Álemdegi eng ozbyr qanysherding biri ghana emes, biregeyi Iosif Stalinge qazaq elining ontýstigindegi Týrkistan qalasynyng manynda ornalasqan Eski Ikan auylynda últy ózbek bir kókezu eskertkish qoyypty...

Iosif STALIN – asa auyr qylmystary myndaghan qújattarmen dәleldengen halyqaralyq dengeydegi qandyqol qylmysker.

Iosif STALIN – tútas últtar men úlystardy qynaday qyratyn sayasy jýie men qúrylymdar ornatqan, atu-asu men zorlyq-zombylyq jasap, ondaghan million jazyqsyz adamdardy qazagha úsharatqan qanisher.

Ózin “barlyq halyqtar men uaqyttyardyng kósemi” dep atatqan osy bir mysyqmúrtty nadan neme jappay qyryp-joyghan jauyzdyq pen genosidting búryn-sondy adam balasy estip, bilmegen súmdyghyn  jasady.

Iosif Stalinge eskertkish ornatu – tútas últtar men úlystardy qyryp-joyghan jauyzdyq pen genosidti qoldap, aqtap alu; yaghni, atalghan qylmystarmen niyettes bolu degen sóz. Al, Ikandaghy ózbek erteng Ózbekstannyng býgingi basshysy Islam Kәrimovke, arghy kýni Vladimir Leninge, birsigýni Lavrentiy Beriyagha eskertkish qoyamyn dese, qol qusyryp qarap otyramyz ba?..

Sóz joq, ontýstikting jergilikti biyiligi sayasy qatelikke úryna jazdady. Tipti, alghashynda zannyng qoldanuyn qadaghalaugha tiyis prokurorlardyng “Iosif Stalinge eskertkish qoyyluda zanbúzushylyq belgileri joq” degendeyin dәrgey bildirui – baryp túrghan kәsiby qaranghylyq. Olay bolsa, adamdardy qúmyrsaqaday taptaghan Stalinning qoldan jasaghan zúlmattaryn eske alyp,  “31 mamyr – Sayasy qughyn-sýrgin kýnin” nesine belgiledik?..

Sayasatker Múhtar Tayjannynyn: «Býgingi Germaniyada bireu: “Gitler atama qorada eskertkish ornatamyn”, -  dese, sol Germaniyanyng prokuraturasy ne der eken? Demokrat-liyberal bolyp, rúqsat bere me? Atasynyng basy!.. Sovettik simvolikalargha  týgel, qatal týrde tyiym salatyn kez keldi!

...Sen biylikte otyrsyng ba, oppozisiyada jýrsing be – manyzdy emes. Qazir mәsele basqada: sen últshylsyng ba, Qazaq elining patriotsyng ba, әlde, basyng basqa bir memleketke qarap túr ma? Mәsele: sen Qazaq eline berilgen adamsyng ba, әlde «ózge elding mýddelerin qorghap jýrsing be?» – dep, ashynuy – naghyz elshildik hәm últshyldyq minezding belgisi. Óitkeni, qazaqtyng nanyn jep jýrgen Andrey SUKANOV degen “qúqyq qorghaushy” bireu (olar aramyzda jýzmyndap sanalady) ózin-ózi “oppozisioner” ataghanymen, shyn mәnisinde, keshegi SSSR-di saghynatyn stalinshil pende ekendigin, yaki, naghyz haram pighyly men perdege tútqan qotyr beynesin osynday ekpindetken erekshe sәtterde kórsetip qoyyp jatady... Múhtardiki dúrys:  ne sen Qazaq elining adal patrioty bol, ne býireging búrghan basqagha bara ber! Biz ýshin aram auyldastyng qajeti kók tiyn!..

Qazaq du kóterilip, alash atoy salyp, aqyry, Eski Ikan auylynda Stalinge qoyylghan eskertkish alynyp tastaldy. Qazaqstan tuyn balkonyna qadaghan memleketshil azamatqa aiyp salghan; Gitler turaly maqala basqan jurnaldy jazalaghan; tútas bir últty túqyrtqysy kelgen shópjelke, shovinist qatyngha nebәri 4 jyldyq shartty merzim belgilegen «әdil qazaq»  sotynyng ózining kәsibiyligi men shynshyldyghyn aiqyndaytyn kýni tudy!

Endi últshyl jurnalist, qazir Ontýstik Qazaqstan oblysy әkimdiginde lauazymdy qyzmetting tórinde otyrghan bauyrymyz Berik UÁLY (jәne qazaq elining zanyn búzghan basqa aimaqtardaghy basshylar) mynaday mәselelerding mýltiksiz oryndaluyn qadaghalasa deymiz:

1. Eski Ikan auylynyng Iosif Stalinge eskertkish qoyghan túrghyny qatang jauapqa tartylsyn! Kóp somada aiyppúldar tólesin!

2. Iosif Stalinge qoyylghan eskertkishti qoyda zanbúzushylyq belgileri joq degen prokurorlar jazalansyn! Qyzmetterinen bosatylsyn!

3. Jenis kýnin toylau kezinde Oral qalasynda zansyz kólik sheruin ótkizuge tyrysqan adamdar qatang jazalansyn! Kólik jýrgizushilik kuәlikterining kýshi birneshe jyldargha joyylyp, aiyppúldar tólesin!

4. Ukrainanyng Qyrym týbegin basyp-barymtalap aludy qosqoldap qoldaghany ýshin Europa elderi óz shekaralarynan ótkizbey qoyghan Kremliding qolbalasy «Týngi qasqyrlar» baykerlik klubynyng basshysyn ontýstik astanamyzdaghy resmy sahnada Jenis kýnderi qúrmetpen qarsy alghan Almaty qalasy әkimining orynbasary Zәuresh AMANJOLOVA Qazaqstan Respublikasynyng memlekettiligine qauip tóndirgen dep tabylyp, qatang jauapqa tartylsyn! Lauazymynan bosatylsyn!

5. Elimizding parlamentinde sovettik zorlyq-zombylyqtar (kommunizm, leninizm, stalinizm, otan soghysy t.s.s.) men olardyng belgilerine ýzildi-kesildi tiym salatyn zang shúghyl qaralyp, qabyldansyn!

Qajymúhan Ghabdolla 

Abai.kz