  kitabyna ómirdegi sәikestikter ýshin  tirkelgen memleket basshylary da bar. Áriyne olardyng qatarynda aldymen Aq ýy qojayyndarynyng esimderi atalady. Mysaly...

Atap aitar bolsaq, AQSh preziydentteri Avraam Linkolin (1809-1865 j) men Djon Kennediydin (1917-1963 j) ómirinde úqsastyqtar kóp. Linkolin 1860 jyly biylikke kelse, ekinshisi 100 jyldan keyin Aq ýiding qojayyny boldy. Eki demokrat ta adamzat bostandyghyn joghary qoydy, eldegi aq jәne qara nәsilderding tendigin ornatugha úmtyldy. Ekeui de sol ýshin qúrbandyqqa shalyndy. Olargha jasalghan qastandyq ta bir ssenariy boyynsha jýrdi. Eki preziydent te jelkeden atylghan oqtan júma kýni qaytys boldy. Linkolindi óltirgen qylmyskerding tughan jyly 1839, al Kennediydi óltirgen adam 1939 jylghy, qastandyq aragha 100 jyl salyp baryp qaytalandy. Eki qylmysker de ekstremistik kózqarastaghy AQSh-tyng ontýstiginde túrghan azamattar. Eki preziydentti óltirgen qylmysker But pen Osvalid ta sot bolatyn kýni belgisiz jaghdayda qaytys bolghan. Sarapshylar sonday-aq, taghy bir úqsastyqtyng bolghanyn algha tartady. Linkolin Ford teatrynda óltirilse, al Kennedy «Linkolin» avtokóligimen kele jatqanda atylghan oqtan qaytys boldy. Taghy bir sәikestik, eki preziydentting de balalary olar AQSh-ty basqaryp túrghan kezinde dýniyeden ótken. 

Sonday-aq eki preziydentterding de hatshylarynyng ómiri úqsas bolghan kórinedi.  Linkolinning hatshysynyng familiyasy Kennedi, ol óz preziydentine tosyn jaghday oryn aluy mýmkin ekendigin eskertip teatrgha barmaugha kenes bergen. Al preziydent Kennediyding hatshysy Linkolin esimdi qyz óz qojayynyna Dallasqa barugha qajeti joqtyghyn aitqan kórinedi. Eki hatshynyng da ótinishine qúlaq aspaghan qos preziydent qastandyqtan әielderining aldynda kóz júmdy. 

Rekordtar kitabynda tirkelgen taghy bir sәikestik, Gitler men Ruzvelit qatar ómir sýrdi, olar bir-birine úqsamasa da, alayda  ekeuining  ómirbayanynda jaqyndyqtar az emes. Gitler de Ruzvelit te biylikke 1933 jyly aralaryna bir-bir kýn salyp baryp keldi. AQSh preziydentining inaugurasiyasy Reyhstagtaghy Gitlerding diktatorlyq ókildigine  dauys beru kýnimen túspa-tús bolghan. Ekeui de alty jyldyng ishinde eldi auyr daghdarystan aman-esen alyp shyqty. Bir tanqalarlyghy, ekeui de 1945 jyly sәuirde aragha 18 kýn salyp baryp baqilyq boldy. 

Tarihta múnday sәikestikter kóp. Biraq qos preziydentting ómirindegi úqsastyqtar shyndyghynda tanghalarlyq emes pe?

"Ayqyn" gazeti