Aytary joq, býginde qala­myzdaghy jolaushylar tasymaldap jýrgen keybir kólikterdi kórgende, osy kólikting barlyghy qaydan, kimning metall qaldyqtaryn saqtaytyn qoymasynan alyndy eken? – degen saual tuyndaydy. Shahar basshysy Bauyrjan Baybek №25, 65, 95, 119 jәne basqa da baghyttar qaraytyn jekemenshik avtopark basshylarymen kezdesu barysynda qala júrtynyng kókeyinde kópten jýrgen osy saualdy  jekemenshik avtopark basshy­laryna qoyyp, olardyn  qala túrghyn­daryna kór­setip otyrghan tasymaldyq qyz­metterin qatang syngha aldy, - dep jazady "Almaty aqshamy" gazetining tilshisi Núrjamal BAYSAQAL.

Qala әkimi Bauyrjan Baybek  basshy­largha  jolau­shylar tasymaldap jýrgen avtobustardyng tehnikalyq jaghdayynyn, salondarynyn  tazalyghynyn, jýrgizu­shiler men biylet baqylaushylarynyn  minezderi men mәdeniyettilikterining syn kótermeytindigin aita kelip, qala halqyna qyzmet kórse­tetindikten,  qyzmetting de qala mәdeniye­tine layyqty boluy kerek­tigin   eskertti. Biylet­terding «Onay» termiy­naly arqyly emes, qolma-qol biylet satu arqyly jýrgizilip jat­qan­dyghynan, bir biyletti qayyra qayta satatyn biylet baqylau­shylarynyng da kezdesetindiginen habardar ekendigin aitqanda, avtopark basshylary ýnsiz qaldy.

Jolaushylardyng qaltasyn qaghyp ýi­rengen jekemenshik avtopark basshy­larynyng jýrgizushilerge tólep otyrghan enbekaqysy 70 myng tengeni qúraydy eken. Al búl munisipalidy avtopark jýrgizu­shilerining enbek­aqysynan eki ese tómen kórinedi. Avtopark basshy­larymen kezdesu barysynda qala basshysy, eng aldymen, tannan túryp, halyqqa qyzmet kórsetetin jýrgizushilerding enbek­aqysyn kóterudi jәne jolaushylar tasymaldaytyn kólik­terding tehnikalyq ahualyn jaqsar­tudy mindettedi, ol ýshin eki apta uaqyt berile­tin­digin aityp, sodan song әr baghyttaghy kólik­terding óz uaqytynda  qatynauyn, adamdardyng ayaldamalarda tonyp túru­laryna jol berilmeu kerektigin aityp, oryn alghan kemshilikterdi juyq arada joyyp,  jolaushylargha qala  mәde­niyetine say  qyzmet kórsetudi eskertti.

Osy atal­ghan kemshi­likterdi qayta qalpyna keltirip, qala júrtyn tasymaldau sapasy jaq­saratyn bolsa, jolaushylar tasymaly­men ainaly­satyn meke­me­lerge  qosymsha qara­jat bólu kózderi qaras­tyrylyp jatqan­dyghyn jetkizdi.

P.S.  Qarashanyng 20-21-i kýnderi qala júrty ayaldamalarda saghattap tú­ryp, júmys­taryna, oqularyna keshigip kelgeni belgili. Osy   jaghdaygha baylanysty Almaty qalalyq Jolaushylar tasymaly jәne avtomobili joldary basqarmasynyng basshysy Maqsút Isahov  BAQ arqyly qala túrghyndaryna  avtobustardyng belgilengen uaqyttarynan keshigulerining sebepterin týsindirip, keshirim súrady. Onda atalghan basqarma basshysy avtobustardyng der kezinde jazdyq donghalaqtaryn qysqy donghalaqtargha auystyryp ýlgere almay qalghandaryn, al keybir jekemenshik avtopark jýrgizushilerining donghalaq auystyru túrmaq,  akkumulyator, antifriyz, joghary sapaly  solyarka  satyp alugha mýmkindigi bolmay qalghandyghyn jasyrmapty. «Almaty qalasy boyynsha 17 avtopark bolsa, onyng әrqaysysyndaghy avtobus sandary әrtýrli», – dey kelip, sol kýnderi qala kóshelerining der kezinde tazalanbauynyng qoghamdyq kólikter qozghalysyna keri әser tiygizgendigin de tilge tiyek etken  M.Isahov aldaghy beysenbi, júmadan bastap qoghamdyq kólikterding qozghaly­synyng retke keltiriletindigine uәde beripti   Tengrinews.kz  tilshisine bergen súhbatynda.   

Basqarma  basshysynyng qala júrtynan keshirim súrauynyng ózi   әkim tapsyrmasy oryndala bastaghandyghynyng bir mysaly bolsa kerek.   Osyndayda jauapty sala basshylary júmystaryn jaqsy jýrgizu ýshin qala basshysy údayy  olardy synap otyruy kerek pe  edi degen oy tuyndaytyny anyq.  Qalay desek te, qoghamdyq kólik salasyndaghy  olqylyqtardy jónge keltiru qolgha alyna bastaghan sekildi. Tek taghy da  tәrtibimizding belbeuin bosatyp almasaq bolghany. 

ÁKIMNING SYNY  JOLAUShYLARDYNG OIYNAN DÓP TÝSTI

Almaty qalasynyng әkimi  Bauyrjan  Baybek  qalamyz­daghy jolaushylar tasymaly­men ainalysatyn jekemenshik avtopark basshylarymen kez­desip, olardyng júmysyndaghy kemshilikterdi atap kórsetken edi.  Ákimning park basshy­la­ry­na aitqan búl syny kýnde­likti  kólik jýrgizushileri men biylet baqylaushylarynyn  «qazan­shynyng óz erki, qaydan qúlaq shygharsa» degen  mәtelding key­pin jamylghan óreskel minez­derine kóndikken qala júrty­nyng oiynyng ýstinen dóp týsti.  Avtobus jýrgizushilerining kem­shi­likteri jóninde Jolaushy­lar transporty jәne avto­mo­bili joldary basqarma­syna qansha  aityp, shaghym­dan­­ghan­men, esh nәtiyje shyghara alma­ghan edi.  Al әkimning syny selt et­pesterdi «selt etkizer» de­gen ýmit arqalaghan  qala túr­ghyndary redaksiyamyzgha qo­nyrau soghyp, ózderi kuә bol­ghan   jaghdaylardy habar­lauda.

«ONAYDY» ONTAYLANDYRYP ALDY

«Jaqsynyng jaqsylyghyn aitu kerek bolsa, qala basshylyghy Almaty qalasy­nyng qala túrghynda­ryna jayly qala bolu baghytynda songhy bir eki jyldyng ishinde biraz sharualardy qolgha aldy. Sonyng biri – almatylyqtardyng júmysyna, qyzmetine, studentter men oqushy­lar­dyng sabaghyna keshikpey jetuleri ýshin keptelis jii oryn alatyn negizgi kóshelerge avtobustar ýshin aq jolaq belgisin jasady.

Tek qoghamdyq kólikterge arnalghan búl jol jolaushylar­dyng iygiligi ýshin jasal­ghanmen, qazir onyn  rahatyn aldy-artyn­daghy kólikterding jol jýru uaqytyn esepke alyp, sol boyynsha jýretin jýrgizushiler kórip jatyr. Olargha «aq jolaqty  bir-bi­riniz­­ding uaqytynyzdy kýtu ýshin emes, siz­derding uaqtyly jýrip, el-júrtty baratyn jerine tez jetkizu ýshin jasap bergen joq pa?» dep kórinizshi, «aq jolaq   mening jos­parymdy oryndap bermeydi, únamasa, tak­siy­men jýrinizder, al men óz uaqytym boyynsha jýrem» dep betinizden ala týsedi.  Jýrgizushilerding búl minezine jolaushylar da әbden kóndigip alghan. Endi qaytsin, aitqanmen sóz tyndaytyn jýrgizushi joq.  Múnday aldy-artyn kýtip, әr ayaldamada «jatyp» alatyn әdetterinen   әkim ózi syngha alghan  № 25, 65, 95  baghyttaghy avtobus­tardan basqa №31, 67, 85, 106 baghyttaghy avtobustar әli kýnge arylghan joq. «Dala dispetcherleri»  de (әr ayaldamada túryp, av­to­bustardyng uaqyttaryn belgilep túratyn­dardy aitamyz) qyzmetterin toqtatqan joq. Olar әr avtobus, trolleybustardyng aralyq uaqyttaryn  bir-birine habarlaghan­dary ýshin jýrgizushilerden alatyn «en­bek­­aqylary» bar. Biz «dala dispetcheri» atap otyrghan uaqyt belgileytin qyz-jigitter әr qoghamdyq kólikten 200 tenge alyp otyrady eken. Al munisipalidy avtobus­tar kýnine avtoparkke 15 myng tengeden, al jekemenshik avtobustar 21 myng tengeden  jospar tapsy­ru­lary tiyisti eken. Osy  sóz ras bolsa, avto­park basshylarynyng qarjy tapshy­lyghy jóninde әngime aitulary orynsyz sekildi. Sondyqtan bolar, qazir muniy­siy­palidy avtobustarda  jekemenshik avtobus­tardaghy «Onay» terminaldaryn jýrgizu­shiler men biylet baqylaushylar ózderine ynghaylap, ontaylandyryp alyp jatqany.  Barlyq kólikterge «Onay» terminaly orna­lasty­rylghanmen, jýrgizu­shiler jolushy­lar­dyng qolyna kýni, uaqyty kórsetilmegen «Onay» degen jazuy bar   biyletter beredi. Al  qolda­ryndaghy «Onay» terminaldaryn tek tek­seru­shilerdi kórgen kezde ghana  qosatyn­dyqtaryn biz de óz kózimizben kórip jýrmiz.  «Onay» terminaly bar avtobustar qolma-qol biylet beretin terminaldar ar­qyly bir baghytta eng kemi 20 biylet satulary tiyisti eken. Onday biylet satpaq týgili, shy­ghyp bara jatqan jolau­shylardyng qolyn­daghy biyletterdi qaytaryp alyp, ony jana­dan kirgen jolaushylargha berip jatady. Oghan da jolaushylar ýirenip alghan synay­ly. Shyghyp bara jatyp, qol­da­ryndaghy seksen tengege alghan biyletterin biylet baqylau­shylardyng qoldaryna ústa­typ kete barady. Sonda  kimdi-kim al­dap jýr? Jo­lau­­shylar biylet satushy­largha janashyr bol­ghan shy­ghar, al ol qayyrym­dyly­ghy­myzdan ne pay­da? Qoghamdyq tәr­tipti talap etuding ornyna ózimiz sol tәr­tipti búzyp, jemqorlyqqa jol ashyp jatqan joqpyz ba?  Ózimizden talap bolmaghan son, әrkim oiyna kelgenin isteydi  de. Abay kóshesine aq jolaq belgisi qoyyl­ghan kezde patruli­dik polisiya  jol tәrtibin  jii qadaghalay­tyn sekildi edi. Qazir olar da boy kórsete bermeydi.  Al Tóle by kóshesine aq jolaq belgisi qoyyldy degen aty bolma­sa, ony sol jolmen jýretin qogham­dyq kó­lik iyeleri de, jolaushylar da tolyq sezi­ne qoyghan joq. Tóle by kóshesining eki qap­talyn jekemen­shik kólik iyeleri iyemde­nip alghandyqtan, aq jolaq avtobustargha tiymey jatyr.  Bizding bir jaman qasiyetimiz, jaqsy bastamalardy qolgha alyp alamyz da, ony ayaghyna jetkiz­bey, orta jolda qaldyryp qoya­­myz. Tek әkim, bolmasa, jogharydan bi­reu kelip tek­serip, «sol jaqsy nәrse bar edi ghoy, sonyng nәtiyjesi qanday bolyp jatyr?» dep súra­ghanda baryp, ony esimizge týsirip, qayta qolgha alghan bolyp jatamyz. Son­dyq­tan, Almaty qalalyq Jolaushylar transporty jәne avtomobili joldary basqarmasy, jekemenshik avtopark basshy­lary  qala basshylyghy úsynghan   jaqsy bastamalardy  ayaqsyz qaldyrmay, qogham­dyq kólik qyz­metin tәrtipke keltirse degi­miz keledi. Ákim aitpaqshy, Almatydaghy kólik tasymaly Almatynyng mәdeniyetine say boluy kerek qoy.

JÝRGIZUShILER MEN BIYLET BAQYLAUShYLARY ARNAYY FORMA KIYIP,

BEYDJIK TAQSA

Múnday úsynysty qala túrghyn­dary jii aitady. Munisipaldy avtobustardyng jýrgizushilerining arnayy kiyim ýlgisin kórgende osyn­day kiyimdi  jekemenshik  avtopark jýrgizushileri de kiyip, ónirlerine  aty-jónderi, qay avtoparkting kólik jýrgizushisi ekendigi jazylghan beydjik taqsa, jarasymdy bolar edi.

Bolmasa, bizding keybir avtobustarda jýrgen biylet baqylaushylardyng kiyimderi,  kópshilikting ortasynda ózderin ústaulary men qyzmet kórsetu mәdeniyetteri syn kó­ter­meydi. Al bir qolaysyz jaghdaylar oryn  alsa, tәrtip búzyp, jolaushygha ersi qylyq  kórsetken jýrgizushinin, ne bolmasa, biylet baqylaushysynyng aty-jónin anyqtau qiyn. «Olar aty-jónderin aitpaydy» deydi  qoghamdyq kólikterdegi kelensiz jaghday­lardan sharshaghan oqyrmandarymyzdyng biri Kýlpash Dýisenbekova.  Kýlpash apayy­myzdyng búl úsynysyn biz de qolda­ghymyz keledi. Shynynda, keyde kólikter bir-birimen jarysyp,  baghyttaryndaghy avtobustardyng әr ayaldamada  aldy-artyn­da kele jatqandaryn kýtip, ayaldamalarda  uaqyt ótkizu ýshin «jatyp» alatyn kólik­ter­di, aqsha alghanmen, biylet bermeytin, bergen biyletin qaytyp alatyn biylet baqy­laushylaryn bayqaghan kezde olardy tәr­tipke shaqyru shyndyghynda da qiyn. Aty-jónin bilmegen song kinәli adamdy anyqtau men olardy der kezinde tәrtipke shaqyru da  qiyngha týsedi. Qala әkimi ait­qan­day, Al­matydaghy jolaushylar tasy­mal­dap jýrgen keybir avtobustardyng tazalyghy da, tehnikalyq jaghdaylary da syn kótermeydi. Qoghamdyq ortada, әsirese, qoghamdyq kólikte shylym sheguge bolmay­tyn­dyghyn, ol ýshin aiyppúl tóleytindik­terin de avtobus jýr­gizushileri úmytqan. Shylymdaryn sorgha­nymen qoymay, ýiinde otyrghanday,  ózi­nen ozyp ketken  avtobustyng jýrgizu­shi­sin búr­qyratyp boq­tap  qoyyp, jayba­raqat otyra beredi. Al­da­ghy uaqytta qogham­dyq kólik qyz­metindegi osy olqylyqtar retke kel­tirilip, Almaty júrty almatylyq mәde­niyetine say qogham­dyq kólik qyzmetin paydalansa eken dey­miz. Jolaushynyng synynan qorytyndy shy­gharmasa da  qala basshysynyng qatang syny shymbaylaryna batyp, bir nәtiyje shygharar degen ýmitimiz bar. Endi  birer aidan song Almatyda ýlken sporttyq ja­rys ótedi. Jan-jaqtan sol Uniyversiada oiyndaryn tamashalaugha kelgen qonaq­ta­ry­myz bizding qoghamdyq kóliktegi tәrtibimiz ben mәdeniyetimizdi synap ketpese  jarady. Qala basshysynyng da avtopark basshy­la­ryna qoyyp otyr­ghany  talaby osy  bolyp  túr.

…qazir muniy­siy­palidy avtobustarda  jekemenshik avtobus­tardaghy «Onay» terminaldaryn jýrgizu­shiler men biylet baqylaushylar ózderine ynghaylap, ontaylandyryp alyp jatqany.  Barlyq kólikterge «Onay» terminaly orna­lasty­rylghanmen, jýrgizu­shiler jolushy­lar­dyng qolyna kýni, uaqyty kórsetilmegen «Onay» degen jazuy bar biyletter beredi.