Songhy ekonomikalyq daghdarystyng dendegeni sonshalyqty, el budjetining ortayyp, qazynadaghy qara tesik kýn sanap úlghayyp keledi. Daghdarys jaghdayyndaghy is-qimyldar biylikting úzyn dәlizindegi aq jaghalylardy әbigerge salghan eken.  Qazaqstan Ýkimeti budjetting jyrtyghyn jamau ýshin, Aziya damu bankinen 1 milliard dollar kóleminde qaryz alu turaly kelisimge kelgen. Búl turaly abai.kz portaly informburo.kz saytyna silteme jasay otyryp habarlaydy.

Býgin Parlament Mәjilisi  deputattary Qazaqstan men  Aziya damu banki arasyndaghy 1 milliard dollar kólemindegi qaryz alu turaly kelisimderdi ratifikasiyalady.

«2015 jyldyng 18-qarashasynda qabyldanghan №115 búiryq negizinde Qazaqstan Ýkimet men Aziya damu banki arasynda 1 mlrd. dollar qarjy tartu turaly kelisimge qol qoyylghan. Nesiyege alynghan atalmysh soma 2016 jyly budjet tapshylyghyn (defisiyt) toltyru maqsattaryna júmsalatyn bolady. Atap aitar bolsaq,  últtyq ekonomikany damytu jәne ekonomikany bәsekege qabilettendiru maqsatynda strategiyalyq sharalardy dayyndaugha baghyttalady»,- dep mәlimdedi Mәjilisting plenarlyq otyrysynda QR Qarjy ministri Baqyt Súltanov.

Aziya damu banki Qazaqstan budjetin toltyru ýshin berip otyrghan 1 milliard dollardy arnayy jenildetilgen baghdarlama boyynsha, 3 jyldyq jenildikpen 5 jylghy berip otyr.

Al Últtyq ekonomika ministri Erbolat Dosaev,  búl Aziya damu banki berip otyrghan qarjymen qatar, Dýnie jýzilik bank te Qazaqstangha úzartylghan merzimde qaryz beruge dayyn ekenin aitqan.

«Biz búl qarajattardy 2016 jylgha ekonomikany nyghaytugha, budjettin  tapshylyghyn qarjylandyru maqsattarynda alyp otyrmyz. Qazir josparymyzda eki birdey bankten nesie alu josparlanyp otyr. Onyng birinshisi – Aziya damu bankimen jasalghan kelisim. Ekinshisi – ekvivalentti somada Dýnie jýzilik bankpen kelisim»,-dedi Mәjilisting plenarlyq otyrysynda QR Ekonomika ministri Erbolat Dosaev.

Esterinizge sala keteyik, osynyng aldynda QR Preziydenti Núrsúltan Nazarbaev «QR jәne Dýniyejýzilik bank arasynda úzartylghan merzimde, ekonomikany damytu maqsatynda nesie alu turaly kelisimderdi ratifikasiyalau» turaly zang jobasyna qol qoyghan.

Atalmysh kelisim boyynsha keler jyly Dýniyejýzilik bank Qazaqstan ekonomikasyna 40 million dollar kóleminde nesie berui mýmkin.

Sonymen qatar,  aldaghy jyly Qazaqstan Halyqaralyq damu jәne rekonstruksiya bankinen 100 million dollar kóleminde qaryz aluy mýmkin.

Ayta keteyik, búl qújattardy ratifikasiyalau barysynda mәjilis deputattarynyng kózqarastary ekige jarylghan.

Mysaly, deputat Múhtar Tinikeevting pikirinshe, Mәjilis búl qújattardy ratifikasiyalamau kerek.

«Bizding onsyz da ishki jәne syrtqy qaryzdarymyz bar. Bizge taghy 100 million ne ýshi kerek? Sonda әlgi ýnemdeu sayasaty qayda qaldy? Sizder, búl 100 million dollar jana júmys oryndaryn ashu ýshin kerek deysizder. Bizde onsyz da júmyspen qamtu ortalyqtary bar emes pe? Júmyspen qamtu ýshin, týrli baghdarlamalar qabyldadyq. Mamandyqtargha qayta dayarlau kerek. Sonda biz dualdy oqytu degendi ne ýshin qabyldadyq? Qúrmetti әriptester, men búl zang jobasyna qarsymyn»,-dedi deputat Múhtar Tinikeev (http://informburo.kz/novosti/100-mln-dollarov-zaymyot-kazahstan-u-mbrr-na-sozdanie-rabochih-mest.html).

Ras, múnaydan týsken aqshany barmaq basty, kóz qystylyqpen  talan-tarajgha týsirgen Ýkimet endi budjettegi «qara tesikti» qaryz arqyly toltyrugha kóshken eken.

Osynyng aldynda, Qazaqstan Preziydenti Núrsúltan Ábishúly : «Biz býgingi daghdarys turaly bilgenbiz, biraq qanshalyqty qiyn tiyetinin bilmedik. Bizding eksporttyq tauarlarymyz – múnay, gaz metalldar baghasy qúldyrady. Jyl ortasynda 115 dollar túrghan múnay qazir 40 dollardyng tónireginde. Onyng ýstine kórshiles Reseydegi jaghday da Qazaqstangha әserin tiygizip otyr. Múnyng barlyghy barly,y bizding budjetting kirisin 180 milliard tengege kemitti» dep edi.

Týiin: Daghdarys әlemde emes, Reseyde jәne soghan ergen elderde ghana bolyp jatqany jasyryn emes.  El biyligin qolgha alghandar  «kópvektorly» emes, «reseyvektorly»  sayasat ústanyp kelgenin endi bayqaghanday boldyq.

Qazaqstannyng syrtqy qaryzy (JSQ) 2015 jyldyng alghashqy toqsanynda 154 millard dollardy qúraghan.

Endi oghan 1 milliard 140 million dollardy qosynyz. Al Mәsimov ýkimeti qaryzdy ýsti-ýstine tópeletuge sheber-aq.

Qazaqstannyng negizgi baylyghy jer astynda ghana emes, jer ýstinde de jatyr. Mysaly, 24 jylda Qazaqstangha tartylghan investisiya kólemi 200 milliard dollardan asyp jyghylghan. Onyng 100 milliardy Astana qalasyna salynypty. Al Qazaqstannan shetelderge, ofshorlargha shygharylghan qarjy kólemi, beyresmy derekter boyynsha 350 milliard dollardan asyp jyghylady.  Búl turaly Mәsimov ýkimet mynq etpeydi. Taghy qaryz alamyz. Odan sizge soqyr tiynda búiyrmaydy. Dәmetpeniz... 

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz