Ótkende Parlament mәjilisi «edel-jedel» maqúldaghan «QR Jer kodeksining keybir normalarynyng júmysyn toqtatu turaly zandy Senat ta qabyldap "ýlgerdi". Búl Zan jobasyn jasaugha Preziydentting 2016 jyldyng 6 mamyryndaghy «Jer zannamasynyng keybir normalaryn qoldanugha moratoriy engizu turaly» Jarlyq sebep bolghanyn jazghan edik.

Memleket basshysynyng jarlyghyna sәikes, jer kodeksining keybir normalaryna moratoriy engizilgen-di. Qysqasha aitsaq, búl Zang sol moratoriydi kýshine engizedi.  

«Edel-jedel» degen tirkesti tyrnaqshagha aluymyzdyng sebebi bar. Bizding Zang shygharushy organdar eki aigha juyq uaqyttyng ishinde Preziydentting Jarlyghyn әreng zandastyryp berdi. Elbasynyng Jarlyghyn kýshine engizuge osynshama uaqyt júmsaghan jaybasar shendilerimiz ainaldyrghan 4-5 aidyng ishinde halyqtyng kónilinen shyghatynday etip Jer kodeksin ózgertedi dey alamyz ba? Endigi qoyylar súraq osy...

Senattyng aty senat emes pe? Osy joly Zandy talqylau barysynda birli-jarym senatorlar Auyl sharuashylyghy viyse-ministri Erlan Nysanbaevqa súraqtar qoyghan boldy. Sol súraqtyng birine Nysanbaev myrza bylay dep jauap berdi:

Erlan Nysanbaev, auyl sharuashylyghy viyse-ministri:

– Eger bizding jedel jelige týsip jatqan qonyraulardy taldasaq, onda on mynnan astam súraqtar men úsynystar kelip týskenin kórip otyrmyz. Búdan bólek, jer turaly sayt ashylghan bolatyn, onda myndaghan súraqtar kelip týsti. Osynyng bәrine de jauaptar berilui tiyis. Eng bastysy, jer mәselelerine qatysty birynghay ortaq pikir әli qalyptasqan joq. Dese de, ótken sharalardyng qorytyndylary boyynsha júma kýni júmys toptary qaytadan bas qosa bastaydy. Mine, osy júmys toptarynyng nәtiyjesinde biz kelip týsken súraqtar boyynsha taldau júmystaryn jasaytyn bolamyz. Eng qyzyghy súraqtardyng seksen payyzy jer reformasyna qatysty emes. Olardyng deni on sotyq jer alugha baylanysty bolyp otyr. Súraqtardyng bes-alty payyzy jer reformasyna qatysty, qalghany basqa mәseleler. Sondyqtan da, qanday da birynghay ortaq pikirding qalyptasqany turaly aitugha erterek.

Viyse-ministrding «Eng qyzyghy súraqtardyng seksen payyzy jer reformasyna qatysty emes. Olardyng deni on sotyq jer alugha baylanysty bolyp otyr» degen sózinen neni úghamyz?

Birinshiden, Atyraudaghy  miting ótken son, Elbasymyz jerdi qorghaytyn osynsha halyq baryna quanyp: «Aghayynnyng jerge degen kónili osynday bolyp qala berse, onda halqymyz qasyq qany qalghansha jerimizdi qorghaydy dep bilemin» degen edi.

Nysanbaev myrza Elbasynyng sol quanyshyn kóp kórip otyr ma?

Elbasy senim artqan halyq 10 sotyq jer ýshin mitingke shyqqan joq. Múny besiktegi bala da biledi. Olar jeke bastyng mýddesi ýshin emes, keler úrpaqtyng erteni ýshin «Jer sheteldikterge jalgha berilmesin» dep óz oiyn alangha shyghyp, beybit sheru ótkizip, bildirdi. Endi jedel jelini jeleu etip, halyqtyng sol oiyn basqa arnagha "búru" ne ýshin kerek bola qaldy?

Ekinshiden, Qazaqstannyng әr aimaghynda bolghan beybit sheruding eshqaysysynyng basty talaby 10 sotyq jer alu bolghan joq. Barlyghy da sheteldikterge jer bermeudi úran etti. Al, 10 sotyqtyng dauy mitingterden song bastaldy. Songhy uaqyttaghy resmy organdardyng júmysynyng betalysyna qarasanyz halyqtyng nazaryn osy 10 sotyq jerge audaryp, basty mәseleni ekinshi oryngha ysyryp tastaghysy keletinin bayqaysyz.

Ýshinshiden, viyse-ministr «súraqtardyng bes-alty payyzy jer reformasyna qatysty» deu arqyly Jer reformasynyng sonshalyq manyzdy emes ekenin aitqysy kelip otyr ma? Aldymen "seksen payyz halyq on sotyq jer súrap otyr" dep alyp, qalghan jiyrma payyzdy da "mitingishilerge", yaghny Elbasy senim artqan halyqqa qimaudyng astarynda ne bar? Rasynda, jedel jelige kelgen aqparattar viyse-ministr aitqanday-aq bolsyn! Ol qonyraulardyng barlyghy qosylsa da, bir beybit mitingke tatymaytyny belgili ghoy.  

Búl az sandy toptyng mәselesi bolsa, halyqqa mitingiletip ne kerek edi?

Elbasymyz moratoriy jariyalap nege әure boldy?

Jer komissiyasy Kýltóbening basynda kýnde jiyn ótkizip nesi bar?

Halyqqa túrghyn ýy salugha on sotyq jer úsynyp, sheteldikterge qazaqtyng bar jerin ýlestirip bere salmay ma?

Tórtinshiden, bizding qúziretti organdar ózderining qolymen jasaghan «ótirigine» ózderi senip qalatyn bolghany ma? Halyq miting arqyly óz oiyn aityp bolyp, endi komissiyagha ýmit artyp otyr. Olar sol bir aitqan sózdi ekinshi ret jedel jelige qaytalap aitatyn totyqús emes qoy. Múny viyse-ministrimiz bilmey otyr ma?

Nysanbaevty aityp otyryp, onyng basshysy QR Auyl sharuashylyghy ministri Asqar Myrzahmetovti de «sybaghasyz» qaldyrugha bolmaydy.

Shynyn aitu kerek, Elbasymyz da, halyq ta Asqar Myrzahmetovke senim artyp otyr.

Sol senim artqan Asqar myrza da býginde jeke ýy qúrylysyna qajetti jer telimderi tapshy ekenin aita kelip: «Atalghan mәseleni sheshu ýshin auyl sharuashylyghy jerlerin memleket menshigine satyp alyp, halyqqa 10 sotyqtan taratyp beruge bolady» depti. Múnymen qosa ministr elimizdegi 10 sotyq jerdi alghysy keletinderding sany 1 million 400 myng adamnan asyp otyrghanyn jetkizgen.

Myrzahmetov myrzanyng kýshi 1 million 400 myng adam adamgha ýlken qalalar manynan on sotyq jer tauyp beruge jete me? Áriyne, joq. Endeshe ministrler nege basty mәseleni sóz etpey, on sotyq jerge jabysa qaldy. Jauapty ózderi bere jatar...

Týiin

Negizi Preziydentimiz Núrsúltan Nazarbaev Jer Kodeksi men reformany talqygha saludy búiyrdy. Al, maghan bizding shendiler jogharydaghy derekter arqyly «bir mәselening betin jyly jabamyn» dep, ekinshi problemanyng shoghyn óz qolymen kósep jatqanday kórinedi...

Qanat Birlikúly

Abai.kz