Senbi, 23 Qarasha 2024
Ádebiyet 8084 1 pikir 2 Qarasha, 2016 saghat 11:03

Esbol NÚRAHMET. QAYYRShY

 

 

(Ángime)

 

Jol shetinde ýsti-basyn may basyp kiyimi tozghan, óni qarayyp, totyqqan, aldyndaghy rezinke ydysta birdi-ekili úsaq tengeleri bar qayyrshy kempir otyr. Eki qoly tynymsyz erbendep, auany qarmap, ózine qaray әldeneni shaqyrghan ishara jasaydy. Kósheden ótken әrbir jýrginshige tesile qarap, iyghy men basyn qozghap, moyynyn ainaldyryp ta qoyady. Kóz qarasy móliyip qayyr tilegennen kóri, tartyp alarday súsqa beyim. Basynda búl qylyghyna kýletin edim...

Qysy-jazy osynda otyratynyn búryn da talay bayqaghanmyn, endi júmysymnyng jaqyn boluyna baylanysty kýnde derlik osy kósheden ótip jýrmin.

Alghashqy kýnderde, ózimning kónil tynyshtyghym ýshin bir-eki ret sadaqa tastap qoydym. Onyng ýstine erbendegen qoly men qadalghanda tesip óterdey ótkir janary da nedәuir abyrjytyp tastaytyn. Kózderi qarghys jaudyryp, qoly jyn-shaytandy sening jolyna júmsap jatqanday әser beretin. Asyghyp kele jatyp, azdaghan úsaq tenge tastap óte alsam ózim de riza bop qalatyn edim. Keyde mәn bermey óte shyghugha tyrysam. Ondayda qiyametting bәri ótken song bastalady – ózimdi ózim kinalap, әttegen-ay, birdene bere salsamshy dep birazgha deyin ókinip qalam.

Kýnder óte kele kempirdi kýnde kórgen son, qayyrshygha degen eshqanday ayaushylyq sezinbeytin bolghanmvn. Bir kýni janynan óte bergenimde, kempir de meni tanyp alghan shyghar degen bir qisyndy oy keldi. Aulalas kórshilerim sekildi kýlip qarasam, ol da jymiyp qoyar dep shamaladym. Osy oimen qayyrshynyng jýzine qaradym. Qarakýreng jaghymsyz kespirinde eshqanday maghyna joq, kózi esirgen adamsha alaqtap, jýrginshilerge iship-jep qaraydy. Eki qoly erbendep, bermesindi tartyp alam degendey astamdyq bayqalady. Adamdardyng ayaushylyq sezimining myna jalmauyzday qayyrshyny sonsha esirtkeni me?.. Kózim týiisip qalghany sol eken jýregim zyrq ete qalghanday boldy. Amalsyz sasyp qalyp, ne isterimdi bilmey әbigerge týstim. Boyymdy bir suyq aghyn kernep, titirkenip, tyjyrynyp óte shyqtym. Biraz jerge deyin kempirding súqty kózi sonymnan erip kele jatqanday kýy keshtim.

Osy kýnnen bastap qayyrshy kempirge janym ashyghan emes. Janynan ótken sayyn bir jaghymsyz energiya boyymdy biylep, kónilim alabúlttanyp, qysylyp, qaraday qaltyraytyn boldym.

Áriyne basynda sadaqa bergende Alla razylyghy ýshin degen niyet boldy. Keyin qayyrshynyng týrining jiyirkenishtiligi sonday, әiteu ynghaysyzdanbau ýshin, azdap bolsa da kónil tynshu ýshin ghana jasadym. Degenmen keyde úsaq tiyn bolmay qalady, keyde qolyna ilingenin tastaymyn dep kóbirek qarmap qoyasyn. Ony bilip jatqan qayyrshy bar ma? Ýide kózi jәudirep qatyn-balam da otyr. Qayyrshygha bәri bir, sen qayyr jasauyng kereksin. Oghan aldynan ótken adam – aqsha bop qana elesteydi. Óninen tabysty kәsipkerler sekildi senimdilik pen óktemdik esip, adam bitkenge «maghan qalay qayyr jasamay óte alasyn» degendey kisimsy qaraydy. Tipti edireye qarasa, janyndy qoyargha jer tappay ketesin... Enbekaqygha ghana sýienetin biz sorlynyng taqyr-taza jýretin kýni de kóp bolady, ondayda jýikendi tipti tozdyryp jiberedi. Degenmen qayyrshygha bir qarap ótu ózimning de әuesime ainalghan sekildi, sol jerden ótuge, keyip-kespirine bir nazar salu, kektenu, ishtey sybap bir boqtap alu – qansha jaghymsyz bolsa da, әdetime ainalghanday... Biraq búdan jýikem tozghannan basqa eshqanday payda bolghan joq.

Kýnder ótip jatty. Qayyrshygha degen óshpendiligim órshy berdi. Mening jolym bolmay jýrgenine sol sebepker sekildi, enbekaqymdy az qylghan, iship-jemdi, túrar jaydy qymbattatqan, pәterden pәterge kóshirgen, tannan keshke deyin kirpiyaz bastyqtyng artynan salpaqtatyp qoyghan osy qayyrshyday kórindi. Neshe ret biznes bastamaq bolghanda, jalaqysy jogharyraq júmys izdegenimde para súrap, «kóreyik, sóileseyik» dep manghazdanghan toyymsyz kózder men alaghan alaqandar osy kempirden bir aiynysashy. Aynalamdaghy barlyq jaghymsyzdyq, kórgen qorlyghym, ózime jasalghan barlyq әdiletsizdikter qayyrshy kempirding úsqynsyz jýzine úyalap aldy. Janynan ótkende kektenip ótetin boldym. Biraq eshtene istey almadym. Sabylysqan jýrginshi de kóp, ynghaysyz...

Bir kýni júmysta ýlken shu shyghyp, bólim bastyghymen aighaylasyp qaldym. Terime syimay ashulanyp shyghyp kettim de, kósheni kezip ary-beri jýrip, jayyraq ýige qayttym. Qayyrshy otyrghan kóshe qarakólenkelenip, kóz baylanqyrap túr eken. Kóz kórim manayda basqa adam kórinbedi. Ózining ýirenshikti búryshynda qayyrshy kempir qalghyp otyr. Jýrginshi kele jatqanyn sezdi de, qolyn erbendetip, basyn shúlghyp, әuelgi biyine basty. Alakólenkede ótkir kózi shoqtay janyp alypty. Auyzyn ashsa jalyn shashyp, býkil әlemdi jútyp qoyarday, kózindegi ólermen qúmarlyq onan arman asqynyp, qylghyp qoyarday súqtana qaraydy. Osy sәtte ol maghan shaytannan jaman kórindi. Osyghan deyingi barlyq ashu-yzam boyymdy biylep, janynan óte berip toqtay qaldym. Jap-jaqsy dayyndyq jasap aldym da, tura qúlaqshekeden jalghyz teptim.... «Baq» deuge shamasy kelmey súlay ketti. Men artyma qaragham joq, qasha jóneldim. Bir búrylystan ainalyp ketkenshe toqtagham joq. Jaqyn manda bazar bar edi, sabylysqan adamdardyng ortasyna sinip joghaldym...

Sondaghy janymnyng rahattanghanyn sizge aityp jetkize almaymyn. Iyghymnan bir auyr jýk týskendey keng tynystap, denemdi tolqyn úryp jaghajayda jatqanday kerildim. Mandayym shyp-shyp terlep aspangha qaraymyn, jaryq Ay, týngi búlttar týtelenip júp-júqa maqtalarday shashylyp jatyr. Qalada jýrip aspandy kórgenim osy sekildi. Bayaghy auyldaghy shalghynnyng ýstinde jatyp júldyz sanaytyn balalyq dәuren elestedi. Ayhay, erkindik, uayymsyzdyq – qanday ghajap edi. Bir sәt sol ómirge qaytyp bardym... Denem qúrysyp, bir keny almay jýrushi edim, eng jaqsy massajist ta múnday rahatqa bóley almas, úly denem bosap, busanyp, ghajap kýy keship, keshki salqyngha qaramastan kastumymdy sheship, qolyma aldym. Denemnen jalyn shyghyp jatqan sekildi, sergip, jadyradym... Adam aitqysyz lәzzatqa bólenip, sendelip ýige qayttym...

1 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1465
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3233
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5343