Qazir qoldanystaghy «Halyqtyng kóshi-qony turaly» Qazaqstan Respublikasynyng 2011 jylghy 22 shildedegi №477-IV Zanyna say, Elimiz shekara aumaghynan tys jerde jasap jatqan qandastarymyz (etnikalyq qazaqtar) jeke basyn kuәlandyratyn qújattardaghy jazba negizinde, múnday jazba bolmaghan kezde ózining últyn rastaytyn basqa da qújattar negizinde QAZAQ ekenin dәleldese, sol ózderi túrghan memlekettegi Qazaqstan Respublikasynyng sheteldegi mekemelerinen «Oralman» mәrtebesin (kuәligin) ala alady jәne oralmandardy qabyldaudyng ónirlik kvotasyna ene alady. Tipti Qazaqstan Respublikasynda túraqty túrugha rúqsat alugha ótinishteri men qújattaryn da tapsyra alady.
Búl turaly atalghan «Halyqtyng kóshi-qony turaly» zannyng 20-babynyng 1-tarmaghynda «Qazaqstan Respublikasynyng shet elderdegi mekemeleri ýmitkerlerding oralman mәrtebesin beruge jәne (nemese) oralmandardy qabyldaudyng ónirlik kvotasyna engizuge, sonday-aq Qazaqstan Respublikasynda túraqty túrugha rúqsat alugha ótinishteri men qújattaryn qabyldaydy jәne olardy tirkelgen kýninen bastap on júmys kýni ishinde halyqtyng kóshi-qony mәseleleri jónindegi uәkiletti organgha jiberedi» – dep kórsetilgen.
Ókinishke oray, Zannyng búl túsynan beyhabar bolghandyqtan, sheteldegi etnikalyq qazaqtar asa qajetti tiyimdilikten qúr qalyp otyr.
Atalghan «Halyqtyng kóshi-qony turaly» zannyng 10-babynda «Qazaqstan Respublikasy Syrtqy ister ministrligi men Qazaqstan Respublikasynyng sheteldegi mekemeleri: 2)Qazaqstan Respublikasynyng halyqtyng kóshi-qony salasyndaghy memlekettik sayasaty turaly aqparattyng shetelde taratyluyna jәrdemdesedi;», sonday-aq «Qazaqstan Respublikasyna óz erkimen qonys audarugha niyet bildirgen etnikalyq qazaqtargha kelu, onyng ishinde oralmandardy qabyldaudyng ónirlik kvotalary shenberinde Qazaqstan Respublikasynyng Ýkimeti aiqyndaghan ónirlerge kelu sharttary, qabyldau sharttary men әleumettik qoldau sharalary turaly aqparat beredi;» – dep ashyq jazylghan.
Eger, Atajúrtyna bir jola kóshuge niyet bildirgen sheteldegi etnikalyq qazaqtar «Oralman» mәrtebesine ózderi qonystanghan Elderde túryp qol jetkizse, atalghan zannyng 23-babynda kórsetilgen «oralmandar jәne olardyng otbasy mýsheleri Qazaqstan Respublikasynyng aumaghyna kelgen kezde Qazaqstan Respublikasynyng halyqaralyq sharttaryna jәne (nemese) keden zannamasyna sәikes, kólik qúraldaryn qosa alghanda, jeke paydalanugha arnalghan mýlkine kedendik tólemderdi tóleuden bosatylady.» – degen norma boyynsha, ózderine tiyesili avto kóligi men zattaryn alyp ótuge zor qolaylyq tur edi.
Odan qala berdi, shekara attaghan song ózi qonystanghan birden baryp auyldyq eldimekenderden sharuashylyq qúru ýshin Jer telimderin alugha ótinish bere aldy. «Oralman» mәrtebesining uaqyty bir jyl ghana ekenin eskersek, qandastarymyz uaqyt pen iygilikten teng útary shyndyq!
Sondyqtan, Qazaqstan respublikasy enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrligimen sәikese otyryp, Qazaqstan Respublikasy Syrtqy ister ministrligi ózining sheteldegi mekemelerine «Halyqtyng kóshi-qony turaly» zannyng osy baptaryn atqarudy, Elimizge kóship keluge ótinish bildirgen qazaqtargha aqparat beru júmysyn jedeldetip qolgha aluyn súraymyn. Sonday-aq, sheteldegi qandastarymyzdyng da «Halyqtyng kóshi-qony turaly» zannyng búl tiyimdiliginen útymdy paydalanuyn eskertemin!

Auyt Múqiybek

Abai.kz