Mәulit sózi arab tilinde – tuylghan degen maghynany beredi. Negizinde sózding týbiri arab tilindegi «uәlәdә tuu» sózinen jasalghan «mәuliyd» ýlgisinde qalyptasqan esimsheli sóz. Onyng tuylu, mereke, tuylghan jer úghymyn beretin maghynalary da kezdesedi. Alayda sózding qoldanystaghy maghynasy – dýniyege kelu, tuylu. Sol sebepti tilimizdegi negizgi úghym Payghambarymyz (s.a.u.) dýniyege keluin, onyng ómirbayanyn dәripteytin kýn. Sondyqtan elimizde atalmysh merekeni atap ótu dәstýri qalyptasqan. Al eng bastysy Mәulit – әlemdegi barsha músylmandar ýshin qadirli de qasterli mereke bolyp sinisip ketken. Sebebi búl kýni adamdardyng asyly payghambarymyz Múhammed (s.a.u.) dýniyege kelgen.

Búl mereke payghambarymyz Múhammedting (s.a.u.) tuylghan kýnine oray merekelenedi. Degenmen múnyng da ózindik sipaty, yaghny merekeleu ereksheligi bar. Negizinen payghambarymyzdyng tuylghan kýni Rabbiylәuuәl aiynyng 12-inshi týninde tughan (ay kalendary boyynsha 3-shi ai). Biraq naqty anyqtalmaghandyqtan býginde ony toylau bir aidyng aralyghynda ótkiziledi.

Mine osy merkege oray 24-jeltoqsan kýni Astana qalasyndaghy «Beybitshilik jәne kelisim sarayynda» Qazaqstan músylmandary diny basqarmasynyng úiymdastyruymen «Adamzattyng abzaly» atty ruhany kesh úiymdastyryldy.

 Áriyne, búl jayly jappay jazyp ta, teledidardan kórsetip te ýlgerdik. Ondaghy kelgen qonaqtar jayly, qoyylghan qoyylymdar men sahnalanghan kórinister, keshte oryndalghan әnder men aitylghan termeler jayly da sóz etildi. Al biz onyng ghibraty men manyzyn sóz etkimiz keldi.

Keshting maqsaty keshegi ótken kezenderde qolymyz jetpey jýrgen dinimizding qayta oralyp, barshamyzdyng birinshi kezekte adamzattyq paryzymyzdy oryndaugha jol ashylghandyn pash etkenine shýkirshilik etuimizdi dәriptelgenin dúrys angharuymyz kerek siyaqty. Qazaqstan músylmandary diny basqarmasynyng tóraghasy, Bas mufty Erjan qajy Malghajyúlynyn: «Biz osynday kýnge jetkenimizge shýkirlik etuimiz kerek. Býginde men ashtan qalghan eshkimdi kórip, estigenim joq. Eger ol ózi jalqaulanyp jatpasa» dep aitqany osylardy algha tartady.

Kelesi keshten alghan әserimiz Payghambarymyzdyng (s.a.u.) ómirindegi kýlimsireu mәselesi. Zamanyna qaray adamy degen babalarymyz. Shyndyghynda, biz kez kelgen nәrsege kýlimsirep qaraudy jón sanamaytyn dәrejege jettik. Bir-birimizge ashulanghan bette, qabaq shyta, ony ushyqtyra týsuge ne bolmasa bolmashy nәrseden bәlendey ýlken bir daugha ainaldyrugha, úrysyp jýruge ýirengendeymiz. IYә, Payghambarymyz (s.a.u.) ózining әdemi kýlkisimen kez kelgen nәrsege demeu bolatyn. Qayghymen de múndasqan adamdargha jylulyq syilaytyn. Ózine jarasym tapqan kýlkisi adamzattyng asyly bolugha da sebepshi bolghan-tyn. Ashudy jene bilu de birshama qiyn ekeni belgili. Óitkeni ashugha bulyqqan jandardyng biri kýlimsirep oghan jylulyq tanytsa, onyng әri qaray órshui de mýmkin emestigi ayan. Sebebi adamnyng ashuy tarqasa ol sol mezette-aq ózgeshe qalypqa týsip sala bereri haq. Sondyqtan ómiri ónegeli Payghambarymyzdyng (s.a.u.) kýlkisi de barshamyzgha ónege bolary anyq.  

Al búghan qosa keshten alar ýlesimizding taghy biri – «shýkirshilik». Rasynda, býginde әlemdik mәdeniyetter toghysynda adamzat balasy ýshin baylyq pen dýnie mýlikting jetkilikti boluyna basa nazar audarghan tústa barymyz ben qolymyzdaghy asylymyzdy, qala berdi Alla Taghalanyng osy dýnie esigin ashugha sebep bolyp, sol jaryq dýniyede jer basyp jýrgenimizge, denimizding sau bolyp, tórt mýshemizding býtindigine tәubege kelip, ólmes ýshin yryzyq-nesibe bergenine shýkirlik etuimiz ýshin sabaq alghanymyz dúrys siyaqty týiildi. Bas mufty Erjan qajy Malghajyúlynyn: «Býginde qanday sәulim-zәulim meshitter boy kóterdi. Allagha ghibadat jasau ýshin barlyq mýmkindikter jasalghan» dep sóz etui de osyny menzese kerek-ti. Barymyzgha shýkirshilik etip, tәube keluimiz de osyny anghartady. Elimizding osy jiyrma bes jyl ishinde jetken jetistikterin sóz etuining astarynda da osynday oilar týiindelip túrghandyghy aitpasa da sezilip-aq túr.

Sózimizdi týiindey kelgende, әrqaysymyz elimizding býgingi jetken jetistigin kózimizding qarashyghynday saqtap, din bostandyghy arqasynda jetken diny jetistikterimizdi, ózimizding ghibadat jasauymyzgha barlyq jaghdaydyng jasalghandyghyn da saqtau barshamyzdyng mindetimiz bolmaq. Ol ýshin ishten býlik shygharmay, barymyzdy qanaghat tútyp, osy jetistikterimizge de shýkirshilik etuimizden artyq eshtene bolmas. Bardy baghalau, asyldy dәripteu de bostandyqtyng arqasynda jýzege asatynyn úmytpaghan abzal. Mine iysi músylman qauymy ýshin qadirli bolghan Mәulit merekesinen osynday taghylymdar alu qajettigin barshanyzgha tileymiz. Elimiz berekeli әr tanymyz osynday merekeli bolghay qadirli jamaghat.

Mәulit merekesining mazmúny jyl ótken sayyn artyp keledi. Býginde jer-jerlerde ol keninen, jappay atalyp ótilude. Múnyng bәri Alla Taghalanyng bizding elimizge bergen ýlken nyghmeti dep úghyp, Mәulit merekesi qútty bolsyn dep, barshanyzgha amandyq tilep, osy aitylghandardy este tútarsyzdar degen tilek.  

Núrlan MANSÚROV

Abai.kz