Býgingi kýnning bas taqyryby – Almatydaghy Furmanov kóshesining atyn ózgertu boldy.  Ózgergende de «Núrsúltan Nazarbaev» kóshesi bolyp ózerdi. Qazaqstandyq әm sheteldik BAQ búl turaly ne dep jatyr? Biz sholu jasadyq.

Áydik shahardaghy osy bir kóshening atauyn ózgertu mәselesi búrynnan beri aitylyp ta, jazylyp ta jýrdi. Sovet ókimetining óktem kóterilisshisi D.Furmanovtyng atauy eski odaqtyng túsynda berilgen.

61 jyl Furmanovty úlaqtap keldik

IYә, kóp júrt týptin-týbi búl kóshenin «Nazarbaev kóshesi» bolyp ózgeretinin bildi. Mine, túp-tura Preziydent kýni qarsanynda Almaty mәslihatynyng deputattary sheshim shygharyp, kóshe atauyn ózgertti.

Furmanov atauy 1956 jyly berilipti. Sodan mine, 61 jyl degende sovettik tónkerisshining aty óshti. IYә, 61 jyl Furmanovty úlyqtap keldik. Endi ol kóshe Nazarbaevtyng atynda.

Búl kóshege berilgen ýshinshi atau. Áuelde (qalanyng ózi Vernyy bolyp túrghan tústa) búl kóshe - Lepsi kóshesi bolghan. Keyin Dmitriy Furmanovtyng aty berilip, kóshe boyyna (Qúrmanghazy kóshesining qiylysynda) bust qoyylghan.

Búl qaladaghy basty kóshelerding biri. Memlekettik múrajay, Preziydentting reziydensiyasy men Almaty әkimdigi ornalasqan.

«Azattyqtyn» orys qyzmeti Preziydentting qyzy Darigha Nazarbaevanyn pikirin jariyalapty.

«Dәl maghan belgili, belgisiz sebepterge baylanysty búl turaly birdene aitu qiyn. Al endi azamatsha retinde, adam retinde, 25 jylda jetken jetistigimizdi kóre túra, bizding liyderimiz múnday qúrmetke әbden layyq dep esepteymin», -depti deputat hanym Darigha.

90-jyldardyng bas sheninde Almatydaghy eski ataulardyng deni ózgerdi. Tek revolusioner Furmanovtyng atauy ózgerissiz qalghan. Qogham belsendileri kóshe atauyn ózgertu turaly jiyi-jii bastama kótergenimen, qalalyq әkimdik qimyl bayqatpay kelgen.

Sәrsenbaevqa búiyrmaghan kóshe

Sayasattanushy Aydos Sarym, qazir Altynbek Sәrsenbaev qoryn basqarady. Aydos myrza «dәl osy Fumanovty Sәrsenbaev kóshesi eteyik degen úsynysty mәslihatqa birneshe mәrte úsynghanyn» aitady.

«Songhy kezde elimide bolyp jatqan dúniyelerge aua rayy sekildi qaraymyn. Qazadan bes jyl ótkende ghana ataugha bolady degen mәslihattyng sheshimi boldy ghoy. Tiri adamgha kóshe atyn beruding qanshalyqdy dúrys-búrystyghyn uaqyt kórsete jatar. Endi de desek te, bizding biylik sonday. Qogham da sonday. Basqa ne aitugha bolady?..», - deydi sayasattanushy.

Bizden úsynys: Almatyda Dostyq deytin kóshe bar. Úzyndyghy - 8000 metr. 1995 jyldyng jeltoqsanynan beri "Dostyq" dep atalyp keledi. Dostyq danghylynyng negizi 1919 jyly qalanghan.

Búryn búl kósheni General Kolpakovskiydin, sosyn Leninning atymen ataghan. Búl da kenesting sarqynshaq atauy. Dәtti biylik Dostyq kóshesine qogham qayratkeri Altynbek Sәrsenbayúlynyng esimin berui kerek.

«RIA Novostiy» agenttigi bylay dep jazady: «qala әkimi Bauyrjan Baytekting aituynsha, Tәuelsiz Qazaqstannyng negizin qalaghan Elbasyna Furmanov kóshesin beru turaly úsynyty qazaq intelegensiyasy, kәsipkerler palatasy, qala túrghyndary, әsirese jastar birlestikteri kóp aitqan».

Almatyda Aytmatovqa da kóshe beriledi

Anyghynda 100-ge tarta kóshening atauy ózgerdi. Mysaly, qyrghyzdyn «kabarlar.org»aqparattyq sayty Nazarbaev pen Aytmatovtyn aty kóshege berilgenin jazyp, sýiinshi súrap jatyr.

«Almatynyng 42 kóshesine el damuyna ýles qosqan qayratkerlerding esimi berisle, qalghandary geografiylyq ataular bolmaq.

Sonyng ishinde Núrsúltan Nazarbaev, Shynghys Aytmatov, Gerolid Beliger,Talgat Biygeldinov, Sergey Kalmykova, Qadyr Myrza Áli, Saghadat Núrmaghambetov pen Kәuken Kenjetaevtar bar».

Reseydin «novayagazeta.ru» sayty da Nazarbaevqa berilgen kósheni sóz etipti.

«Furmanov kóshesining atauyn ózgertu mәselesi 2016 jyly kóterilgen. Sol kezde Baybek, búl mәsele josparda joq ekenin aitqan edi», dep jazady.

Rasynda, Almatyda 61 aty úlyqtalghan Furmanovty alu mәselesi birneshe dýrkin kóterilgen. Týrli úsynystar aitylghan. Alayda Almaty mәslihaty búl isting týiinin keshe qoydy.

Aytpaqshy, Reseyding aqparaty, sonyng ishine «Novaya gazeta» deytin basylym: «Qazaqstannyng aqparat alanynda kóshe atauyn Nazarbaevqa beruge qatysy syny pikir aitqan, jazghan adam bolghan joq», dep jazypty.

Nazarbaev atyndaghy kósheler

Almatydaghy ortalyq kóshe - Qazaqstan Preziydentine berilgen alghashqy kóshe emes.

2015 jyly Týrkiyanyng Adana qalasynda Núrsúltan Nzaarbaev kóshesi ashyldy.

Odan bólek Týrkiyanyng Qyrshehiyr, Nevshehiyr, Gebze qalalarynda da Nazarbaev kósheleri bar.

Dәl sol jyly Tatarstannyng Qazan qalasyndaghy «Esperanto» kóshesi – «Núrsúltan Nazarbaev» kóshesi bolyp ózgerdi.

Al osydan 10-jyldan astam uaqyt búryn Iordaniyanyng Astanasy Amman qalasy men Sheshenstannyng Groznyi qalalarynda «Núrsúltan Nazarbaev» kóshesi ashylghan.

Aytpaqshy, Ingushetiyanyng Magas qalasynda da Qazaqstan Preziydentining atynda kóshe bar.

Biyl Qazaqstan Preziydenti 77 jasta. Qazaqstanda Preziydent saylauy endi 2020 jyly bolady.

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz