Berik ÁBDIGhALIYÚLY. Bizde últtyq qúndylyqtar negizinde birikken tútastyq joq
- Armysyz, agha! Arqa ónirine, odan óziniz janadan әkim bop jatqan Jezqazghangha kelip qalghan jayymyz bar. Ózinizdi Almatydan, Astanadan kórip jýrsek, endi eldik iske etene aralasyp jatqan kezinizge kuә bolyp otyrmyz. Shyny kerek, elordada memlekettik tildi damytu qorynyng diyrektory retinde, qazaqtyng últjandy azamaty retinde respublikalyq auqymda aitarlyqtay ister atqara jýrip, kenet Úlytaugha әkim bolyp ketkeniniz kópke týsiniksiz de bolyp qalghanday. «Sonau Astanadan auylgha nege ketip qaldy?» degen saual tusa kerek. Rasynda, nege?
- Armysyz, agha! Arqa ónirine, odan óziniz janadan әkim bop jatqan Jezqazghangha kelip qalghan jayymyz bar. Ózinizdi Almatydan, Astanadan kórip jýrsek, endi eldik iske etene aralasyp jatqan kezinizge kuә bolyp otyrmyz. Shyny kerek, elordada memlekettik tildi damytu qorynyng diyrektory retinde, qazaqtyng últjandy azamaty retinde respublikalyq auqymda aitarlyqtay ister atqara jýrip, kenet Úlytaugha әkim bolyp ketkeniniz kópke týsiniksiz de bolyp qalghanday. «Sonau Astanadan auylgha nege ketip qaldy?» degen saual tusa kerek. Rasynda, nege?
- Bayqauymsha, meni kópshilik júrt tek sayasattanushy dep qabyldaytyn bolsa kerek. Alayda, osy tústa aitarym - sayasattanushy bolghangha deyin memlekettik qyzmetke aralasqanym bar, yaghny osy Qaraghandy oblysyndaghy Temirtau qalasy әkimining orynbasary boldym. Júrttyn, bәlkim, esinde de emes shyghar, ol kezde men 28-29 jas shamasynda edim. Preziydent әkimshiliginde de qyzmet ettim, yaghny sheneuniktik qyzmetting qyr-syryna qanyqpyn desem bolghanday. Keyin sayasattanushylyqqa keldim de, ghylymgha den qoydym. Sondaghy kóterip jýrgen basty taqyrybymyz - qazaq mәselesi, qazaqtyng bәsekege qabilettiligi, qazaqtyng týzelui, qazaqtyng damuy, últtyq minez. Qazaq standarty: qazaq qanday boluy kerek, ne nәrseden aryluy kerek. Sonday-aq qazaq missiyasy: qazaq kýn tәrtibining aldynda qanday mәseleler túr?!. Osylardy baspasóz arqyly, týrli kitapshalar arqyly údayy kótergenmen, ózimdi bir jalang úranmen ghana jýrgendey sezindim. Bәri de tek sóz kýiinde ghana qalyp jatqanday... Shýkir, biraq qazir qazaq missiyasy jayly týsinetin, sony talqylaugha qabiletti qazaq azamattary qalyptasty. Búryn búl mәseleni tek qazaqy ortada ghana aita alsaq, býginde orystildiler de talqylaytyn bolyp jýr. Al endi júrt kókeyine qondyrghan mәseleni is jýzinde oryndau kerek qoy. Sondyqtan Qaraghandy oblysynyng әkimi Serik Ahmetov myrza osynda Úlytau audanyna әkim bolugha shaqyrghanda, osy mәseleni oilaghandyqtan kelistim. Úlytaudyng qazaq tarihynda qanday mәnge ie ekenin ózderiniz bilesizder. Qazaq dep kótergen úranymyzdy, shyn mәninde, qazaq auylynan bastap naqty iske ainaldyrsaq dep oiladym. Býginde júrt «auylgha qansha qarajat salyp jatyrmyz, biraq nәtiyje kórinbeydi» deydi. Al oghan ne jetpeydi? Birinshiden, mamandar joq. Barlyq bilimdi, qolynan is keledi deytin azamattar Astana, Almaty sekildi ýlken qalalarda jýr. Olar menedjment, qarjyny tiyimdi júmsau sekildi zamanauy el basqaru tetikterin alyp kelse, auyl, rasynda, birshama kórkeyer edi. Elbasymyzdyng kóterip jatqan auyldan - Astanagha, Astanadan auylgha mamandaryn auystyru, aralastyru degen sayasaty óte dúrys dep oilaymyn. Óitkeni, aitalyq, Ýkimette ne bolmasa ministrlikterde qyzmet etken azamattar sol jogharghy jaqta kórgen tәjiriybelerin auyldaghy qyzmet barysynda qoldansa, óte jaqsy nәtiyjege qol jetkizeri sózsiz. Nemese auyl әkimderin ministrlikterge jiberse, olar da biraz nәrseni ýirener edi. Sonda damudyng qarqyny ýdemey me? Al qazir Astanada shalghaydaghy auyldyng mәselelerin bilmeytin azamattar kóp.
Osy auylgha kelgendegi bir maqsatym - búrynghy aitqan sózderim men kóterip jýrgen úrandarymdy jәne ózimdi synaghym keldi. Shyn mәninde, aitqan sózimdi jýzege asyra alar ma ekenmin degen oy basym. Úlytau maghan tek әkim boludy ýiretken joq, ómirlik ýlken mektep boldy. Qazaq memlekettigining qara shanyraghy men ýshin ruhany joba boldy. Úlytaugha kelisimen eng birinshi ol audannyng basty ereksheligine, tarihyna basa nazar audardym. Audannyng ekonomiykalyq-әleumettik damuynyng negizgi tiregi turizm boluy kerek degen oimen biraz jobalar bastadyq. Auyl sharuashylyghyna qatysty da birshama jobalar qolgha alyndy. Negizi, audanda otyz-aq myng gektargha egis egiledi, sonyng ózi biyl quanshylyq bolyp, 10 myng gektardayy kýiip ketti, qalghanyn jinap aldyq.
- Siz osynyng aldynda memlekettik tildi damytu qoryn basqardynyz, naqty jobalar jasap, tilimizdi, shynynda, algha sýireytindey isterge úiytqy boldynyz. Endi әkimdik qyzmetke ketkennen keyin ol jobalargha tipti últjandy azamat retinde de aralasa almaysyz ba?
- Memlekettik tildi damytu isin kim qayda jýrip, qalay algha sýireymin dese de, eshkim oghan shekteu qoymaydy. Úlytaugha әkim bolyp ketkennen keyin turistik infraqúrylym qalyptastyru barysynda 26 oryndyq demalys ýiin, qonaqýiin keneytip, jaz boyy etnoauyl qúrdyq ta, sol jerde alghashqy turiysterdi qabyldadyq. Olar kimder deysizder ghoy? Halyqaralyq biznes akademiyasy men «Samúryq-Qazyna» qorynyng demeushiligimen osy qorda, «Qazaqtelekom», «Qazmúnaygaz» kompaniyalarynda júmys isteytin 100 adam Úlytauda kiyiz ýide túryp, qazaq tilin ýirendi. Olar týske deyin qazaq tilin, týsten keyin qazaq tarihyn oqydy, eskertkishterdi, tanbaly tastardy óz kózderimen kórdi. Bir jaghy, til men tarihty ýirendi, ekinshiden, biz tarihy eskertkishterimizdi, jerimizdi, qazaqtyng kiyeli ruhy túnghan osynau úly dalamyzdy qanshama jýrekterge qondyrdyq.
- «Úlytau - ýsh jýzding basyn qosqan jer» degen sóz júrtshylyqqa tarap ketken. Alayda búl jerding tarihy odan әldeqayda terenirekte emes pe?
- Áriyne, men әlgindey pikirge ýnemi qarsylyq bildirip jýremin. Óitkeni Úlytau - qazaq ýsh jýzge bólinbey túrghan shaqta alty Alashtyng basyn qosqan qútty jer. Alash degenimiz - tek qazaq qana emes, oghan qaraqalpaq, noghay, qyrghyz, bashqúrt, ózbekting biraz rulary da kiredi. Olardyng bәri - Altyn Ordanyng múragerleri. Joshy han, Alasha han, Edige biyding mazarlarynyng boluy Úlytaudyng qazaqtyng sonday bir qasiyetti jeri ekendigin dәleldeydi. Qazaqtyng últ boluynyng bir belgisi - Tanbaly tas. Tanbaly tasty janghyrtu maqsatynda Úlytau tórine tórt metr biyik tas әkelip qoydyq. Tasqa qazaq rularynyng tanbalary qashalyp jatyr qazir. Búl - qazaqtyng últtyq birligining belgisi. Tútastyghynyng nyshany. Sonymen qatar ataqty ghalym, akademik Álkey Marghúlan atamyz óz jazbalarynda Úlytauda 3000-gha juyq balbaltastyng bolghanyn aitady. Biz tarihy kitaptardan alyp, sol balbaltastardyng kóshirmesin jasap jatyrmyz. Onyng barlyghy bolashaqta әsemdelip, әspettelip audandaghy sayabaqqa qoyylady. Sebebi olar elding nazaryn ózine audartyp, turisterdi tartady, sol arqyly qarajat ta týsedi. Al onyng bәri halyqtyng ensesin kóteredi. Taghy bir aitarlyghy - «Úlytau - qazaqtyng Han ordasy» degen atqa say bolsyn degen oimen audandaghy mektepterge handardyng atyn berudi jón kórdik. Biyl, ókinishke qaray, bir ýlken tarihy oqigha eleusiz qaldy: «Jonghargha bodan bolamyz ba, әlde qasyq qanymyz qalghansha soghysamyz ba?» degen Qaraqúm qúryltayyna biyl 300 jyl toldy. Qúryltaydy ataqty Tәuke han basqaryp, onda qazaqtar birauyzdan jongharmen soghysatyn bolyp sheshim qabyldaghan. Sol Qaraqúm, qazirgi Qoskól degen auyldaghy mektepke Tәuke hannyng esimin berdik. Sol soghysta eng alghash jonghargha tótep bergen, tarihta «Búlanty shayqasy» degen atpen qalghan joyqyn toytarys Qarsaqbay men Boyqonyr jerinde bolghan. Ókinishke qaray, búl da jii aitylmaydy. Sol shayqasta Ábilqayyr han qolbasshy bolghan. Sondyqtan audangha qarasty Bayqonyr auylyndaghy mektepke әigili hannyng esimin berdik. Sonymen birge Jezdi auylyna Kenesary eskertkishin qoyyp, mektepke atyn berdik. Qatelespesem, Han Kenege qoyylghan búl eskertkish - Astanadaghy eskertkishten keyingi elimizdegi ekinshi eskertkish. Keler jyly Kenesarynyng Úlytauda han bolyp saylanghanyna 170 jyl tolady. Miybúlaq atty auyldaghy mektepti Qasym hannyng atyna, Alghabastaghy mektepti Haqnazar hannyng atyna beruge úsynys jiberdik. Úlytau audanynyng taghy bir auyly - Qorghasyn mektebine Keyki batyrdyng esimin berudi úighardyq. Keyki batyr - tek Torghay ónirining ghana emes, býkil qazaqtyng batyry. Resmy týrde 2011 jyly, yaghny Tәuelsizdigimizding 20 jyldyghy qarsanynda bekitiledi dep senemin. Úlylarymyzdy úrpaqtar jadyna siniru maqsatynda әuelgi sharany osylay qolgha aldyq.
- Jezqazghanda da osy jaghyna mәn bergen bolarsyz?
- IYә, múnda biraq handar emes, Alash arystarynyng atyn berudi jón kórdik. Áliyhan Bókeyhanovtan bastap, Mirjaqyp Dulatov, Mústafa Shoqay, Maghjan Júmabaev, Ahmet Baytúrsynov, sonan song biyl 100 jyldyghyna oray Bauyrjan Momyshúlyna, Dinmúhammed Qonaev atamyzgha, sonday-aq Jeltoqsan qayratkeri Qayrat Rysqúlbekovting de esimderin mektepke bermekpiz. Bir kósheni Jeltoqsan atyna auystyrdyq. Eger de joghary jaqtan qoldau bolyp, bekitilip kelse, búl bizding Tәuelsizdigimizding 20 jyldyghyna qosqan ózindik bir ýlesimiz bolar edi. Ataular resmy bekitilmese de, tayauda ústazdar kýnine oray bir jiynda múghalimderdi mektepterining jana atymen shaqyrdym. Basqalar sezindi me, joq pa, bilmeymin, túlghalarymyzdyng aty atalghan sayyn ózim keremet ruhtanyp otyrdym. Sebebi búryn men «Alash arystaryn ardaqtau kerek, olardyng attaryn mektepterge berip, eskertkish ornatu kerek» dep úrandatyp jýrsem, endi naqty iske asyrugha úiytqy bola alghanyma kónilim tolqydy. Bәlkim, halyqtyng biri týsinse, biri týsinbes, biraq týbi búl bir ýlken is bolyp qalaryna senemin. Qalada basqa da problemalar da jeterlik.
- IYә, qala túrghyndarymen tildeskenimde birden-aq auyzsudan bastap, qala tazalyghy, jol problemasyn aityp saldy. Áriyne, jandaryna batqan bolyp túr ghoy. Týbinde búl bir sheshimin tabatyn mәsele me?
- Sheshimin tappay túrghan qat-qabat mәselelerding óte kóptigin kózim kórip otyr, biraq ruhaniyat mәselesi qashan da bәrinen joghary. Jezqazqan - búryn oblys ortalyghy bolghan qala. Mening týsingenim, qalany basqaru auyldy basqarudan onayyraq eken. Nege? Sebebi auylda maman jetispeydi, bir isti bastau ýshin osy jaghynan qinalugha tura keledi. Qalada júmys kóp, biraq mamandar jetkilikti, sondyqtan kez kelgen isti esh qiyndyqsyz bastap ketesin. Jezqazghannyng óz ziyaly qauymy bar, mәdeny qayratkerleri bar, ghylymy jaghynan da qalyptasqan ortasy myghym, oqu oryndary bar. Sondyqtan osyndaghy aqsaqaldarmen, ziyaly qauym ókilderimen aqyldasyp, júmysty bastap jatyrmyn. Kóptegen mәselening eng basynda kommunaldyq mәsele, yaghny jylu stansylary eski, qashan da qysqa dayyndyq qiyndau soghady. Osy jaghynan alghanda, halyqtyng taghdyry «Qazaqmys» korporasiyasyna óte tyghyz baylanysty. Mys azayyp, týbinde júmys oryndarynyng qysqaruy da mýmkin. Qala qanshalyqty soghan dayyn? Osynday birshama problemalar qordalanyp túr. Sonan song auyzsudyng sapasy syn kótermeydi. Jezqazqazghannyng bolashaqtaghy damu strategiyasyna kelsek, qazir kýn tәrtibinde qalanyng tranzittik potensialyn arttyru mәselesin qolgha alu kerek. Batys pen shyghysty qosa alatynday, mysaly, Elbasymyzdyng ózi kóterip jýrgen «Jezqazghan-Beyneu» temirjolyn salu - kýn tәrtibinde túrghan mәsele. Óitkeni Jezqazghannan - Sekseuil, Sekseuilden - Beyneu. Sosyn Jezqazghannan Arqalyqqa, Qyzylordagha temirjol salynyp, poyyzdar qatynasa, týbinde tranzittik, transporttyq ortalyqqa ainalyp, bolashaqta búl jerge investisiya әkeluge bolar edi. Ókinishke qaray, dәl býgin múnda eshkim kelmeydi, kelgisi kelmeytini - múnda tasymaldau óte qiyn. Barlyq jaqtan alys jatyr. Qúmkól - qasymyzda, múnay, gaz janymyzdan ótip jatyr. Biraq әlgindey problemalardy rettemey, bizge odan qayran joq. Qazir ainalyspasaq, búl problemalar qordalanghan ýstine qordalanyp, tipti qiyn soghary sózsiz.
- Auyzsugha toqtala berdi demeniz, biraq halyq sony súrauymdy ótindi. Býgin mamanmen de jolyghyp edim, ol kisi kezinde jerasty sularyn tartu júmysy qolgha alynghanyn, keyin Kengir suqoymasy salynyp, әlgi jerasty su kózderinen qúbyr tartylmay qalghanyn aitty.
- Búl mәseleni tayauda Astanada ótken bir jiynda biraz talqygha saldyq. Qazir qalada 50 payyz - jerasty suy, 50 payyz Kengir suy paydalanylyp jýr. Jalpy, su tasymaldaytyn qúbyrlar әbden tozghan. Sondyqtan qazir qanshalyqty sapaly su әkelgenimizben, qala shetindegi shirigen qúbyrlardan ótkende qoqyspen aralasyp, laylanyp aghyp keledi. Búl óte kóp qarajatty talap etpek. Osy manda Qojamseyit suy degen su qory mol tabighy bastau bar. Sodan Jezqazghangha su tasymaldau ýshin býginde 14 milliard tenge qajet bolyp otyr. Múnday qarjyny eshkim bizge bere almaydy. Múny qala men oblystyng qaltasy kótermeytindikten, Parlamenttegi deputtarymyz arqyly ýkimetting «Auyzsu» baghdarlamasyna engizudi súrap jatyrmyz. Tek auyzsu mәselesi emes, múnda ol tek bergi jaqqa kórinip túrghan beti ghana. Jalpy, jylu, su, kanalizasiya qúbyrlary týgel eskirgen, shirip túr.Ýilerding ózderi de tozyp túr. Osydan on shaqty jyl búryn Qaraghandy oblysyna qarasty Temirtau, Saran, Shahtinsk qalalarynyng jaghdayy qiyn bolatyn, biraq olar tólem tarifterin jogharylatu arqyly jaghdaylaryn birshama dúrystap aldy. Al bizding qaladaghy tarif - Qazaqstandaghy eng tómengi tariyf. «Qazaqmystyn» ózi Jezqazghan, Sәtbaev, Balqash qalalarynda su, jylu baghalaryn tómen baghamen ústap otyr. Biraq dәl osy baghamen otyra beruge bolmaydy, bizde de sol Temirtau sekildi qalalardaghy ýrdisti qolgha alatyn bolarmyz. Onda da jalpy halyqqa emes, zandy túlghalar, yaghny mekemelerding jylugha, sugha, elektr quatyna tóleytin tariyfin kóbeytedi. Sondyqtan búl jaghynan ýlken ózgerister aldynda túrmyz. Bolashaqta «Qazaqmysqa» qarasty su tasymaldau, jylu tasymaldau, kýl-qoqys shygharu sekildi kommunaldyq mekemelerdi birtindep qalagha qaytaramyz ba dep otyrmyz. Bir jaghynan, «Qazaqmystyn» ústap túrghany da jaqsy, biraq, ekinshi jaghynan, bir mekemege, korporasiyagha baghynyshty bolu da dúrys emes. Qala túrmysymen, jaghdayymen әkimshilik ainalysuy kerek. Mysaly, keshegi daghdarys kezinde halyqtyng bәri «Qazaqmystyn» qabaghyna jaltaqtaumen boldy. Sondyqtan tayau aradaghy 10-15 jylda qalany korporasiyadan tәuelsiz etken dúrys dep sanaymyn. Tәuelsizdik degende, ertengi kýni mys qory azayyp jatqanda da, biz basqa óndiristi damytugha dayyn boluymyz kerek. Irgemizden ótip jatqan múnay qúbyryn paydalanyp, múnay óndeu, bitum zauytyn salu nemese temirjol salynyp, ekonomikanyng basqa da jaqtaryn damytsaq, sonda qala túraqty damyr edi. Áytpese qazir «Qazaqmys» týshkirip qalsa, barlyghymyz auyrugha dayyn túrmyz. Jasyratyny joq, qazir jezqazghandyqtarda «bolashaqta Arqalyq siyaqty bolyp qalmaymyz ba?» degen ýrey de bar. Kezinde ken oryndary barda Jezqazghan sekildi gýldenip túrghan qalanyng qalay qúlazyp qalghanyn kórip otyr ghoy. Qazaqstannyng qaq jýreginde túrghan Arqalyq bolsyn, Sәtbaev, Jezqazghan bolsyn, qúrdymgha ketpeui kerek. Qúdaygha shýkir, Qazaqstannyng barlyq jaghy damyp jatyr, biraq dәl osy orta óniri kesheuildep túr. Búryn júrt «Jezqazghangha, Arqalyqqa temirjol salsa, jaqsy bolar edi» dep aitsa, býginde ol «jaqsy bolar ediden» degennen góri qat, kýnkóris ýshin asa ýlken qajettilikke ainalyp otyr. Ýkimet basymyz Kәrim Mәsimov «Arqalyq - Shúbarkól» arasynda kómir tasymaldau ýshin temirjol salugha tapsyrma berdi. Óte qúptarlyq is. Ol tek kómir ýshin jasalmay, Arqalyqtan Shúbarkólge emes, Jezqazghangha deyin tartsa, tipti dúrys bolar edi. Sebebi Jezqazghan arqyly da Arqalyqqa kómir tasugha bolady. Sonday-aq eki qalanyng ortasyndaghy qanshama eldi mekenderding qatynas mәselesi jenildep, damu qozghalysy payda bolar edi. Jol degen ekonomikalyq jaghynan jana serpin beretini belgili.
- Qala túrghyndarynyng taghy bir mәselesi - azyq-týlikting qymbattauy. Halyqtyng әleumettik jaghdayy kóterinki bolmaghandyqtan, baghany bir mólsherde ústap túrugha bolmay ma?
- Búl mәseleni sizge qayda barsanyz da aitady. Tipti eng arzan degen Ontýstik Qazaqstanda da. Astyqtyng atasy - Qostanayda da «nan qymbat» dese, tanghalmanyz. Sondyqtan barlyghyn jan-jaqtan tasymaldaytyn, jәne baylanys joly qiyn bizde qalay bәri arzan bolsyn? Onyng ýstine biyl bizde quanshylyq bolyp, egin týsimi onsha jaqsy bolghan joq. Sondyqtan halyq barlyghyn týsinui kerek, shydauy qajet. Birge kónemiz. Eger halyq shyn qinalyp, jetpey ketse, Ýkimet kómekteser degen ýmit bar. Osy tústa aita ketu kerek, bizde apta sayyn halyqtyng qaltasyna shaqtalghan arzandatylghan bagha boyynsha jәrmenke ótip túrady. Oblys basshylyghynyng qoldauy arqasynda býginde qalamyzda birinshi sortty 600 g nan 38 tengemen satyluda.
- IYә, «Jezqazghanda jasalghan» degen jәrmenke ótkizipsizder. Sonda osy qalada qanday ónimder jasalady?
- Sony ózim de bilu ýshin, kәsipkerlermen tanysu ýshin arnayy úiymdastyrghan bolatynmyn. Bizde kóbine, әriyne, «Qazaqmystyn» tapsyrysyn oryndap, mystan týrli qúrylys zattaryn óndirip, kiyimin tigip, tamaghyn dayyndaytyn, sol alyp korporasiyanyng tóniregindegi kәsipkerlikter. Tagham, yaghny nan, shújyq, kondiyterlik ónimder kәsipkerligi birtindep damu ýstinde deuge bolady. Últtyq kiyimderge tapsyrys qabyldaytyn sәn ortalyqtary bar, al qalany abattandyrugha arnalghan qúrylys kompaniyalary endi ghana ayaqqa túryp keledi. Degenmen Jezqazghan degen qala dengeyi ýshin әli az bolyp túr, shyny kerek. Kóbine túrmysqa qajet zattyng barlyghy syrttan әkelinedi. Tym qúryghanda, kirpish ózimizde qúiylsa ghoy.
Alashqa aitar Datym bar!
- Meni qashanda qazaqtyng tútasa almay kele jatqany qatty alandatady. Tәuelsizdik alghanymyzgha 20 jyl bolsa da, últ bolyp tútasu óte bayau qozghalyp jatyr. Tilimizde tútastyq joq: qazaqtildi, orystildimiz, jerge bólinemiz, odan batystyq, shyghystyq, ontýstik t.b. bolyp jer-jerge bólinemiz. Dinimizding ózi: salafidter, vahabbitter t.b. bolyp, bir-birimen qyryqpyshaq bolyp bólinip jatqan bir qazaq. Men ata-baba, rudy aitpay-aq qoyayyn. Áldeqashan sheshuge bolatyn til mәselesining әli kýnge sozylyp, qayta ushygha týsui - sol birauyzdylyq, bir atanyng balasynday, bir qoldyng salasynday bola almay, bytyrap jýrgenimizden. Kýni keshe Qyzyljardyng atauyna baylanysty da birige almauymyz - osynyng naqty dәleli. Últtyq dengeyde oilanatyn, últtyq sana-sezimi qalyptasqan, últtyq qúndylyqtar negizinde birikken tútastyq joq. Ókinishke oray, bir auyldyng ishinde jýrip te jeke qara basy, auyldy meken, ru, әulet, ata-babasynyng túrghysynan asa almay jýrgen azamattar jii kezdesedi. Búlay kete bersek, jer-jer, ata-ata, ru-ru bolyp shashyrap, til mәselesi jayyna qalady. Sondyqtan aitarym - tútas qazaq bolmay, damu joq!
Mәriyam ÁBSATTAR
Gazettegi taqyryby; «Bizde últtyq dengeyde oilanatyn, últtyq sana-sezimi qalyptasqan, últtyq qúndylyqtar negizinde birikken tútastyq joq»
«Alash ainasy» gazeti