Bir eldi jaulaudyng tóte joly sol elding sanasyn ulau. Abaysha aitsaq: «qoldaghy maldy aludyng joly bastaghy migha iyelik qylu». Miyng - ghasyrlar boyy jinaghan qazynan. Yaghny dәstýrin, tilin, dinin, imanyn. «Imany ketkenning jighany ketedi» deydi qazaq. Otarlaushylar bizding miymyzgha iyelik etti.

Nege biz jenile berdik? Nege?! Mahambet, Syrym, Kenesary, Ahmet, Álihan bәri de jenildi. Nege?! «Jorghalyqpen kónilin alsam eken degen nadan, әke-sheshesin, aghayyn júrtyn, dinin, adamshylyghyn jauyrynan bir qaqqangha satady. Tek mayyrdyng kýlgeni, (rizashylyghy) kerek dep, arty ashylsa da qam jemeydi». Búny aitqan Abay. Moyyny qayyrylyp túryp otarlyq qamytyn kiyer aldyndaghy qazaqtyng bas kótererlerining birazynyng qylyghy osynday bolghan. Sondyqtan jenilgenbiz!

Al, býginde «Jauyrynnan qalay qaghady?». Gumanitarlyq salany aitayyn! Sebebi iydeologiya sol jaqta. Atynan at ýrketin konferensiyalargha qonaqqa shaqyrady. Álemdik birdene-birdenelerding diplomaty, laureaty, bәlenbay saladaghy jyl adamy, týgenbay granttyng jenimpazy... Eng bastysy ataq beredi. Qoltyghyna su býrkip, onysy kepken sontaghy birdene qystyryp qoya beredi.

Bir eldi jaulaudyng tóte joly sol elding sanasyn ulau. Abaysha aitsaq: «qoldaghy maldy aludyng joly bastaghy migha iyelik qylu». Miyng - ghasyrlar boyy jinaghan qazynan. Yaghny dәstýrin, tilin, dinin, imanyn. «Imany ketkenning jighany ketedi» deydi qazaq. Otarlaushylar bizding miymyzgha iyelik etti.

Nege biz jenile berdik? Nege?! Mahambet, Syrym, Kenesary, Ahmet, Álihan bәri de jenildi. Nege?! «Jorghalyqpen kónilin alsam eken degen nadan, әke-sheshesin, aghayyn júrtyn, dinin, adamshylyghyn jauyrynan bir qaqqangha satady. Tek mayyrdyng kýlgeni, (rizashylyghy) kerek dep, arty ashylsa da qam jemeydi». Búny aitqan Abay. Moyyny qayyrylyp túryp otarlyq qamytyn kiyer aldyndaghy qazaqtyng bas kótererlerining birazynyng qylyghy osynday bolghan. Sondyqtan jenilgenbiz!

Al, býginde «Jauyrynnan qalay qaghady?». Gumanitarlyq salany aitayyn! Sebebi iydeologiya sol jaqta. Atynan at ýrketin konferensiyalargha qonaqqa shaqyrady. Álemdik birdene-birdenelerding diplomaty, laureaty, bәlenbay saladaghy jyl adamy, týgenbay granttyng jenimpazy... Eng bastysy ataq beredi. Qoltyghyna su býrkip, onysy kepken sontaghy birdene qystyryp qoya beredi.

Syrtqa keregi de osyndaylar. Artyn qyzdyryp, maqtap-maqtap, elirtip qoyaa bergen son  keledi de qyrady bәrimizdi. Ómir boyy Shynghys taudyng   bauyrynda ósken Abaydy vegetarian-krishnait qyp, kózindi baqyraytyp qoyyp jala jabady. Sol taqyrypta dessertasiya qorghaydy. Erteng eki jýz jyl ótken song ghylym tarihyn paraqtaghan bireu dәstýrli veda ilimin bizden tarady dese dәleli bolady. Sosyn... Pajalysta!

Sol sekildi syrttan aiyryqsha ólermendikpen tanylatyn taghy bir bósteki tújyrym - qazaqtyng músylman emestigi. Qúday-au,  ata-babalarymyz Qarlúq qaghanatynyng túsynda islam dinin qabyldaghan kezde orystar әli de ormannan shyqpaghan edi ghoy. Sol orysqa «staroversing nemese shamansyn» dep  kóriniz, namysyn taptaghanynyz. Sebebi olar negizi bar kitaby dinining qadirin biledi. Al nadan qazaqqa sen baqsysyng dese bórki qazanday bolady. Óitkeni,  ezilgen el ensesin kótergisi joq. Syrt aitsa boldy qúldyq. Syrttyng kóit-kóitine qyzyp alghan ghalymdar qazaqtyng shaman ekenin dәleldeuge jarysa jantalasyp jatyr. Chukcha, ýndis, aboriygendikti tanugha beyimdeydi.

Qazaq shabuylshy júrt emes, etegin jappaqqa ghana úmtylghan qorghanushy júrt. Búl aksioma. Endeshe aksioma dәleldi qajet etpeydi. Kóz aldymyzda esemiz ketip barady. K.Marks «Qoghamdaghy teris qylyqtar men әreketter belgili bir uaqytqa deyin ómir sýrse, ol keyinnen dәstýrge ainalyp, eng sonynda bolugha tiyis zang siyaqty qabyldanady» deydi. Bizge sóitip talay nәrseni qabyldatty. Qabyldata bermek. Jauyzdyqty, jaqsylyq dep qabyldatdy. El aldynda etegin ashqandy óner dep qabyldatady. Aqyry ayaghynda sening teging kәdimgi qara toqal «eshki» eken dese esh tanghalmaymyz! Qabyldatady.

Kýn ótken sayyn qazaq jastarynyng sanasy ulanyp barady. Elding erteni, últ bolashaghy ne bolaryn elemeytin úrpaq ósip keledi. Olar osy baghyt dúrys dep oilaydy. Sebebi qogham solay qabyldatyp jatyr. «Ózderindi týzeler dey almaymyn, óz qolynnan ketken song endi óz yrqyn» (Abay) demekshi, tәuelsizdiging qolynda túrghanda búlaymyz. Eger qolynnan yrqyng ketse, «quyrdaqtyng kókesin» sonda kóretinindi kóz aldanyzgha elestetip kórinizdershi!

Qazaqqa Allah bәrin berdi. Jerdi de, baylyqty da, bәrin, bәrin... Endi oghan ie bolyp qalu ýshin - jaqsy menen jamandy aiyratyn sana kerek. Bilimindi arzan kýlkige saryp etpey últ iygiligine júmsasan, odan súlu ómir bar ma? Halqynnyng danalyghyn boygha sinirip, imanmen quattanyp, ana tilinde sóilep, tegindi bilip, ózindi tanyp, dәstýrindi qúrmettep, olardy zamana aghymyna qaray qaru etip qatardan qalmay qasqaya sheru tartsaq, kәnekiy!

«Namys.kz» sayty