«Quatty el bolu – bәsekege qabiletti bolu degen sóz. «Qazaqstanda jasalghan» әrbir búiymda tórt qasiyet – sapaly, ynghayly, әdemi jәne arzan boluy kerek» dep atap kórsetti Elbasy halyqqa arnaghan Joldauynda. 

Sondyqtan qazirgi kezde na­ryqta qazaqstandyq ýlesti kó­beytu jolynda jer-jerde jýieli júmys jýrgizilude. Rasynda otandyq ónimning kóbenginen útarymyz kóp. Birinshi tauar ózimizde jasalghan son, arzangha týsedi. Ekinshiden, jergilikti túrghyndar ýshin arnayy júmys oryndary ashylady. Ýshinshiden, Qazaqstanda jasalghan tauargha shetelding súranysy men qyzy­ghushylyghy oyanady. Sóitip, otan­dyq ónimning eksporty artady. Sondyqtan qazirgi kezende Elbasy tapsyrmasyna oray otandyq ónimdi damytu ýshin memlekettik baghdarlamalar júmys istep jatyr. Qazaqstandyq brendti qoldau arqyly elimiz әlemge tanylady. 

Elbasy ótken jyly indus­triyalyq-innovasiyalyq óndiristi iske qosugha arnalghan telekópirdi ashu barysynda «Bizding basqa elderden ózindik ereksheligimiz boluy kerek. Mysaly, Fran­siyany әlem júrtshylyghy júpar iyisti әtirleri men sapaly sharaby arqyly tanidy. Japondyqtar kólik, túrmystyq tehnikasymen tanymal. Niyderlandy qyzghal­daghymen belgili. Nege bizge de osy jóninde oilanbasqa? Milan­da ótken EKSPO kórmesinde bizding agrarlar aportty tanystyrdy. Qazir әlem Qazaqstan almanyng otany ekenin týsindi. Aldymen adamgha iydeya keledi. Odan keyin baryp material jinalady. Material jinalghan son, iske kirisu qajet. Bizde talantty jastar óte kóp. Biz – úly dalanyng úrpaghymyz. Bizding babalarymyz osy Úly dalada ómir sýrdi. Sondyqtan biz Qazaq elin әlemge jana brendpen tanytuymyz qajet» dep atap kórsetkeni belgili. 

Elbasy aitqanday, aldymen adamgha iydeya keletini ras. Dәuren Ómirbekúly Omarov ta UKO-S Star konstruksiyalyq metall zauytyn qúrarda búl salany úzaq zerttedi. Urandy saqtau jәne ony tasymaldau ýshin bóshke shy­gharatyn biznes-jospar jasady. Josparyn býge-shigesine deyin talqylap, óndiristi qúrghan jigit aqyry memlekettik satyp alu konkursyna qatysty. Basqa bәsekelesterge qaraghanda arzan bagha úsyndy. Týpkilikti zert­telgen biznesting joly osylay ashyldy. 
Ras, búryn urangha arnap bóshke shygharatyn arnayy firmalar boldy. Onyng bireui jabylyp qaldy. Al ekinshi firma Óskemende ornalasty. Sonau shyghystan keletin arnayy bósh­kelerdi Sozaqqa, ontýstik ónirge jetkizu qymbatqa týsti. Osyny terenirek zerttegen Dәuren Ómirbekúly jergilikti jerde urandy saqtaytyn jәne tasy­maldaytyn zauyt saludy qolgha aldy. 
Onaygha soqqan joq, әriyne. Baghasyn arzandatty. Tenderge qatysty. Qazir júmys algha jyljyp, óndiris oidaghyday órkendep kele jatyr. 

– Alghash naryqqa engende bizdi eshkim tanyghan da, bilgen de joq. Tauaryng tanymal bolu ýshin eng aldymen sapaly әri bәs­e­kelesterinnen arzan boluy tiyis. Kadr mәselesi de manyzdy. Son­dyqtan biz slesari men elektr­­m­en dәnekerleushiler jәne basqa da mamandardy ózimiz oqytyp, dayyndadyq. Qolynan is keletin adamdardy júmysqa aldyq. Naryqta tanymal boluy ýshin jyl sayyn ózimiz shygharghan tauardy jii arzandatyp oty­ramyz. Sol arqyly tenderden biraz qarjy úttyq. Qazir alghan qarjynyng barlyghyn óndiristi damytugha tiyimdi paydalanyp ja­tyrmyz. 2011 jyldary bósh­keler 22 mynnan satyldy, al biz naryqqa 2013 jyly endik te, baghany 15 myng tengege týsirdik. 2014 jyly taghy da tauardyng baghasyn týsirdik. Búghan bәse­kelesterimiz shydamady. Tiyimdi menedjment pen biznesti ozyq әri jetik әdispen basqara bilu biznesting jemisti boluyna septigin tiygizedi, – deydi UKO-S Star konstruksiyalyq metall zauytynyng diyrektory Dәuren Ómirbekúly Omarov.

Dәuren Ómirbekúly jetek­shilik etetin zauyt qazir bir ret qoldanugha arnalghan bóshkeler­di shygharady, sondyqtan da bolar, jyl sayyn tapsyrys kóp týsedi. Tapsyrys berushiler tarapy­nan otandyq ónimge qoyar esh kinә joq. Óitkeni zauyttyng ónimi sapaly әri arzan. Naryqta baghalanatyny da osy ghoy. Qazir zauytta 45 adam júmys isteydi. Bolashaqta adam sanyn kóbeytu kózdelip otyr. Qazir osy salada Dәuren Ómirbekúly basqaratyn UKO-S Star zauyty men Shymkenttegi «KEM 2030» kompaniyasy ghana qaldy. Býgingidey qarjy dagh­darysy túsynda myqtylar ghana naryqqa tótep berip, júmysyn jalghastyra alady degen osy.

UKO-S Star zauytynyng bolashaqqa arnalghan jospary ýlken. Qazir maydy tasymaldau jәne saqtau ýshin sol bóshkelerdi shygharatyn taghy ekinshi zauyt iske qosylugha tayau. Kәsiporyn diyrek­tory óndiristi Tәuelsizdikting 25 jyldyghyna oray iske qosudy josparlap otyr. Ekinshi zauyt ashylsa, qosymsha júmys orny payda bolady. UKO-S Star zauyt júmysshylarynyng әleumettik-materialdyq jaghdayy jaqsy. Negizinen, múnda jastar júmys isteydi. Qoldau ýlken. Eger ýilense, taghy basqa tosyn jaghday oryn alsa, olargha arnayy aq­shalay-zattay ýlken kólemde kómek kórsetiledi. Zauyt Sozaq audanynda ornalasqandyqtan 100 payyz jergilikti jerding aza­mattary júmysqa alynyp otyr. Jylyna 50 myngha deyin uran bóshkelerin shygharatyn zauyttyng ekinshi jelisi iske qosylsa, taghy da janadan júmys oryndary ashylady. Bәri tapsyrysqa baylanysty ekeni de sózsiz. Tәuelsizdikting 25 jyldyghy qarsanynda ashylatyn ekinshi jeli janadan júmysqa keletin jastar ýshin ýlken quanysh әri jergilikti jerdegi túrghyndardyng materialdyq jaghdayyn jaq­sartugha ýlken septigin tiygizedi. 

– Qazirgi tanda Elbasy tapsyrmasyna oray «kәsip kózin ashamyn» degen adamgha barlyq jaghday jasalynyp otyr. 2003 jyldan bastap, subsidiya, «Damu» qory arqyly beriletin nesiyelerdi kәsipkerler men kózi ashyq Qa­zaqstan azamattary tiyimdi paydalanuda. Elbasy aldymyzgha qazaqstandyq brendti qalyp­tastyru jóninde tapsyrma qoydy. Sondyqtan biz últ Kóshbas­shysynyng aiqyn qoldauyn sezinip otyrmyz, – deydi Dәuren Ómirbekúly.

Rasynda da shaghyn jәne orta kәsipkerlikting naryqtyq eko­nomikada alar orny erekshe. Preziydent búl salagha әrdayym basymdyq berip otyr. Elbasy Qazaqstan halqyna arnaghan «Qazaqstandyq jol – 2050: Bir maqsat, bir mýdde, bir bolashaq» atty Joldauynda shaghyn jәne orta biznesting damuyn – elimizding ekonomikalyq sayasatynyng negizgi baghyttarynyng biri retinde atap kórsetti.

Rasynda shaghyn jәne orta kәsipkerlikti damytpay, na­ryqtyq ekonomikany qalyp­tastyru mýmkin emes. Óitkeni búl – naryqtyq qatynastardy algha jeteleytin jetekshi kýsh. Osy orayda Elbasy «Japoniya, Germaniya, Beligiya, Italiya siyaq­ty elderde shaghyn jәne orta biznes olardyng barlyq kәsip­oryndary sanynyng 90 payyz­dan astamyn qúraydy, kóptegen damyghan elderde olar jalpy ishki ónimning 50 payyzdan astamyn beredi. Sondyqtan da bizding shaghyn jәne orta kәsipkerlikti damytuda týbirinen jana iydeologiya týzuimiz qajet» dep atap kórsetkeni belgili. Al bizding elimizde shaghyn jәne orta kәsip­kerlikting jalpy ishki ónimdegi ýlesi qazirgi kezde 20 payyzdy ghana qúrap otyr. Qazaqstan ýshin shaghyn biznesting qalyptasuy joghary damyghan ekonomikagha ótetin kópir ispetti. 

– Óndiristi jolgha qoyghan sayyn Elbasy sayasatynyng dúrys ekenine kózim anyq jetip kele jatyr. Otandyq ónim sapaly bolghan sayyn bizding halyqaralyq naryqta abyroyymyz da arta týsedi. Qazaqstanda kәsipti órkendetuge eshqanday kedergi joq. Preziydent barlyq kómegi men qoldauyn jasap jatyr. Otandyq óndiristi kóteruge mýmkindigimiz mol. Kózin tapqan adamgha júmys kóp. Qanday da bir nәrsemen ainalyssanyz, alghashqyda azdaghan kedergiler kezdeser. Biraq qatelikten de sabaq alasyn. Tek bastaghan isti tastamay, jalghastyru kerek. Bәri basymyzdan ótti. Ýirenuden qashpau qajet. Kәsipke kelgen adamgha eng birinshi kerek nәrse – tózimdilik, tabandylyq pen jigerli bolu.Sonda ghana tirlik nәtiyje bolady.Búl orayda bes instituttyq reforma, «100 naqty qadam» Últ jospary men Elbasy qoldauyn sezine biluimiz qajet. «Qazaqstanda jasalghan» әrbir búiymda tórt qasiyet – sapaly, ynghayly, әdemi jәne arzan boluy kerek. Sonda ghana isimiz ónimdi, zatymyz ótimdi bolady» degen Elbasy tapsyrmasy әrdayym mening janymnan shyqpaydy, – deydi UKO-S Star konstruksiya­lyq metall zauytynyng diyrek­tory Dәuren Omarov.

Bilikti basshy qazir songhy eki jylghy alghan kiristi qaytadan óndiriske salyp jatyr. Alynghan tabys pen qarjy óndiristi damytyp, eksportty úlghaytady. Kelesi jylgha maqsat – labora­toriya ashu. Laboratoriya ashu ýshin tabys ta kóbeii kerek. Al qazirgi kezdegi mindet – Tәuelsizdikting 25 jyldyghy qarsanynda ekinshi zauytty óndiriske qosu bolyp otyr.

Berik Beysenúly

derekkózi: Aikyn.kz

Týpnúsqadaghy taqyryp: Isimiz ónimdi, tauarymyz ótimdi bolsyn desek...

Abai.kz