«Álemdegi demokratiyalyq qúndylyqtardy joghary qoyatyn órkeniyetti memleketter siyaqty, bizde de solshyldar – biylik ýshin, onshyldar qol jetkizgen biyligin saqtap qalu ýshin kýres jýrgizip keledi. Álbette, ashyq sayasatta kýres kerek-aq. Biraq sol órkeniyetti iydeologiyalyq kýresti bizding sayasatkerler qanshalyqty jýrgizip jýr? Búl taqyrypty qozghaghanda, sayasatta jýrgen partiyalardy aityp ótpese bolmaydy. Qazirgi kezde resmy tirkelgen on partiyanyng iydeologiyalyq júmysynyng qarqyny bizding nazarymyzdan qaghys qalmady.

«Álemdegi demokratiyalyq qúndylyqtardy joghary qoyatyn órkeniyetti memleketter siyaqty, bizde de solshyldar – biylik ýshin, onshyldar qol jetkizgen biyligin saqtap qalu ýshin kýres jýrgizip keledi. Álbette, ashyq sayasatta kýres kerek-aq. Biraq sol órkeniyetti iydeologiyalyq kýresti bizding sayasatkerler qanshalyqty jýrgizip jýr? Búl taqyrypty qozghaghanda, sayasatta jýrgen partiyalardy aityp ótpese bolmaydy. Qazirgi kezde resmy tirkelgen on partiyanyng iydeologiyalyq júmysynyng qarqyny bizding nazarymyzdan qaghys qalmady.

Qazaqstan Respublikasynyng «Sayasy partiyalar turaly» zany boyynsha sayasy partiyalar ózderining búqaralyq aqparat qúraldaryn qúrugha qúqyly. Elimizdegi mýiizi qaraghayday partiyalardyng barlyghynyng da gazet-jurnaldary men resmy sayttary bar. Alayda sayasy kýshter kýresting osy qolda bar qúralyn paydalana otyryp, jibi týzu iydeologiyalyq júmystardy úiymdastyra almay keledi. Sarapshylar qauymynyng ýnemi kózge shúqyp kórsetetini de – osy úrymtal tús. Oppozisiya ókilderining keyde memlekettik basylymdardan oqugha eshtene tappaysyng dep kinәlaytyny bar. Alayda oppozisiyanyng «qúlaghy men kózi» qoghamdaghy mәselelerge, jekelegen túlghalar tónireginde ósek-ayang sapyrumen shektelmey, bayypty kózqaras tanyta alyp jýr me? Ótirik-shyny aralas maqalalar basyp, 90 myng taralymmen búrqyrap shyghyp jatqan keybir aptalyq basylymdargha súranys joq dey almaymyz. Degenmen bizding aitpaghymyz basqa. Qalay desek te iydeologiyalyq úiymdastyru salasynda biylikte de, oppozisiyada da kemshilikter joq emes.

Biylikting baqylauyndaghy aqparat qúraldarynyng kemshilikteri:

Birinshiden, resmiylik basym jәne kóbine nauqanshyl.
Ekinshiden, madaq pen maqtaudan ózekti mәseleler kórinbey qalady.
Ýshinshiden, shynayy qoghamdyq pikir qalyptastyra almaydy.

Oppozisiyalyq aqparat qúraldarynyng kemshilikteri:

Birinshiden, gazet bastan-ayaq jeke basty qaralau materialdarynan siresip túrady.
Ekinshiden, aqparat salasynyng ishki mәdeniyetine jete kónil bóle bermeydi.
Ýshinshiden, qoghamdaghy ózekti, týitkildi mәselelerdi obektivti baghalamay, tym sayasilandyryp jiberedi. Kópe-kórineu teris qoghamdyq pikir qalyptastyryp baghady.

Internet IYgilikke aspay túr

Kezinde «Herst» atty amerikalyq gazet magnaty Uiliyam Randolf: «Gazetter – órkeniyetting alapat kýshi. Gazetter soghys asha alady, sayasatkerlerdi taghayyndaydy jәne olardy qyzmetten ketiruge qauqarly», – degen eken. Al qazir sol qauqarly degen basylymdardyng alamanyna internet sayttary da qiqulatyp at qosty. Ol ol ma, bireudi-bireuge aidap salatyn, júrtty aitaqqa ergizetin materialdar órip jýretin boldy. Jer-jahannyng kez kelgen nýktesin qosugha mýmkin ekenin eskersek, ghalamtordyng gazet-jurnaldarmen salystyrghanda eki ese alapat kýsh ekenin angharamyz. Bizdegi sayasy kýshter ózderining iydeologiyalyq júmystaryn jýrgizude internetting qúdiretin jóndi qoldana almay keledi. Qazir barlyq partiyanyng jeke sayttary bar. Ghalamtordy úyaly telefonmen-aq sharlaytyn mýmkindikke әrkimning qoly jetedi. Sayasy partiyalardyng ghalamtor kenistigindegi maydany qalay jýrip jatyr degen saual jetegimen olardyng resmy sayttaryna kóz jýgirtip, bajayladyq.

JSDP-nyng sayty jaybasar

Jalpyúlttyq sosial-demokratiyalyq partiya saytynyng orys tilindegi beti ótken aidyng orta túsynan beri janartylmaghan. Onda da partiyanyng qazirgi kezde atqaryp jatqan júmystary turaly mәlimetter joqtyng qasy. Partiya tóraghasy Jarmahan Túyaqbaydyng súhbattary men baspasóz-reliyzi túr. Búl sayttan býgingi tandaghy ózekti mәselelerge qatysty zertteuler taba almadyq. Qoghamdaghy problemalardy elep-ekshep, partiya mýshelerining mýddeleri eskeriluge tiyis túshymdy materialdardy kózimiz shalmady. Al qazaq beti ótken jyldyng qarasha aiynda bergen partiya tóraghasynyng súhbatymen tamamdalghan.

«Aqjoldyn» qazaqshasy qayda?

«Aqjol» partiyasynyng ghalamtordaghy ainasyn ashsanyz, sayasy qúrylym atynan Qazaqstan halqyn Nauryz merekesimen qúttyqtauyn kóresiz. «Samarqannyng kók tasy erigeli» eki aidan astam uaqyt ótse de, búl qúttyqtaudan keyin eshqanday aqparat jaryq kórmegen. Aqparattyq materialdardyng eng janasy – aqpan aiynda ótken partiyanyng ortalyq kenesi prezidiumynyng songhy otyrysy turaly mәlimetter. Onyng ózi resmy tilde bayandalghan. Bir aita keterligi, «aqjoldyqtardyn» saytynda arnayy qazaqsha bet qarastyrylmapty.

«Azattiki» sayt pa, әlde blog pa?

«Azat» partiyasynyng resmy saytynyng orys tilindegi múqabasyndaghy materialdardy oqyp otyrsanyz, partiya mýshelerining mún-múqtajyn joqtau ýshin qúrylghan partiyanyng saytyna emes, ózinizdi beynebir jeke adamnyng blogyna «sýngip» ketkendey sezinesiz. Partiya tóraghasynyng jeke súhbattary men ol turaly jazylghan maqalalardan kóz sýrinedi. Al qazaq tilindegi múqabasyn ashpay-aq qoyynyzgha da bolady. Sebebi partiyanyng qazaq tilindegi sayty uaqyt kóshinen eki ay emes, eki jyl qalyp qoyghan. Jyl sanap emes, kýn sanap ózgeriske úshyrap jatqan qazirgi aqparattyq ghasyrda elu jylda emes, eki-aq jylda el janarady. Endeshe, әrkimning jeke basyna shýiligip, jogharygha úmtyla bergennen kýndelikti problemalardy kóterip jaza bilu de iygilikti is siyaqty.

«Auyl» auyldan alys

Al alystaghy eldi mekenderdegi taza qazaq tilinde sóileytin aghayynnyng kýiin kýitteymiz dep tirkeuden ótken «Auyl» partiyasynyng sayty tútastay orys tilinde jazylghan. Qazaq jәne aghylshyn tilin tandau qúqyghynyz bolsa da, saytty qazaqsha sóiletuge mýmkindigi jetpeydi. Alghashqy betinde daghdarysqa qarsy baghdarlamasy ornalasqan. 2009-2011 jyldargha qabyldanghan osy baghdarlamadan basqa aqparattyq-saraptamalyq maqalalar taba almaysyz.

QHKP: kýn kósem – Kosarev

Halyq arasynda kosarevtik kommunistik partiya atanghan QHKP saytynda qazaq tilinde múqaba atymen joq. Orys tilindegi aqparattardyng ózi jútandau. Janashyldyq izdep әure bolmay-aq qoysanyz da bolady. Modernizasiyalanghan túsyn aitar bolsaq, búrnaghy uaqytta qyzyl tudyng astynda túratyn Leninning ornyn Kosarev basqan.
Al «Ruhaniyat» pen «Patriottar» partiyasynyng resmy sayttary tipti ashylmaydy da. Tek  «Núr Otan» partiyasynyng ainasy ghana kýnbe-kýn janartylyp otyrady. Jәne alghashqy beti qazaqsha ashylatyn bir ghana sayt eken.

Oy-tújyrym
Sayasy partiya jetekshilerining halyqpen kezdesip, daghdarys kezinde olarmen jýzdesip jýrmegeni belgili. Partiyalardyng saylau jaqyndaghanda dauys súrap jan úshyratyny qalyng búqaragha jaqsy mәlim. Saylau nauqanynan basqa kezde de, әsirese qazirgidey qiyn kezende halyqpen etene júmys isteuding eng tóte joly jeke basty qaralau emes, tym qúryghanda, resmy sayttary arqyly halyqpen baylanys ornatu ekenin týsinse iygi. Shahmattan turnir úiymdastyrsa da, jar salatyn partiyashyldardyng jazary bolmaghanynan olardyng tyndyryp jatqan júmystarynyng «nәtiyjesin» kóresiz.

Sayasy partiyalardyng aqparttyq resurstaryna jasalghan búl sholu «Alash ainasy» gazetinde «Partiyalar aitar oiyn qalay jetkizip jýr?» degen taqyryppen berilgen.