Ómirden Gerolid Beliger de ótti.

Kórnekti jazushy, audarmashy, esseist, ýsh tildi birdey mengergen birtuar talant iyesi.

Áriyne, Ger-Aghanyng ómiri men tvorchestvolyq joly turaly keleli maqalalar әli de jazyla jatar. Men bolsam, san qyrly talant iyesining qazirgi qoghamgha asa manyzdy әri kókeykesti eki qyry turaly ghana aitqym keledi.

Últy nemis Beliger qazaqtyng nebir iygi jaqsylary aita almay jýrgen últtyq mәselelerdi ashyq ta batyl qozghap, qazaqtyng biregey janashyry boldy.

Al sol qazaq tilinde jazyp jýrgen, qazak oqyrmanynan basqa auditoriyasy joq myqty qalamgerler syn saghattarda Júban men Gerolid sekildi «Men qazaqpyn!» dauys kóterip, últynyng múnyn joqtaugha jaramay qalady.

Meninshe, osy jaghdayattyng bir tarihy әri psihologiyalyq sebebi bar. Óitkeni, Sovet odaghy kezindegi әsireshil «proletarlyq internasionalizm» iydeologiyasymen sanasy ulanghan (ózderi de keybir shygharmalary arqyly basqalardyng sanasyn ulaghan) agha buyn ziyalylarynda bir sindrom qalghan: olar últtyq mәseleni ashyq qozghaudy qúddy bir qylmys retinde sanaydy! Stalindik repressiyalardyng nemese Suslovtyq nasihattyng sarqynshaghy ma, bilmedim, әiteuir, solay!

Al Ger-Agha bolsa, qazaqtyng ziyalylary aita almaghan talay shyndyqty (jәne de tek qana últtyq mәselelerdi emes, qogham ómirining basqa salalaryna da qatysty ótkir oilaryn) býkpesiz aitty, jýieli týre jazdy. Sonysymen qazaqtyng sýiikti jazushysyna ainaldy, sol jarqyn qalpynda barshamyzdyng jadymyzda qalady da.

Ekinshi әngime qazirgi qoghamdaghy jazushylardyng missiyasyna qatysty. Áriyne, «missiya» deuim keybireu ýshin tym qatty aitylghan bolar. Biraq, men ortanqol qalamgerler turaly emes, shyn mәninde qaytalanbas daryn iyeleri, әdebiyette óz ornyn oiyp alatynday qauqary bar tanymal túlghalar jayynda jazyp otyrmyn.

Áriyne, olardyng bәrine «biylikti sypyra jamandasang ghana» elge jaghasyng dep aitugha bolmas. Qogham ómirinde jaqsy janalyqtar da joq emes.

Biraq, ókinishke oray, olar az da, jaghymsyz janalyqtar – shash etekten.

Onyng ýstine, óz basym naghyz әdebiyet pen sayasy publisistika arasyndaghy aiyrmashylyqty bilemin: janrlary da, maqsattary da, formalary da, stilideri de bólek.

Biraq, meninshe, qoghamdy dýr silkindirgen oqighalar bop jatqanda ózin jazushymyn dep sanaytyn kez kelgen ýlken túlgha ýnsiz qaluy mýmkin emes. Tarih ýlkenderding ýnsizdigin keshirmeydi! Basqasha aitsam, qanshama klassik desek te, óz halqynyng ómirinde qiyn-qystau sәtte ol talant bir sәtke bolsa da, ústanymy jaghynan - Azamat, janr jaghynan - publisist boluy mindetti! Ger-Agha uaqyt pen halyq aldyndaghy sol jauapkershiligin týsinip qana qoyghan joq: kórkem shygharma (roman, povesti, esse, audarma) jazatyn til sheberi songhy kezde әdebiyet pen publisistika (keyde ony kósemsóz dep te atap jýr) arasyna altyn kópir salyp ketti! Kerek deseniz, ol Ar men Ádebiyet arasyndaghy altyn kópir!

Álemning bir dininde: «Áueli Sóz bolghan. Ol Sóz Qúday edi» degen barshagha belgili bir oy bar.

Meninshe, onday Sózdi aitu kez kelgen pendening qolynan kele bermeydi.

Jәne de sol Sózdi kim aityp jatqanyna da kóp nәrse baylanysty.

Ger-Agha biyik edi. Sondyqtan ol aitqan Sóz de biyik boldy. Jәne de sol Sózimen ol basqalardy sol biyiktikke jeteledi.

Ger-agham menin, Ger-agham!

Habargha qalay sene alam?

Nemis bop qazaq bop kettin,

Kóniling qanday ken, Agham.

Ger-agham, mening Ger-agham,

Ózine layyq tór, agham!

Shyndyqta aittyng shyryldap

Ózine kelmes teng adam.

Ger-agham, mening Ger-agham!

Qazaqta qaldy kek, Agham!

Últshyldyqpenen úlasqan

Árkimge kerek tek, Agham!

Ger-Agham menin, Ger-Agham.

Kensayda, bilsen, keng alan!

Bir pendeng ener qoynyna

Qabyl al ony, Jer-Anam!

...Sóz sonynda aitarym mynau. Ger-Agha qaytys boldy degen habar jetkende men Feysbukte «ol kisini Panteonda jerleu kerek» degen synayda pikir bildirip edim.

Sóitsek, Ger-Aghang bәrin ózi sheship ketipti. «Kensaydan oryn tapsam» degen ósiyetin qaldyrypty. Qazaqtyng nebir iygi jaqsylary mәngilik qonys tepken qasiyetti de kiyeli jerden tynysh tapty.

Kózi tirisinde qazaq halqyna adaldyghyn dәleldep kelgen nemisting bir aqsaqaly sol adaldyghy bir ghúmyrlyq qana emes, mәngi ekenin tanytty! Al bizde óz últyna bir sәttik adaldyghyn kórsete almay kele jatqan óz qandastarymyz qanshama!

Alla riza bolsyn, Ger-agha!

Sizge qazaq riza! Ári qaryz!

"Qalam mezgil" (Ashyq alan), №5, 12 aqpan 2015 jyl.