Ázirbayjan túrmysymen tynystap kele jatqanymyzgha býgin, mine, besinshi kýn. «Jýz ret estigenshe, bir ret kór» deydi qazaq. «Ot qalanyn» túrghyndary el anyz ghyp aitatynday, shynymen-aq, dәl ózimiz sekildi qonaqjay halyq eken. Oghan sóz joq! Qonaqjay elding darhan peyilin sezine jýrip, mynaday erekshelikterin de bayqap, kónilge týiip qoydyq. 

1. Ázirbayjanda kez-kelgen is-sharanyng úiymdastyru júmystarynyng basy-qasynda tek qana er adamdar jýredi eken. Ásirese, әuejaydan bir emes, ýsh birdey әzirbayjan azamaty óbektep kýtip alghanda, qonaq qarsy alu mәdeniyetine birtýrli ishiniz jylyp qalady eken. Qalay degenmen, nәzik jandylar «otryadynanbyz» ghoy, priyatno...

2. Ázirbayjannyng jasy da, jasamysy da «Salam!» dep amandasady. Alghashynda qúlaqqa týrpidey tiyip, ersileu estilushi edi. Qazir qalypty qabyldaymyn...

3. Baku kóshelerinde tәrtip qatal. Qatang týrde baghdarsham tәrtibimen jýrmeseniz, jauapkershilikka tartyluynyz bek mýmkin.

4. Jogharyda atap ótkenimizdey, әzirbayjan halqy keremet qonaqjay. Ashanasy últtyq tagham týrlerine óte bay. Biraq, taghamdary ashy jәne asqazangha óte auyr. Mýmkin, kavkazdyqtargha búl eng jenil as shyghar. Biraq, qansha jerden beshbarmaq jep óssek te, әzirbayjan ashanasyn asqazanym әli qabyldamay keledi...

5. Ázirbayjan kóshelerin aralay qalsanyz, fas-fudtan kóz ashpaysyz. Ásirese, donerge degen súranystary airyqsha eken. 

6. Kaspiy tenizining jaghalauynda ornalasqandyghyna qaramastan, Baku halqy teniz taghamdaryna qatty әues emes kórinedi. «Balyqqa qaryq bolamyn-au» dep barghan niyetimiz әzirge nәtiyjesiz...

7. Sodan keyin bir tanghalghanym, búl el sýt taghamdarymen asa dos emes kórinedi. Dastarhannan biren-saran syr, brynza týrlerin úshyratpasanyz, airan, irimshik, yogurt, sýt qosylyp dayyndalghan botqany tek týsinizde ghana kóresiz.

8. Esesine, múnda tamaqtanatyn jerlerding barlyghy derlik ghimatarttyng eng jogharghy qabatynan oryn alghan. Qalanyng súlulyghyna, tenizding tanghajayyp kelbetine biyikten kóz tigip, tamsana otyryp as ishesiz. Maghan, әzirbayjannyng osy dәstýri qatty únady.

9. Ázirbayjandar meyramhana mәdeniyetine, ghimarattyng arhiytekturasy men dizaynyna qatty mәn beredi. Stilizasiyasynan últtyng iyisi anqyp túrady. Tamaqtanatyn oryn ghana emes, әzirbayjannyng bar salt-dәstýrimen tanystyrushy muzey–meyramhana rólinde qyzmet etedi әrbir ashanasy. 

10. Sonday-aq, búl memlekette aqsha aiyrbastau qiyametting qiyameti. Eger saparynyz senbi-jeksenbi kýnderine týsip qalsa, onda tipti qiyn. Búl kýnderi bank esikteri tars jabyq. Al, kóshedegi alypsatarlardyng qolynan aiyrbastau óte tiyimsiz, útylyp qalasyz. Dollarmen eseptesuding de paydasynan góri, zalaly kóp. Onyng ýstine, aqshany qoldan aiyrbastaushylar valutanyng әlemdik naryq bekitken halyqaralyq tengerimi negizinde emes, kupurany sapasyna, yaghny jana-eski, daq týsken nemese taza degen synaydaghy kriyteriyleri negizinde baghalaydy eken. Al, búl turisterge tipten tiyimsiz. Sondyqtan júmys kýnderine deyin, әzirbayjan kóshelerin manatsyz (әzirbayjan valutasy) aralauynyzgha tura keledi. 

11. Bakudegi maghan erekshe únaghan nәrse – tarihy eskertkishter men mәdeny oryndardyn: teatrlardyn, sauda oryndarynyng barlyghynyng bir-birine óte jaqyn ornalasqandyghy. Jayau jýrip-aq, shetinen barlyghyn aralap shyghuynyzgha bolady. 

12. Sonymen qatar, qalynyng taksiyleri de óte erekshe. Bәri birdey kýlgin týsti. Arnayy shaqyrtumen (tәrtippen) qyzmet kórsetedi. Kósheden toqtatu óte siyrek kezdesedi. 

Ázirbayjan últynyng búdan da basqa ereshelikteri jetedi, әriyne. Ony jaza berse, uaqyt ta, shydam da jetpeydi. Baku halqynyng әzirge biz bayqap ýlgergen negizgi erekshelikteri osy. Qalghanyn, esime týskende, keyin jalghastyramyn.

Nazerke Júmabay

Facebook-tegi paraqshasynan