ءماۋلىت ءسوزى اراب تىلىندە – تۋىلعان دەگەن ماعىنانى بەرەدى. نەگىزىندە ءسوزدىڭ ءتۇبىرى اراب تىلىندەگى ء«ۋالادا تۋ» سوزىنەن جاسالعان ء«ماۋليد» ۇلگىسىندە قالىپتاسقان ەسىمشەلى ءسوز. ونىڭ تۋىلۋ، مەرەكە، تۋىلعان جەر ۇعىمىن بەرەتىن ماعىنالارى دا كەزدەسەدى. الايدا ءسوزدىڭ قولدانىستاعى ماعىناسى – دۇنيەگە كەلۋ، تۋىلۋ. سول سەبەپتى تىلىمىزدەگى نەگىزگى ۇعىم پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.) دۇنيەگە كەلۋىن، ونىڭ ءومىربايانىن دارىپتەيتىن كۇن. سوندىقتان ەلىمىزدە اتالمىش مەرەكەنى اتاپ ءوتۋ ءداستۇرى قالىپتاسقان. ال ەڭ باستىسى ءماۋلىت – الەمدەگى بارشا مۇسىلماندار ءۇشىن قادىرلى دە قاستەرلى مەرەكە بولىپ ءسىڭىسىپ كەتكەن. سەبەبى بۇل كۇنى ادامداردىڭ اسىلى پايعامبارىمىز مۇحاممەد (س.ا.ۋ.) دۇنيەگە كەلگەن.

بۇل مەرەكە پايعامبارىمىز مۇحاممەدتىڭ (س.ا.ۋ.) تۋىلعان كۇنىنە وراي مەرەكەلەنەدى. دەگەنمەن مۇنىڭ دا وزىندىك سيپاتى، ياعني مەرەكەلەۋ ەرەكشەلىگى بار. نەگىزىنەن پايعامبارىمىزدىڭ تۋىلعان كۇنى ءراببيلاۋال ايىنىڭ 12-ءىنشى تۇنىندە تۋعان (اي كالەندارى بويىنشا 3-ءشى اي). بىراق ناقتى انىقتالماعاندىقتان بۇگىندە ونى تويلاۋ ءبىر ايدىڭ ارالىعىندا وتكىزىلەدى.

مىنە وسى مەركەگە وراي 24-جەلتوقسان كۇنى استانا قالاسىنداعى «بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايىندا» قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «ادامزاتتىڭ ابزالى» اتتى رۋحاني كەش ۇيىمداستىرىلدى.

 ارينە، بۇل جايلى جاپپاي جازىپ تا، تەلەديداردان كورسەتىپ تە ۇلگەردىك. ونداعى كەلگەن قوناقتار جايلى، قويىلعان قويىلىمدار مەن ساحنالانعان كورىنىستەر، كەشتە ورىندالعان اندەر مەن ايتىلعان تەرمەلەر جايلى دا ءسوز ەتىلدى. ال ءبىز ونىڭ عيبراتى مەن ماڭىزىن ءسوز ەتكىمىز كەلدى.

كەشتىڭ ماقساتى كەشەگى وتكەن كەزەڭدەردە قولىمىز جەتپەي جۇرگەن ءدىنىمىزدىڭ قايتا ورالىپ، بارشامىزدىڭ ءبىرىنشى كەزەكتە ادامزاتتىق پارىزىمىزدى ورىنداۋعا جول اشىلعاندىن پاش ەتكەنىنە شۇكىرشىلىك ەتۋىمىزدى دارىپتەلگەنىن دۇرىس اڭعارۋىمىز كەرەك سياقتى. قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ توراعاسى، باس مۋفتي ەرجان قاجى مالعاجىۇلىنىڭ: ء«بىز وسىنداي كۇنگە جەتكەنىمىزگە شۇكىرلىك ەتۋىمىز كەرەك. بۇگىندە مەن اشتان قالعان ەشكىمدى كورىپ، ەستىگەنىم جوق. ەگەر ول ءوزى جالقاۋلانىپ جاتپاسا» دەپ ايتقانى وسىلاردى العا تارتادى.

كەلەسى كەشتەن العان اسەرىمىز پايعامبارىمىزدىڭ (س.ا.ۋ.) ومىرىندەگى كۇلىمسىرەۋ ماسەلەسى. زامانىنا قاراي ادامى دەگەن بابالارىمىز. شىندىعىندا، ءبىز كەز كەلگەن نارسەگە كۇلىمسىرەپ قاراۋدى ءجون سانامايتىن دارەجەگە جەتتىك. ءبىر-بىرىمىزگە اشۋلانعان بەتتە، قاباق شىتا، ونى ۋشىقتىرا تۇسۋگە نە بولماسا بولماشى نارسەدەن بالەندەي ۇلكەن ءبىر داۋعا اينالدىرۋعا، ۇرىسىپ جۇرۋگە ۇيرەنگەندەيمىز. ءيا، پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.) ءوزىنىڭ ادەمى كۇلكىسىمەن كەز كەلگەن نارسەگە دەمەۋ بولاتىن. قايعىمەن دە مۇڭداسقان ادامدارعا جىلۋلىق سىيلايتىن. وزىنە جاراسىم تاپقان كۇلكىسى ادامزاتتىڭ اسىلى بولۋعا دا سەبەپشى بولعان-تىن. اشۋدى جەڭە ءبىلۋ دە ءبىرشاما قيىن ەكەنى بەلگىلى. ويتكەنى اشۋعا بۋلىققان جانداردىڭ ءبىرى كۇلىمسىرەپ وعان جىلۋلىق تانىتسا، ونىڭ ءارى قاراي ءورشۋى دە مۇمكىن ەمەستىگى ايان. سەبەبى ادامنىڭ اشۋى تارقاسا ول سول مەزەتتە-اق وزگەشە قالىپقا ءتۇسىپ سالا بەرەرى حاق. سوندىقتان ءومىرى ونەگەلى پايعامبارىمىزدىڭ (س.ا.ۋ.) كۇلكىسى دە بارشامىزعا ونەگە بولارى انىق.  

ال بۇعان قوسا كەشتەن الار ۇلەسىمىزدىڭ تاعى ءبىرى – «شۇكىرشىلىك». راسىندا، بۇگىندە الەمدىك مادەنيەتتەر توعىسىندا ادامزات بالاسى ءۇشىن بايلىق پەن دۇنيە مۇلىكتىڭ جەتكىلىكتى بولۋىنا باسا نازار اۋدارعان تۇستا بارىمىز بەن قولىمىزداعى اسىلىمىزدى، قالا بەردى اللا تاعالانىڭ وسى دۇنيە ەسىگىن اشۋعا سەبەپ بولىپ، سول جارىق دۇنيەدە جەر باسىپ جۇرگەنىمىزگە، دەنىمىزدىڭ ساۋ بولىپ، ءتورت مۇشەمىزدىڭ بۇتىندىگىنە تاۋبەگە كەلىپ، ولمەس ءۇشىن ىرىزىق-نەسىبە بەرگەنىنە شۇكىرلىك ەتۋىمىز ءۇشىن ساباق العانىمىز دۇرىس سياقتى ءتۇيىلدى. باس مۋفتي ەرجان قاجى مالعاجىۇلىنىڭ: «بۇگىندە قانداي ءساۋلىم-ءزاۋلىم مەشىتتەر بوي كوتەردى. اللاعا عيبادات جاساۋ ءۇشىن بارلىق مۇمكىندىكتەر جاسالعان» دەپ ءسوز ەتۋى دە وسىنى مەڭزەسە كەرەك-ءتى. بارىمىزعا شۇكىرشىلىك ەتىپ، تاۋبە كەلۋىمىز دە وسىنى اڭعارتادى. ەلىمىزدىڭ وسى جيىرما بەس جىل ىشىندە جەتكەن جەتىستىكتەرىن ءسوز ەتۋىنىڭ استارىندا دا وسىنداي ويلار تۇيىندەلىپ تۇرعاندىعى ايتپاسا دا سەزىلىپ-اق تۇر.

ءسوزىمىزدى تۇيىندەي كەلگەندە، ارقايسىمىز ەلىمىزدىڭ بۇگىنگى جەتكەن جەتىستىگىن كوزىمىزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ، ءدىن بوستاندىعى ارقاسىندا جەتكەن ءدىني جەتىستىكتەرىمىزدى، ءوزىمىزدىڭ عيبادات جاساۋىمىزعا بارلىق جاعدايدىڭ جاسالعاندىعىن دا ساقتاۋ بارشامىزدىڭ مىندەتىمىز بولماق. ول ءۇشىن ىشتەن بۇلىك شىعارماي، بارىمىزدى قاناعات تۇتىپ، وسى جەتىستىكتەرىمىزگە دە شۇكىرشىلىك ەتۋىمىزدەن ارتىق ەشتەڭە بولماس. باردى باعالاۋ، اسىلدى دارىپتەۋ دە بوستاندىقتىڭ ارقاسىندا جۇزەگە اساتىنىن ۇمىتپاعان ابزال. مىنە ءيسى مۇسىلمان قاۋىمى ءۇشىن قادىرلى بولعان ءماۋلىت مەرەكەسىنەن وسىنداي تاعىلىمدار الۋ قاجەتتىگىن بارشاڭىزعا تىلەيمىز. ەلىمىز بەرەكەلى ءار تاڭىمىز وسىنداي مەرەكەلى بولعاي قادىرلى جاماعات.

ءماۋلىت مەرەكەسىنىڭ مازمۇنى جىل وتكەن سايىن ارتىپ كەلەدى. بۇگىندە جەر-جەرلەردە ول كەڭىنەن، جاپپاي اتالىپ وتىلۋدە. مۇنىڭ ءبارى اللا تاعالانىڭ ءبىزدىڭ ەلىمىزگە بەرگەن ۇلكەن نىعمەتى دەپ ۇعىپ، ءماۋلىت مەرەكەسى قۇتتى بولسىن دەپ، بارشاڭىزعا اماندىق تىلەپ، وسى ايتىلعانداردى ەستە تۇتارسىزدار دەگەن تىلەك.  

نۇرلان مانسۇروۆ

Abai.kz