Qazaqstan Respublikasy Parlamentining delegasiyasy Mәskeude ótken  «Mir bez nasizma - globalinaya zadacha vsego chelovechestva» atty halyqaralyq konferensiyagha qatysyp kelipti. Qazaqstan tarapynan atalmysh konferensiyagha Senat Tóraghasynyng orynbasary Múhambet Kópeev, Áleumettik-mәdeny damu komiytetining mýshesi H.Valiyev jәne Mәjilis deputaty V.Vishnichenkolar qatysypty dep habarlaydy jogharghy palatanyng baspasóz qyzmeti.

Kremliding aitaghymen jýrgizilip jatqan «tarihty búrmalaugha jol bermeu» sayasatynyng ayasynda ótkizilgen osy konferensiyada Múhambet Kópeev kósile sóilep orys sayasatkerlerin әbden tәnti qylypty.  «Qazaqstan Ekinshi dýnijýzilik soghys qorytyndylaryn qayta qaraudy aiyptaydy. Olardy tarihi, sayasy jәne adamgershilik túrghysynan tekseruge talpynystar jasau, az degende, dúrys emes jәne negizinde keshiruge jatpaydy», - dep ashyla sayrapty viyse-spiyker aghamyz.

Qazaqstan Respublikasy Parlamentining delegasiyasy Mәskeude ótken  «Mir bez nasizma - globalinaya zadacha vsego chelovechestva» atty halyqaralyq konferensiyagha qatysyp kelipti. Qazaqstan tarapynan atalmysh konferensiyagha Senat Tóraghasynyng orynbasary Múhambet Kópeev, Áleumettik-mәdeny damu komiytetining mýshesi H.Valiyev jәne Mәjilis deputaty V.Vishnichenkolar qatysypty dep habarlaydy jogharghy palatanyng baspasóz qyzmeti.

Kremliding aitaghymen jýrgizilip jatqan «tarihty búrmalaugha jol bermeu» sayasatynyng ayasynda ótkizilgen osy konferensiyada Múhambet Kópeev kósile sóilep orys sayasatkerlerin әbden tәnti qylypty.  «Qazaqstan Ekinshi dýnijýzilik soghys qorytyndylaryn qayta qaraudy aiyptaydy. Olardy tarihi, sayasy jәne adamgershilik túrghysynan tekseruge talpynystar jasau, az degende, dúrys emes jәne negizinde keshiruge jatpaydy», - dep ashyla sayrapty viyse-spiyker aghamyz.

Zúlmat soghysta talay atalarymyz qúrban boldy. Ony úmytpau, olardyng aruaghyna tәu etu - býgingi qazaqtyng úrpaqtyq mindeti, paryzy. Osy túrghydan alghanda fashistik, nasistik iydeologiyany aiyptau - zandy qúbylys. Alayda, fashizmdi aiyptay otyryp sol ekinshi dýniyejýzilik soghysty mýmkin etken, sonyng sebepkerlerining biri bolghan stalindik rejimdi auyzgha almauymyz tarihy qiyanat! Fashizm iydeologiyasy men tәjirbiyesi qalay aiyptalsa, milliondaghan adamnyng ómirin qighan kommunistik totalitarlyq iydeologiya men onyng tәjirbiyesi de solay aiyptaluy tiyis! Erte me, kesh pe әlem de, onyng ishinde Qazaqstan da osynday payymgha toqtaydy. Búl әsirese qazaq últy ýshin tarihy sanasy men jadyn janghyrtu ýshin qajetti sayasy meje.

Osy orayda taghy bir nәrsege nazar audarmasa bolmaydy. Senattyng baspasóz qyzmeti taratqan aqparatta atalmysh konferensiyanyng atyn ««Últshyldyqtan tys әlem - barsha adamzattyng jahandyq mindeti» dep audaryp beripti. Búl ne búrmalau ma, әlde nadandyq pa? Qay kezde de bizder «nasionalizm» men «nasizmnin» ara-jigin ajyrata bilgenimiz abzal. Sebebi olardyng aiyrmasy jer men kóktey! Últshyldyq últty qalyptastyratyn sayasy iydeologiya. Nasizm - fashizmning balama aty, Nurnberg sotynda әlem memleketteri aiyptaghan qylmystyq iydeologiya. Býgingi kýni «tarihty búrmalaugha qarsy» sayasatty jýrgizip otyrghan Putin de, Medvedev te ózderin «orys últshyldarymyz» dep ataudan qoryqpaydy, tipti ony maqtan tútyp aitady. Sonda Senat apparatynyng týsiniginde preziydentimizding dostary Putin men Medvedevter «fashist» bolyp shyqqany ma?

Orystardyng ózi býgin «nasizm» jәne «nasionalizm» sózderining aiyrmasyn týsindi deuge bolady. Orystyng barlyq sózdikteri men ensiklopediyalary «nasizmdi» «german fashizminin», «nasional-sosializmnin» balamasy dep týsindiredi. Bizding sheneunikter qazaqsha týsinbese olargha orysshalap bereyik.

Mysaly, 2000 jylghy «yridicheskiy slovari» bylay deydi: «NASIZM (ot nazv. Nasional-sosialistskoy partiy Germanii) - nazvanie iydeologiy y praktiky gitlerovskogo rejima v Germaniy v 1933-1945 gg. Sutiu N. yavlyautsya totalitarnye terroristicheskie metody vlasti, a takje ofisialinaya gradasiya vseh nasiy po stepeny ih "polnosennostiy". Sredstvom realizasiy iydey N. staly voennaya agressiya y genosiyd».

2007 jylghy «Bolishoy slovari inostrannyh slov» sózdiginde «nasizm» - «naibolee radikalinoe politicheskoe techeniye, stremyasheesya pod lozungamy boriby za interesy korennoy nasiy lubymy sredstvamy vploti do terroristicheskih zahvatiti vlasti y polnostiu likvidirovati oppozisionnye partii» dep týsindiriledi.

Endi «nasionalizmge» toqtalayyq. Áygili «Vikiypediyada» bylay delingen: «Nasionaliýzm (fr. nationalisme) - iydeologiya y napravlenie politikiy, bazovym prinsipom kotoryh yavlyaetsya tezis o sennosty nasiiy kak vysshey formy obshestvennogo edinstva y eyo pervichnosty v gosudarstvoobrazuyshem prosesse. Otlichaetsya mnogoobraziyem techeniy, nekotorye iz nih protivorechat drug drugu^[1]. Kak politicheskoe dviyjeniye, nasionalizm stremitsya k zashiyte interesov nasionalinoy obshnosty v otnosheniyah s gosudarstvennoy vlastiu. V svoey osnove nasionalizm propoveduet vernosti y predannosti svoey nasii, politicheskui nezavisimosti y rabotu na blago sobstvennogo naroda, obediynenie nasionalinogo samosoznaniya dlya prakticheskoy zashity usloviy jizny nasii, eyo territoriiy projivaniya, ekonomicheskih resursov y duhovnyh sennostey. On opiraetsya na nasionalinoe chuvstvo, kotoroe rodstvenno patriotizmu. Eta iydeologiya stremitsya k obediynenii razlichnyh sloyov obshestva, nevziraya na protivopolojnye klassovye interesy. Ona okazalasi sposobnoy obespechiti mobilizasii naseleniya rady obshih politicheskih seley v period perehoda k kapitalisticheskoy ekonomiyke».

2000 jylghy «Sovremennaya ensiklopediya» bolsa «últshyldyqqa» mynaday bagha beredi: «Nasionalizm - iydeologiya y politika v nasionalinom voprose, osnova kotoryh - traktovka nasiy kak vysshey sennosty y formy obshnosti. V 19 - 20 vv. nasionalizm vystupal kak moshnaya obedinyaishaya sila v boribe za nasionalinoe osvobojdenie v Evrope, a zatem v Afriyke, Aziy y Latinskoy Ameriyke. Nasionalizm, soprovojdaemyy iydeey nasionalinogo prevoshodstva y nasionalinoy iskluchiytelinosti, chasto prinimaet kraynie formy (shovinizm), sblijaetsya s rasizmom y vedet k ostrym vnutrennim ily mejgosudarstvennym konfliktam».

Ayyrmasy bar ma eken?

Shyntuaytqa keler bolsaq, býgingi qazaq últy kenes zamanynda qalyptasqan jalghan týsinikter men kenestik iydeologiyanyng sarqynshaqtarynan bas tartuy tiyis. Búl ózimizding tәuelsiz bolmysyzdy, bolashaghymyzdy qamtamasyz etetin sayasy qajettilik. Sol jalghan týsinikterding biri «últshyldyq» úghymyn qúbyjyq etip kórsetu. Óz últyn, memleketin sýigen әrbir adam últshyl bolatyny haq! Olay bolsa «últshyl» sózin «últjandy», «últ patrioty», «últ janashyry» degen balamalarmen auystyryp, joq jerden janalyq ashudy toqtatuymyz kerek.

Osyny oqyp bolghan song bizding Senattaghy әriptesterimiz óz qatelikterin moyyndap, taratylghan baspasóz relizderin týzetedi dep senemiz.

«Abay-aqparat»