Songhy kezderi ynghaysyz jaghdaygha jii qalyp jýrmin. Bizdegi er adamdardyng qyzdargha qol sozyp amandasatyny qiyn-aq. Keyde qúrby qyzdardyng ortasynda olarmen qol alysyp amandasqan jigit maghan da qolyn sozady. Ondayda "Keshiriniz, jigittermen qol alysyp amandaspaytyn edim" dep jyly jymiyamyn.

Keybiri basymdaghy oramalgha qarap týsine qoyady. Endi biri anyrap, qolyn sozghan kýii túryp qalady. Nemese ynghaysyz kýige týsip, qaraday qysylady. Myna jaqtan qylmys jasaghanday men birtýrli bop túramyn. Artynan qúrby qyzdarym: "Sen emes, biz ynghaysyzdandyq" dep renjip jatady. Al jaqynda qolymdy úsynbaghanym ýshin sonday bir aghadan auyr sóz estidim.

Ras, qazir kópshiliginiz ishtey "Qoldy úsyna salghanda túrghan ne bar?" dep oilap otyrghan shygharsyzdar, ishtey. Jo-joq, mәsele tipti de onda emes. Mәsele, tazalyqta. Biz ýnemi Islamnyng taza din ekenin aitamyz da, kýnine bes uaqyt dәretimizdi tilge tiyek etemiz. Alayda, tazalyq syrtyndy juumen shektelmeydi ghoy. Ishki tazalyqty qayda qoyamyz?

Qazaqta bayaghyda "qolústatar" degen salt bolghan. Onda kýieu jigit pen qalyndyqtyng nekeleri qiylghan song jengeler qauymy qyzdyng qolyn jigitke ústatyp, aqy alady eken. Búl turaly Zeynep Ahmetovanyng "Babalar amanatynan" oqydym. Ári Bauyrjan Momyshúly Zeynep apaygha: "Sender ne desender de, qalay synasandar da, biz basymyzdan ótkizgen “qolústatar” talghamy berik, tilegi túnyq, tәrbiyesi mol әdemi ghúryp edi-au, shirkin! Qyz degen әr erkekke qolyn ústata berse, alaqanynyng qytyghy ketedi. Qytyghy degen – úyaty. Úyat ketse, qyz qasiyetin saqtau sezimi súiylady. Qolyn jigitterge qymsynbay jii ústatugha dәnikken boyjetkende qyzgha tәn nәziktik, pәktik, sypayylyq jútaydy. Qylyqtary daraqylanyp, jýristerinen janylady", - depti. Mine, mәsele qayda!

Kenes ýkimeti kelgenge deyin qazaq dinine, ata saltyna óte berik edi ghoy. Ári býkil jaghynan tazalyqqa qatty mәn bergen. Kýni keshe Shymkentte Hanbiybi Esenqaraqyzymen súhbattasyp otyryp, aqynnyng anasy turaly aitqan myna bir oqighasyna qayran qaldym. Anasy qolyna kelip túratyn bolyp, qyzynikine keledi. Sol kezde apaydyng ýiinde tamaq istep, ýy sharuasyna kómektesip, bir orys qyz jýrse kerek. Aqyry anasy qoyar da qoymay "Ýiinde donyzdyng etin ústap kelgen qyz, bizge tamaq jasay ma?" dep shyghartyp jiberedi. Mine, búl - qazaqtyng tazalyghy. Áytpese, ol kisige kim shoshqa etin bergeli túr deysiz?

Nemese qazaqtyng kesiri tiyer dep ash otyrsa da kóldeneng jatqan bóten zatty almauy, úrlyqpen kelgen maldyng etin jemeui osynyng aighaghy emes pe? Múnyng bәri - tazalyq.

Neke de solay. Tek tazalyqqa qúryluy tiyis. Onday nekeden saliqaly, izgi úrpaq dýniyege keledi. Ázilhan Núrshayyqovtyng "Mәngilik mahabbat jyrynda" ghoy deymin, әielining adaldyghyn, ózining de ómirbaqy әieline adal bolghanyn aitatyny bar edi ghoy. Jarty ghasyrdan astam uaqyt bir shanyraq astynda tatu-tәtti, baqytty túruynyng syryn sol adaldyqtan, tazalyqtan deydi jazushy.

Býginde biz de Islamnyng osy bir әdemi tyiymyn ústanghymyz kelip, qolymyzdy úsynudan bas tartyp jatsaq, ol bizding ózge aghymgha kirip ketkenimiz emes, adal neke qúrsaq, saliqaly úrpaq dýniyege әkelsek degen niyetimizden, qazaqtyng bayaghy qanyndaghy tazalyqqa degen úmtylysymyzdan dep bilsenizder eken. Sondyqtan qolyn úsynbay jatqan әr qyzgha keshirimmen әri týsinistikpen qaraularynyzdy ótinemin.

P.s. Búl jazbamdy birinshi instagramgha jariyalaghan edim. Onda jigitter qauymy da qolyn berip nemese betten sýiip amandasatyn qyzdar bar ekenin, olardyng әreketinen ynghaysyz jaghdaygha jii qalatyndaryn tilge tiyek etipti. Búl problema qyzdarda ghana dep oilasam...

Qyzdar, múnymyz tipti úyat qoy endi...

Marfugha Shapiyan

Facebook-tegi paraqshasynan