بۇگىنگى كۇننىڭ باس تاقىرىبى – الماتىداعى فۋرمانوۆ كوشەسىنىڭ اتىن وزگەرتۋ بولدى.  وزگەرگەندە دە «نۇرسۇلتان نازارباەۆ» كوشەسى بولىپ وزەردى. قازاقستاندىق ءام شەتەلدىك باق بۇل تۋرالى نە دەپ جاتىر؟ ءبىز شولۋ جاسادىق.

ايدىك شاھارداعى وسى ءبىر كوشەنىڭ اتاۋىن وزگەرتۋ ماسەلەسى بۇرىننان بەرى ايتىلىپ تا، جازىلىپ تا ءجۇردى. سوۆەت وكىمەتىنىڭ وكتەم كوتەرىلىسشىسى د.فۋرمانوۆتىڭ اتاۋى ەسكى وداقتىڭ تۇسىندا بەرىلگەن.

61 جىل فۋرمانوۆتى ۇلاقتاپ كەلدىك

ءيا، كوپ جۇرت ءتۇپتىڭ-ءتۇبى بۇل كوشەنىڭ «نازارباەۆ كوشەسى» بولىپ وزگەرەتىنىن ءبىلدى. مىنە، تۇپ-تۋرا پرەزيدەنت كۇنى قارساڭىندا الماتى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتتارى شەشىم شىعارىپ، كوشە اتاۋىن وزگەرتتى.

فۋرمانوۆ اتاۋى 1956 جىلى بەرىلىپتى. سودان مىنە، 61 جىل دەگەندە سوۆەتتىك توڭكەرىسشىنىڭ اتى ءوشتى. ءيا، 61 جىل فۋرمانوۆتى ۇلىقتاپ كەلدىك. ەندى ول كوشە نازارباەۆتىڭ اتىندا.

بۇل كوشەگە بەرىلگەن ءۇشىنشى اتاۋ. اۋەلدە (قالانىڭ ءوزى ۆەرنىي بولىپ تۇرعان تۇستا) بۇل كوشە - لەپسى كوشەسى بولعان. كەيىن دميتري فۋرمانوۆتىڭ اتى بەرىلىپ، كوشە بويىنا (قۇرمانعازى كوشەسىنىڭ قيىلىسىندا) بيۋست قويىلعان.

بۇل قالاداعى باستى كوشەلەردىڭ ءبىرى. مەملەكەتتىك مۇراجاي، پرەزيدەنتتىڭ رەزيدەنتسياسى مەن الماتى اكىمدىگى ورنالاسقان.

«ازاتتىقتىڭ» ورىس قىزمەتى پرەزيدەنتتىڭ قىزى داريعا نازارباەۆانىڭ پىكىرىن جاريالاپتى.

«ءدال ماعان بەلگىلى، بەلگىسىز سەبەپتەرگە بايلانىستى بۇل تۋرالى بىردەڭە ايتۋ قيىن. ال ەندى ازاماتشا رەتىندە، ادام رەتىندە، 25 جىلدا جەتكەن جەتىستىگىمىزدى كورە تۇرا، ءبىزدىڭ ليدەرىمىز مۇنداي قۇرمەتكە ابدەن لايىق دەپ ەسەپتەيمىن»، -دەپتى دەپۋتات حانىم داريعا.

90-جىلداردىڭ باس شەنىندە الماتىداعى ەسكى اتاۋلاردىڭ دەنى وزگەردى. تەك رەۆوليۋتسيونەر فۋرمانوۆتىڭ اتاۋى وزگەرىسسىز قالعان. قوعام بەلسەندىلەرى كوشە اتاۋىن وزگەرتۋ تۋرالى ءجيى-ءجيى باستاما كوتەرگەنىمەن، قالالىق اكىمدىك قيمىل بايقاتپاي كەلگەن.

سارسەنباەۆقا بۇيىرماعان كوشە

ساياساتتانۋشى ايدوس سارىم، قازىر التىنبەك سارسەنباەۆ قورىن باسقارادى. ايدوس مىرزا «ءدال وسى فۋمانوۆتى سارسەنباەۆ كوشەسى ەتەيىك دەگەن ۇسىنىستى ماسليحاتقا بىرنەشە مارتە ۇسىنعانىن» ايتادى.

«سوڭعى كەزدە ەلىمىدە بولىپ جاتقان دۇنيەلەرگە اۋا رايى سەكىلدى قارايمىن. قازادان بەس جىل وتكەندە عانا اتاۋعا بولادى دەگەن ءماسليحاتتىڭ شەشىمى بولدى عوي. ءتىرى ادامعا كوشە اتىن بەرۋدىڭ قانشالىقدى دۇرىس-بۇرىستىعىن ۋاقىت كورسەتە جاتار. ەندى دە دەسەك تە، ءبىزدىڭ بيلىك سونداي. قوعام دا سونداي. باسقا نە ايتۋعا بولادى؟..»، - دەيدى ساياساتتانۋشى.

بىزدەن ۇسىنىس: الماتىدا دوستىق دەيتىن كوشە بار. ۇزىندىعى - 8000 مەتر. 1995 جىلدىڭ جەلتوقسانىنان بەرى "دوستىق" دەپ اتالىپ كەلەدى. دوستىق داڭعىلىنىڭ نەگىزى 1919 جىلى قالانعان.

بۇرىن بۇل كوشەنى گەنەرال كولپاكوۆسكيدىڭ، سوسىن لەنيننىڭ اتىمەن اتاعان. بۇل دا كەڭەستىڭ سارقىنشاق اتاۋى. ءداتتى بيلىك دوستىق كوشەسىنە قوعام قايراتكەرى التىنبەك سارسەنبايۇلىنىڭ ەسىمىن بەرۋى كەرەك.

«ريا نوۆوستي» اگەنتتىگى بىلاي دەپ جازادى: «قالا اكىمى باۋىرجان بايتەكتىڭ ايتۋىنشا، تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ نەگىزىن قالاعان ەلباسىنا فۋرمانوۆ كوشەسىن بەرۋ تۋرالى ۇسىنىتى قازاق ينتەلەگەنتسياسى، كاسىپكەرلەر پالاتاسى، قالا تۇرعىندارى، اسىرەسە جاستار بىرلەستىكتەرى كوپ ايتقان».

الماتىدا ايتماتوۆقا دا كوشە بەرىلەدى

انىعىندا 100-گە تارتا كوشەنىڭ اتاۋى وزگەردى. مىسالى، قىرعىزدىڭ «kabarlar.org»اقپاراتتىق سايتى نازارباەۆ پەن ايتماتوۆتىڭ اتى كوشەگە بەرىلگەنىن جازىپ، ءسۇيىنشى سۇراپ جاتىر.

«الماتىنىڭ 42 كوشەسىنە ەل دامۋىنا ۇلەس قوسقان قايراتكەرلەردىڭ ەسىمى بەرىسلە، قالعاندارى گەوگرافيىلىق اتاۋلار بولماق.

سونىڭ ىشىندە نۇرسۇلتان نازارباەۆ، شىڭعىس ايتماتوۆ، گەرولد بەلگەر،تالگات بيگەلدينوۆ، سەرگەي كالمىكوۆا، قادىر مىرزا ءالى، ساعادات نۇرماعامبەتوۆ پەن كاۋكەن كەنجەتاەۆتار بار».

رەسەيدىڭ «novayagazeta.ru» سايتى دا نازارباەۆقا بەرىلگەن كوشەنى ءسوز ەتىپتى.

«فۋرمانوۆ كوشەسىنىڭ اتاۋىن وزگەرتۋ ماسەلەسى 2016 جىلى كوتەرىلگەن. سول كەزدە بايبەك، بۇل ماسەلە جوسپاردا جوق ەكەنىن ايتقان ەدى»، دەپ جازادى.

راسىندا، الماتىدا 61 اتى ۇلىقتالعان فۋرمانوۆتى الۋ ماسەلەسى بىرنەشە دۇركىن كوتەرىلگەن. ءتۇرلى ۇسىنىستار ايتىلعان. الايدا الماتى ءماسليحاتى بۇل ءىستىڭ ءتۇيىنىن كەشە قويدى.

ايتپاقشى، رەسەيدىڭ اقپاراتى، سونىڭ ىشىنە «نوۆايا گازەتا» دەيتىن باسىلىم: «قازاقستاننىڭ اقپارات الاڭىندا كوشە اتاۋىن نازارباەۆقا بەرۋگە قاتىسى سىني پىكىر ايتقان، جازعان ادام بولعان جوق»، دەپ جازىپتى.

نازارباەۆ اتىنداعى كوشەلەر

الماتىداعى ورتالىق كوشە - قازاقستان پرەزيدەنتىنە بەرىلگەن العاشقى كوشە ەمەس.

2015 جىلى تۇركيانىڭ ادانا قالاسىندا نۇرسۇلتان نزاارباەۆ كوشەسى اشىلدى.

ودان بولەك تۇركيانىڭ قىرشەحير، نەۆشەحير، گەبزە قالالارىندا دا نازارباەۆ كوشەلەرى بار.

ءدال سول جىلى تاتارستاننىڭ قازان قالاسىنداعى «ەسپەرانتو» كوشەسى – «نۇرسۇلتان نازارباەۆ» كوشەسى بولىپ وزگەردى.

ال وسىدان 10-جىلدان استام ۋاقىت بۇرىن يوردانيانىڭ استاناسى اممان قالاسى مەن شەشەنستاننىڭ گروزنىي قالالارىندا «نۇرسۇلتان نازارباەۆ» كوشەسى اشىلعان.

ايتپاقشى، ينگۋشەتيانىڭ ماگاس قالاسىندا دا قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ اتىندا كوشە بار.

بيىل قازاقستان پرەزيدەنتى 77 جاستا. قازاقستاندا پرەزيدەنت سايلاۋى ەندى 2020 جىلى بولادى.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz