Elbasy Núrsúltan Nazarbaevtyn Joldauynan tuyndaytyn tapsyrmalardyn en ózektisi - eldi mekenderdi taza auyzsumen qamtamasyz etu. «Taza su» baghdarlamasy boyynsha oblysta atqarylghan júmystardy saralau maqsatynda QR Premier-ministrining birinshi orynbasary Ómirzaq Shókeev bastaghan Ýkimet mýsheleri júmys saparymen Ontýstik ónirine keldi. Arnayy top eng aldymen «Kóksaray» su rettegishine ayaldap, ondaghy qúrylys júmystaryn aralap kórdi.

Strategiyalyq manyzdy nysan jayynda «Qazseldenqorghau» MM-ning bastyghy T.Baymoldaev jan-jaqty әngimelep berdi. Onyng aituynsha, qúrylys kestege say jýrgizilip jatyr. Negizgi nysandardaghy júmystar 1 jeltoqsangha deyin ayaqtalady dep kýtilude. Kelesi jyldyng nauryz aiynda múnda 3 mlrd. tekshe metr su jinaugha mýmkindik tuady.

- «Kóksaray» su rettegishinde býginge deyin qyruar tirlik atqarylghany belgili. Búghan Ýkimet mýsheleri aumaqty tikúshaqpen aralau barysynda kóz jetkizdi. Byltyr su rettegishte 1 mlrd. tekshe metr su jinaqtalyp, eki oblysta boluy mýmkin su tasqyny qaupining beti qaytarylghan edi. Sonday-aq, biyl Qyzylorda oblysynyng diqandary aghyn sumen tolyqqandy qamtamasyz etilip, kýrishti byltyrghydan 40 payyzgha artyq jinap otyr. Yaghni, «Kóksaray» su rettegishi Elbasy kýtken nәtiyjeni berdi deuge әbden bolady, - dedi Ómirzaq Estayúly.

Elbasy Núrsúltan Nazarbaevtyn Joldauynan tuyndaytyn tapsyrmalardyn en ózektisi - eldi mekenderdi taza auyzsumen qamtamasyz etu. «Taza su» baghdarlamasy boyynsha oblysta atqarylghan júmystardy saralau maqsatynda QR Premier-ministrining birinshi orynbasary Ómirzaq Shókeev bastaghan Ýkimet mýsheleri júmys saparymen Ontýstik ónirine keldi. Arnayy top eng aldymen «Kóksaray» su rettegishine ayaldap, ondaghy qúrylys júmystaryn aralap kórdi.

Strategiyalyq manyzdy nysan jayynda «Qazseldenqorghau» MM-ning bastyghy T.Baymoldaev jan-jaqty әngimelep berdi. Onyng aituynsha, qúrylys kestege say jýrgizilip jatyr. Negizgi nysandardaghy júmystar 1 jeltoqsangha deyin ayaqtalady dep kýtilude. Kelesi jyldyng nauryz aiynda múnda 3 mlrd. tekshe metr su jinaugha mýmkindik tuady.

- «Kóksaray» su rettegishinde býginge deyin qyruar tirlik atqarylghany belgili. Búghan Ýkimet mýsheleri aumaqty tikúshaqpen aralau barysynda kóz jetkizdi. Byltyr su rettegishte 1 mlrd. tekshe metr su jinaqtalyp, eki oblysta boluy mýmkin su tasqyny qaupining beti qaytarylghan edi. Sonday-aq, biyl Qyzylorda oblysynyng diqandary aghyn sumen tolyqqandy qamtamasyz etilip, kýrishti byltyrghydan 40 payyzgha artyq jinap otyr. Yaghni, «Kóksaray» su rettegishi Elbasy kýtken nәtiyjeni berdi deuge әbden bolady, - dedi Ómirzaq Estayúly.

Búl rette «Kóksaraydaghy» qúrylys júmystary sapaly әri mejelengen uaqytta ayaqtaluy tiyis. Al, oblys әkimi Asqar Myrzahmetov atalghan su rettegishinde 600 mln. tekshe metr su toqtatu qajettiligin tilge tiyek etti. Sonda oblysymyzdaghy 20 myng gektar egistik alqapty aghyn sumen qamtamasyz etuge mýmkindik tumaq.

Óz kezeginde «Qazseldenqorghau» MM-ning basshysy Toqtarbek Baymoldaev qúrylys barysynda kezdesip otyrghan birqatar problemalardy da aityp ótti. Mәselen, «Arys-Shardara» tasjolyn su basyp qaluy sebepti kólik qatynasyna qiyndyq tudyruda. Al, «Qojatoghay-Shәuildir» baghytyndaghy kýre jol býginde mýldem jaramsyz kýige týsken. Auyr jýk avtokólikterining jii qatynauynan búrynghy tasjolgha eleuli ziyan keldi. Sony qayta qalpyna keltiru ýshin jobada qarjy qarastyrylmaghan. Osy joldardy jóndeu qajet. Sonday-aq, strategiyalyq manyzdy nysandy kýzetu qyzmeti de әli jýielenbegen. Atalghan týitkilderdi týrtip alghan ýkimettik top mýsheleri ony sheshuding joldaryn qarastyratynyn jetkizdi.

Týsten keyin birinshi Viyse-premier Ómirzaq Shókeevting júmys sapary Shymkent qalasynda jalghasty. Múnda ol әl-Faraby alany men T. Aybergenov kóshesindegi «Su resurstary Marketing» JShS-ning transheyasyz әdis boyynsha su qúbyrlaryn jýrgizuding songhy jetistikterin beynelegen kórmesimen tanysty.

Jalpy, 2009 jyly qolgha alynghan kólbeu baghytta búrghylau qondyrghysynyng ereksheligi sol - gýlzarlar men sayabaqtardyn, qoldanystaghy avtomobili joldaryn búzyp jatpay-aq diametri 200-600 mm keletin su qúbyrlaryn 300 metr úzyndyqtan alyp óte alady. Onyng ortasha quaty tәuligine - 30-50 metr. Jana tehnologiya qorshaghan ortagha ziyan keltirmeydi. Qonaqtar sonday-aq kәriz jýielerin tazalaytyn, jarylghan su qúbyrlaryn anyqtay alatyn jәne su astynda dәnekerleu júmystaryn jýrgizetin qúral-jabdyqtarmen de tanysty.

Múnan song Ómirzaq Estayúly bastaghan top Sayram audany, Aqsu eldi mekenindegi «Aqbay-Qarasu» su bógetinde boldy. Shymkent qalasynyng túrghyndaryn auyzsumen qamtamasyz etip otyrghan nysannyng júmysyn ong baghalaghan Ómirzaq Estayúly basqa oblys әkimderine osy tәjiriybeni qoldanysqa engizuge tapsyrma berdi. Sonday-aq, ýkimettik top Sayram audanyndaghy birneshe eldi mekenning basyn qúrap, 24 myng túrghyndy auyzsumen qamtamasyz ete bastaghan «Adili-Z» JShS-ning júmysyn da nazardan tys qaldyrghan joq. Al, «Tasqúdyq BAQ» JShS-ning diyrektory Gh.Túrlybekov bolsa 21 myng 600 túrghyndy tirshilik nәrimen ýzilissiz qamtudy óz moynyna alghanyn aitty.

Keshkisin Ýkimet mýsheleri Aqsu eldi mekenining Mәdeniyet sarayynda auyzsudy damytudyng 2011-2020 jyldargha arnalghan «Aqbúlaq» memlekettik baghdarlamasy jobasyn talqylaugha qatysty. Jiyngha tóraghalyq etken Ó. Shókeev elimizde 2002-2010 jyldargha josparlanghan «Taza su» baghdarlamasynyng birinshi kezenining ayaqtalghanyn mәlimdedi. Osy merzim ishinde respublika kóleminde taza sugha 200 milliard tengeden astam qarjy júmsalghan. Onyng 75 payyzy respublikalyq qazynadan qaralsa, qalghany jergilikti budjetten bólingen. Jalpy, elimiz boyynsha 3,5 millionday túrghyn taza auyzsumen qamtylghan. Áytse de, baghdarlamany jýzege asyru barysynda birqatar problemalardyng da tuyndaghany jasyryn emes. Aytalyq, kýre joldardyng astymen ótken su magistralidarynyng qamtylu kózderi aldyn ala naqtylanbaghan. Sonyng saldarynan jergilikti júrt sapaly auyzsugha belgilengen merzimde qol jetkize almady. Taghy bir týiin - qúrylys júmystarynyng jobasy asyghys dayyndalghan. Endi búlay bolmaydy.

Ómirzaq Estayúly jana baghdarlamanyng qarjylandyru jaghdayyna toqtala kelip, eldi mekenderdi auyzsumen qamtugha baylanysty әzirlenetin jobalardyng bir ortalyqta әzirlenui kerektigin eskertti.

Búdan keyin 2011-2020 jyldargha arnalghan «Aqbúlaq» memlekettik baghdarlamasyn jýzege asyru jobasy boyynsha QR Ekonomikalyq damu jәne sauda viyse-ministri Q.Biyshimbaev qysqasha habarlama jasady. Onyng aituyna qaraghanda, atalghan baghdarlamany jýzege asyrugha 944,5 mlrd. tenge qaralyp otyr. Onyng 624,9 mlrd. qarjysy respublikalyq budjetten, 319,6 mlrd. tengesi jergilikti budjetten bólinbek. Endi halyqty sapaly auyzsumen qamtuda qalyptasqan problemalardy, jetpey jatqan kemshin tústardy «Aqbúlaq» baghdarlamasy aqtaydy degen ýmit bar.

Seminar-kenes barysynda elimizding Qúrylys jәne túrghyn ýy sharuashylyq isteri jónindegi agenttik tóraghasy S.Nokiyn, QR Tabighy monopoliyalardy retteu jónindegi agenttik tóraghasy N.Aldabergenov jәne ózge de oblys әkimderining orynbasarlary óz oilaryn ortagha saldy.

Serikqaly JEKSENBAEV,

Núrlan KENJEGhÚLOV