Eltay Bimahanbetúly. Qúran – Allanyng sózi
Asa qamqor, erekshe meyirimdi Allanyng atymen bastaymyn. Mening sóz etkeli otyrghanym - 1991 jyly shyqqan "Qúran Kәrimning qazaqsha maghyna jәne týsinigi" jayly. Qúran - Allanyng sózi. Al Alla - tabighat pen býkil jan-januar jәne adamzatqa baylanysty tirshilikting iyesi. Olay bolsa, Allanyng sózinde min boluy mýmkin emes. Sondyqtan Allanyng sózin synau, odan min izdeu - ýlken aiyp әri keshirilmes kýnә. Ol jaghynan bir músylmanday habarym bar. Mening aitpaghym, osy Qúrannyng qazaq tiline audaryluy jóninde.
Maqsat - bireudi asyra maqtau nemese dattau emes, Allanyng sózin mýmkindiginshe nasihattau әri qasiyettep qúrmetteu. Osy niyetpen "Qúran Kәrimnin" qazaqshasyn bir emes, eki ret oqyp shyqtym. Sondaghy mening bayqaghanym: keybir sóilemderding olaqtyghy, sózderding jútandyghy, orfografiyalyq jәne tynys belgilerinen ketken qatelerden kóz sýrinedi.
Asa qamqor, erekshe meyirimdi Allanyng atymen bastaymyn. Mening sóz etkeli otyrghanym - 1991 jyly shyqqan "Qúran Kәrimning qazaqsha maghyna jәne týsinigi" jayly. Qúran - Allanyng sózi. Al Alla - tabighat pen býkil jan-januar jәne adamzatqa baylanysty tirshilikting iyesi. Olay bolsa, Allanyng sózinde min boluy mýmkin emes. Sondyqtan Allanyng sózin synau, odan min izdeu - ýlken aiyp әri keshirilmes kýnә. Ol jaghynan bir músylmanday habarym bar. Mening aitpaghym, osy Qúrannyng qazaq tiline audaryluy jóninde.
Maqsat - bireudi asyra maqtau nemese dattau emes, Allanyng sózin mýmkindiginshe nasihattau әri qasiyettep qúrmetteu. Osy niyetpen "Qúran Kәrimnin" qazaqshasyn bir emes, eki ret oqyp shyqtym. Sondaghy mening bayqaghanym: keybir sóilemderding olaqtyghy, sózderding jútandyghy, orfografiyalyq jәne tynys belgilerinen ketken qatelerden kóz sýrinedi.
Jalpy, Qúrandy basqa tilge audaru onay sharua emes. Mine, osy túrghydan kelgende, audarmashy Halifa Altay da, óndeushi Dәlelhan Janaltay da, redaksiyalaushy Abdurrahim Altay da kóp qate jibergen. Sózimiz dәleldi bolu ýshin "Qúrannyn" basynan ayaghyna deyin taldap jatpay-aq, eki-ýsh sýrelerdegi qatelerdi kórsetudi ghana jón kórdim. "17-I sýresi" (13) "Kitapbyndy oqy" (Dúrysy - kitabyndy, E.B.), 283-bette. (23) "Ol ekeuine kishireyip mәrhamet (Dúrysy - marqabat, E.B.) qúshaghyn jaydy da: "Rabbym! Ol ekeui meni kishkentayda tәrbiyelegendey sen de olardy mәrhametine bóley kór!" (Dúrysy - gór, E.B.) Búl - 284-bette. Sonday-aq, 18-Kehf sýresinde (48) "Abyrym-ay! (Dúrysy - Yapyr-ay nemese yapyrym-ay, E.B.) Bizge nendey ókinim!" (Búl jerde ókinish boluy kerek. E.B.) degen sóilem bar. Jalpy, osy sóilemning mәnine týsinbedim. Taghy da 18-Kehf sýresinde: "Rasynda, osy Qúranda adam balasy ýshin әr nәrseni ashyq-ashyq bayan ettik. Al adam balasy kóp nәrselerde janjalshyl (54). Qashanda adam balasyna tura jetekshi kelse, olardy iman keltirulerine jәne Rabbylarynan jarylqanu tileulerine kedergi bolghan nәrse, búrynghylargha kelgen apattyn: ózderine keluin nemese azaptyng qarsy aldaryna keluin tosulary" delingen. 300-bette kezdesetin búl sóilemderden ne úghugha bolady?
Endi 2006 jyly "Qúran Kәrimdi arabshadan qazaqshagha audarghan jәne týsinikterding avtory - Qasiyetti Qúrandy zertteu-ghylymy ortalyghynyng diyrektory Alauddin Mansur osy "18-Kehf" sýresin 18-"Kahf sýresi" dep audarghan. Sóitip, osyndaghy 82-ayatty bylay audarghan: "Endi dual bolsa, osy qaladaghy eki jetim balaniki bolyp, onyng astynda olar ýshin bir qazyna bar edi. Olardyng atalary óte jaqsy kisi edi. Rabbyn, olar balighatqa jetip, Rabbynnyng rahmet-marhabatynan bolghan qazynalaryn shygharyp alularyn qalady. Men búl (isterding bireuin de) ózimshe istegenim joq. Mine, osy sen sabyrlyq etuge shydamyng jetpegen nәrselerding syry" (Qaranyz, 338-bette).
Qúrmetti oqyrman qauym, ózderiniz de bayqap otyrghan shygharsyzdar, bir ayattyng ózin eki audarmashynyng audarghany bir-birine tipti say kelmeydi jәne ekeuining aitpaq oilary da bólek.
QR Músylmandarynyng Diny basqarmasy osynyng bәrin nege rettep otyrmaydy? Meninshe, búl mekeme qasiyetti Qúran Kәrimdi arab tilin jetik bilmeytin kez kelgen adamdardyng audaruyna ýzildi-kesildi tyiym salyp, dindi bizneske ainaldyryp jýrgenderding jolyn mýlde kesui kerek. Óitkeni basqa jaqty bilmeymin, al bizding Týrkistanda Qúrannyng qazaqshasy 6 000 tengeden, orysshasy 5200 tengeden satyluda. Al bizding myna tirligimiz - qasiyetti Qúrangha jasalghan qiyanat. Allanyng sózi eshuaqytta satylmauy kerek. Din - mәngilik, al sayasat mezgil-mezgil ózgerip túrady. Sondyqtan Qúrannyng sózin san qúbyltyp, bedelin týsirip, ony bala-shaghany asyraudyng jolyna ainaldyryp, saudagha shygharu - keshirilmes kýnә. Osyny úqqanymyz jón, aghayyn.
Eltay BIMAHANBETÚLY,
Qúrmet ordenining iyegeri,
Týrkistan qalasy,
Ontýstik Qazaqstan oblysy.
«Jas Alash» gazeti