Ótken jyldyng sonyna qaray Últtyq ekonomika ministri Erbolat DOSAEV myrza (surette) basynda baspanasy joq qazaqstandyqtar pәterlerdi úzaq merzimge jalgha ala alady dep resmy týrde mәlimdegen edi. «Búl ne qylghan batpaq qúiryq, aidalada jatqan qúiryq» degendey, kópshiligimizdi an-tang qylghan ministr mәlimdemesine oray biz azdaghan aqparattar jinastyryp kórdik. Sóitsek, mәselening mәnisi mynada eken: úzaq merzimge jalgha beriletin jap-jana pәterlerdi kezegi kelgen baspanasyz túrghyn alghashqy jarnasyz-aq jalgha ala alatyn kórinedi. Eng tómengi syiaqy dengeyimen. Biylghy jyly salynatyn, biraq әli irgetasy da qalanbaghan osynau kóppәterli ýiler negizinen ýlken qalalargha jaqyn mandarda, monoqalalarda, tipti auyldyq jerlerde de salynbaqshy. Hosh, dúrys-aq deyik. Al sonda múny kim qarjylandyrady?

Sóilep kóreyik: ay sayynghy jalgha beru qúny Últtyq qordan bólinetin qarjy esebinen tómendetilip, Astana men Almaty qalalaryndaghy, aimaqtardaghy ailyq jalgha beru qúny 56 myng men 23 myng tengening aralyghynda bolmaq. Arzan ba? Álbette arzan. Jalgha beru merzimi on jylgha deyin sozylatyn osynau pәterler eng aldymen budjettegiler men memlekettik qyzmettegilerge berilmek. Al endi zandy týrdegi kezegi kelmese, múnday pәterler jas otbasylardyng qolyna tie bermeui әbden mýmkin. Qolymyzdaghy naqty mәlimetterge qaraghanda, jalgha beriletin osynau arzan pәterlerdi Ýkimet te emes, basqa da emes – tek «Qazaqstannyng ipotekalyq kompaniyasy» aksionerlik qoghamy ghana bóletin kórinedi. Taghy bir resmy mәlimetterge jýginetin bolsaq, atalyp otyrghan arzan ýilerdi zandy túlghalardyng ótinishteri boyynsha da salugha bolady eken – әlbette, eger zandy túlgha men ipotekalyq kompaniya arasynda kelisim-shart jasalatyn bolsa. Múnday jaghdayda dayyn bolghan pәterlerdi júmys berushi eng aldymen óz júmysshylary men qyzmetkerlerine bóletini belgili, demek, búl jerde kezek-pezek degenderiniz eshqanday ról oinamay qalady degen sóz. Búl endi taza shyndyq. Qazirge belgili bolghany – «NÚQ «Bәiterek» aksionerlik qoghamyna bólinetin 250 milliard tengening 145 milliard tengesi Últtyq qordan, 29,2 milliard tengesi respublikalyq budjetten, al qalghany basqa da әrtýrli kózderden bólinbek. Naqty qanday kózderden – әzirge belgisiz.

Últtyq ekonomika ministrligining aldyn- ala esepteulerine qaraghanda, eng tómengi baghamen jalgha beriletin múnday túrghyn ýilerding biyl 487 myng sharshy metri ekspluatasiyagha berilmek. Búl az ba, kóp pe – múny biz bile almadyq, óitkeni, atalghan ýilerding әli irgetasy da qúiylghan joq. Ministrlikting múnysy bir jaghynan... «qashpaghan siyrdyng uyzyna talasqandardy» eske týsiretin siyaqty.

Marat MADALIMOV.

Abai.kz