سەنبى, 23 قاراشا 2024
ادەبيەت 8085 1 پىكىر 2 قاراشا, 2016 ساعات 11:03

ەسبول نۇراحمەت. قايىرشى

 

 

(اڭگىمە)

 

جول شەتىندە ءۇستى-باسىن ماي باسىپ كيىمى توزعان، ءوڭى قارايىپ، توتىققان، الدىنداعى رەزىنكە ىدىستا ءبىردى-ەكىلى ۇساق تەڭگەلەرى بار قايىرشى كەمپىر وتىر. ەكى قولى تىنىمسىز ەربەڭدەپ، اۋانى قارماپ، وزىنە قاراي الدەنەنى شاقىرعان يشارا جاسايدى. كوشەدەن وتكەن ءاربىر جۇرگىنشىگە تەسىلە قاراپ، يىعى مەن باسىن قوزعاپ، مويىنىن اينالدىرىپ تا قويادى. كوز قاراسى ءموليىپ قايىر تىلەگەننەن كورى، تارتىپ الارداي سۇسقا بەيىم. باسىندا بۇل قىلىعىنا كۇلەتىن ەدىم...

قىسى-جازى وسىندا وتىراتىنىن بۇرىن دا تالاي بايقاعانمىن، ەندى جۇمىسىمنىڭ جاقىن بولۋىنا بايلانىستى كۇندە دەرلىك وسى كوشەدەن ءوتىپ ءجۇرمىن.

العاشقى كۇندەردە، ءوزىمنىڭ كوڭىل تىنىشتىعىم ءۇشىن ءبىر-ەكى رەت ساداقا تاستاپ قويدىم. ونىڭ ۇستىنە ەربەڭدەگەن قولى مەن قادالعاندا تەسىپ وتەردەي وتكىر جانارى دا نەداۋىر ابىرجىتىپ تاستايتىن. كوزدەرى قارعىس جاۋدىرىپ، قولى جىن-شايتاندى سەنىڭ جولىڭا جۇمساپ جاتقانداي اسەر بەرەتىن. اسىعىپ كەلە جاتىپ، ازداعان ۇساق تەڭگە تاستاپ وتە السام ءوزىم دە ريزا بوپ قالاتىن ەدىم. كەيدە ءمان بەرمەي وتە شىعۋعا تىرىسام. وندايدا قيامەتتىڭ ءبارى وتكەن سوڭ باستالادى – ءوزىمدى ءوزىم كىنالاپ، اتتەگەن-اي، بىردەڭە بەرە سالسامشى دەپ بىرازعا دەيىن وكىنىپ قالام.

كۇندەر وتە كەلە كەمپىردى كۇندە كورگەن سوڭ، قايىرشىعا دەگەن ەشقانداي اياۋشىلىق سەزىنبەيتىن بولعانمۆن. ءبىر كۇنى جانىنان وتە بەرگەنىمدە، كەمپىر دە مەنى تانىپ العان شىعار دەگەن ءبىر قيسىندى وي كەلدى. اۋلالاس كورشىلەرىم سەكىلدى كۇلىپ قاراسام، ول دا جىميىپ قويار دەپ شامالادىم. وسى ويمەن قايىرشىنىڭ جۇزىنە قارادىم. قاراكۇرەڭ جاعىمسىز كەسپىرىندە ەشقانداي ماعىنا جوق، كوزى ەسىرگەن ادامشا الاقتاپ، جۇرگىنشىلەرگە ءىشىپ-جەپ قارايدى. ەكى قولى ەربەڭدەپ، بەرمەسىڭدى تارتىپ الام دەگەندەي استامدىق بايقالادى. ادامداردىڭ اياۋشىلىق سەزىمىنىڭ مىنا جالماۋىزداي قايىرشىنى سونشا ەسىرتكەنى مە؟.. كوزىم ءتۇيىسىپ قالعانى سول ەكەن جۇرەگىم زىرق ەتە قالعانداي بولدى. امالسىز ساسىپ قالىپ، نە ىستەرىمدى بىلمەي ابىگەرگە ءتۇستىم. بويىمدى ءبىر سۋىق اعىن كەرنەپ، تىتىركەنىپ، تىجىرىنىپ وتە شىقتىم. ءبىراز جەرگە دەيىن كەمپىردىڭ سۇقتى كوزى سوڭىمنان ەرىپ كەلە جاتقانداي كۇي كەشتىم.

وسى كۇننەن باستاپ قايىرشى كەمپىرگە جانىم اشىعان ەمەس. جانىنان وتكەن سايىن ءبىر جاعىمسىز ەنەرگيا بويىمدى بيلەپ، كوڭىلىم الابۇلتتانىپ، قىسىلىپ، قاراداي قالتىرايتىن بولدىم.

ارينە باسىندا ساداقا بەرگەندە اللا رازىلىعى ءۇشىن دەگەن نيەت بولدى. كەيىن قايىرشىنىڭ ءتۇرىنىڭ جيىركەنىشتىلىگى سونداي، ايتەۋ ىڭعايسىزدانباۋ ءۇشىن، ازداپ بولسا دا كوڭىل تىنشۋ ءۇشىن عانا جاسادىم. دەگەنمەن كەيدە ۇساق تيىن بولماي قالادى، كەيدە قولىڭا ىلىنگەنىن تاستايمىن دەپ كوبىرەك قارماپ قوياسىڭ. ونى ءبىلىپ جاتقان قايىرشى بار ما؟ ۇيدە كوزى جاۋدىرەپ قاتىن-بالام دا وتىر. قايىرشىعا ءبارى ءبىر، سەن قايىر جاساۋىڭ كەرەكسىڭ. وعان الدىنان وتكەن ادام – اقشا بوپ قانا ەلەستەيدى. وڭىنەن تابىستى كاسىپكەرلەر سەكىلدى سەنىمدىلىك پەن وكتەمدىك ەسىپ، ادام بىتكەنگە «ماعان قالاي قايىر جاساماي وتە الاسىڭ» دەگەندەي كىسىمسي قارايدى. ءتىپتى ەدىرەيە قاراسا، جانىڭدى قويارعا جەر تاپپاي كەتەسىڭ... ەڭبەكاقىعا عانا سۇيەنەتىن ءبىز سورلىنىڭ تاقىر-تازا جۇرەتىن كۇنى دە كوپ بولادى، وندايدا جۇيكەڭدى ءتىپتى توزدىرىپ جىبەرەدى. دەگەنمەن قايىرشىعا ءبىر قاراپ ءوتۋ ءوزىمنىڭ دە اۋەسىمە اينالعان سەكىلدى، سول جەردەن وتۋگە، كەيىپ-كەسپىرىنە ءبىر نازار سالۋ، كەكتەنۋ، ىشتەي سىباپ ءبىر بوقتاپ الۋ – قانشا جاعىمسىز بولسا دا، ادەتىمە اينالعانداي... بىراق بۇدان جۇيكەم توزعاننان باسقا ەشقانداي پايدا بولعان جوق.

كۇندەر ءوتىپ جاتتى. قايىرشىعا دەگەن وشپەندىلىگىم ءورشي بەردى. مەنىڭ جولىم بولماي جۇرگەنىنە سول سەبەپكەر سەكىلدى، ەڭبەكاقىمدى از قىلعان، ءىشىپ-جەمدى، تۇرار جايدى قىمباتتاتقان، پاتەردەن پاتەرگە كوشىرگەن، تاڭنان كەشكە دەيىن كىرپياز باستىقتىڭ ارتىنان سالپاقتاتىپ قويعان وسى قايىرشىداي كورىندى. نەشە رەت بيزنەس باستاماق بولعاندا، جالاقىسى جوعارىراق جۇمىس ىزدەگەنىمدە پارا سۇراپ، «كورەيىك، سويلەسەيىك» دەپ ماڭعازدانعان تويىمسىز كوزدەر مەن الاعان الاقاندار وسى كەمپىردەن ءبىر ايىنىساشى. اينالامداعى بارلىق جاعىمسىزدىق، كورگەن قورلىعىم، وزىمە جاسالعان بارلىق ادىلەتسىزدىكتەر قايىرشى كەمپىردىڭ ۇسقىنسىز جۇزىنە ۇيالاپ الدى. جانىنان وتكەندە كەكتەنىپ وتەتىن بولدىم. بىراق ەشتەڭە ىستەي المادىم. سابىلىسقان جۇرگىنشى دە كوپ، ىڭعايسىز...

ءبىر كۇنى جۇمىستا ۇلكەن شۋ شىعىپ، ءبولىم باستىعىمەن ايعايلاسىپ قالدىم. تەرىمە سىيماي اشۋلانىپ شىعىپ كەتتىم دە، كوشەنى كەزىپ ارى-بەرى ءجۇرىپ، جايىراق ۇيگە قايتتىم. قايىرشى وتىرعان كوشە قاراكولەڭكەلەنىپ، كوز بايلاڭقىراپ تۇر ەكەن. كوز كورىم ماڭايدا باسقا ادام كورىنبەدى. ءوزىنىڭ ۇيرەنشىكتى بۇرىشىندا قايىرشى كەمپىر قالعىپ وتىر. جۇرگىنشى كەلە جاتقانىن سەزدى دە، قولىن ەربەڭدەتىپ، باسىن شۇلعىپ، اۋەلگى بيىنە باستى. الاكولەڭكەدە وتكىر كوزى شوقتاي جانىپ الىپتى. اۋىزىن اشسا جالىن شاشىپ، بۇكىل الەمدى جۇتىپ قويارداي، كوزىندەگى ولەرمەن قۇمارلىق ونان ارمان اسقىنىپ، قىلعىپ قويارداي سۇقتانا قارايدى. وسى ساتتە ول ماعان شايتاننان جامان كورىندى. وسىعان دەيىنگى بارلىق اشۋ-ىزام بويىمدى بيلەپ، جانىنان وتە بەرىپ توقتاي قالدىم. جاپ-جاقسى دايىندىق جاساپ الدىم دا، تۋرا قۇلاقشەكەدەن جالعىز تەپتىم.... «باق» دەۋگە شاماسى كەلمەي سۇلاي كەتتى. مەن ارتىما قاراعام جوق، قاشا جونەلدىم. ءبىر بۇرىلىستان اينالىپ كەتكەنشە توقتاعام جوق. جاقىن ماڭدا بازار بار ەدى، سابىلىسقان ادامداردىڭ ورتاسىنا ءسىڭىپ جوعالدىم...

سونداعى جانىمنىڭ راحاتتانعانىن سىزگە ايتىپ جەتكىزە المايمىن. يىعىمنان ءبىر اۋىر جۇك تۇسكەندەي كەڭ تىنىستاپ، دەنەمدى تولقىن ۇرىپ جاعاجايدا جاتقانداي كەرىلدىم. ماڭدايىم شىپ-شىپ تەرلەپ اسپانعا قارايمىن، جارىق اي، تۇنگى بۇلتتار تۇتەلەنىپ جۇپ-جۇقا ماقتالارداي شاشىلىپ جاتىر. قالادا ءجۇرىپ اسپاندى كورگەنىم وسى سەكىلدى. باياعى اۋىلداعى شالعىننىڭ ۇستىندە جاتىپ جۇلدىز سانايتىن بالالىق داۋرەن ەلەستەدى. ايحاي، ەركىندىك، ۋايىمسىزدىق – قانداي عاجاپ ەدى. ءبىر ءسات سول ومىرگە قايتىپ باردىم... دەنەم قۇرىسىپ، ءبىر كەڭي الماي ءجۇرۋشى ەدىم، ەڭ جاقسى ماسساجيست تا مۇنداي راحاتقا بولەي الماس، ۇلى دەنەم بوساپ، بۋسانىپ، عاجاپ كۇي كەشىپ، كەشكى سالقىنعا قاراماستان كاستيۋمىمدى شەشىپ، قولىما الدىم. دەنەمنەن جالىن شىعىپ جاتقان سەكىلدى، سەرگىپ، جادىرادىم... ادام ايتقىسىز لاززاتقا بولەنىپ، سەندەلىپ ۇيگە قايتتىم...

1 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1465
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3236
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5371