• Qazaqstan-Japoniya qarym-qatynastary qay dengeyde?
• Aradaghy tauar ainalymy 1,5 milliard dollar.
• Qazaqstan uranyna súranys bar

..............................................................................................................

Elbasy Núrsúltan Nazarbaev Japoniya premieri Sindzo Abemen Tokioda kezdesti. Eki el arasyndaghy sauda-ekonomikalyq, mәdeniy-gumanitarlyq yntymaqtastyqtyng barlyq tetikterin talqylaghan jiyn qorytyndysy turaly az kem toqtala keteyik.

Japoniya Tәuelsizdikting 25 jylynda bizding Memleketti әm onyng bastamalaryn belsendi qoldap keledi. Múny Elbasynyng ózi de aitty.

«Japoniya – bizding tәuelsizdigimizdi osy 25 jyl boyy belsene qoldap kelgen memleketting biri. Sizding elmen dostyq әri әriptestik qarym-qatynasty damytu Qazaqstan sayasatynyng basym baghyty bolyp sanalady»,- degen Elbasy Núrsúltan Ábishúly Tokiomen jan-jaqty seriktestikti nyghaytugha mýddeli ekenin jәne ol ýshin qajetti әleuet bar ekenin aitty.

Aytpaqshy, 2015 jyldyng qorytyndysy boyynsha Qazaqstan men Japoniya arasyndaghy tauar ainalymynyng kórsetkishi 1,5 milliard dollardy qúraghan. Búl әriyne kónil kónshiterlik kórsetkish emes.

«Alayda, búl dengey bizding әleuetimizge say emes. Biz joghary tehnologiya, auyl sharuashylyghy, atom energetikasy, kólik qúrastyru jәne metallurgiya salasynda ózara is-qimylymyzdyng ayasyn údayy keneytip otyratyn bolamyz», - dedi Núrsúltan Nazarbaev.

Sóitti de, eki elding basshylary birsypyra kelisimderge qol qoydy. Atap aitar bolsaq,  Japoniya keler jyly Elordada ótetin EKSPO-2017 kórmesine qatysatyn boldy. Sonday-aq, Qazaqstandaghy investisiyalyq ahualdy jaqsartu, Qazaqstan aumaghyndaghy japon kompaniyalarynyng júmysyna jәrdemdesu, tenizdegi qauipsizdikti qamtamasyz etu, Korey Halyq Demokratiyalyq Respublikasynyng (KHDR) mәselesi sekildi qújattargha qol qoyyldy.

Japoniya Premier-ministri Qazaqstan Preziydentining sapary eki el arasyndaghy diplomatiyalyq qatynastardyng ornauynyng 25 jyldyghy qarsanyna túspa-tús kelgenin jәne Tokio ýshin búl qatynasty odan ary nyghaytudyng manyzy zor ekenin atap ótti.

«Elderimiz arasyndaghy strategiyalyq әriptestikti odan ary damytugha baghyttalghan birlesken Japon-Qazaqstan mәlimdemesine qol qoyghanymyz meni quantady. Búl qújat bizding aldaghy yntymaqtastyghymyzdyng baghyt-baghdaryna ainalady», - dedi S. Abe.

Esterinizge sala keteyik, Japoniya Premier-ministri Sindzo Abe túp-tura bir jyl búryn, Astanagha arnayy kelip, Preziydent  Nazarbaevtyng qabyldauynda bolghan.

Nazarbaev myrzamen Sindzo Abe 2014 jyldyng nauryz aiynda Gaagada,  al qazan aiynda Milanda kezdesken. Búl kezdesuler óz kezeginde nәtiyjesiz bolmaghany da ras. Búlardyng syrtynda, Qazaqstan men Japoniyanyng yadrolyq qarugha qatysty ústanymdary da sәikes eken-mys.
Sonday-aq, japon taraby Qazaqstan uranyna investisiya salugha niyetti ekendikterin jetkizgen bolatyn. Japoniyadaghy «Fukusomy 1» atom energiya stansiyasyndaghy jarylastyn keyin, japondyqtar qazaqstandyq atom energetikasyna kóz tikkeni ras. Al 2012 jyly  Japoniya jer betinde siyrek kezdesetin miyneraldardy óndiru jәne qayta óndeuge, tabighy gazyn iygeruge Qazaqstan men kórshiles memleketterge 700 million dollar bólgen.

Núrzat Toghjan

Abai.kz