Jana jyldyng qarsanynda Shyghysqa tabighattyng shynyltyr ayazynan «yzghary» qatty bir sóz  jetti. Ol ne deysiz ghoy? Ol - 2009 jyly nauryzdan bastap oblysqa basshylyq etip kele jatqan Berdibek Saparbaevtyng ornyna qazirgi Tótenshe jaghdaylardy «retke» keltirip jýrgen basty «qútqarushy» Vladimir Bojko kelgeli jatyr degen әngime.

Tәuelsizdikting 19 jylynda Shyghys Qazaqstan oblysyn B. Saparbaevty qosqanda bildey on әkim basqarypty. Sonyng ishinde әli de halyq әngimesining «sýiikti» keyipkeri bolyp jýrgen últ «maqtanyshy» Viktor Hrapunov, әriyne. Ol turaly әngimeler de, anyzdar da bir tóbe. Jә, bolar is bolyp, boyauy sindi...

Qazirgi biylik tizgininde otyrghan Berdibek Mәshbekúlyna kelsek, ol әkimdik apparatyn ózine deyin basshy bolghan eks-әkim Ádilghazy Bergenevting «qylmystyq» tobynan «tazartyp», manyna senimdi «serikterin» (Serik Ábdenov pen Serik Tәukebaev - Saparbaevtyng birinshi orynbasary men jay orynbasary) toptastyryp, bilek sybanyp júmysqa kiristi.

Jana jyldyng qarsanynda Shyghysqa tabighattyng shynyltyr ayazynan «yzghary» qatty bir sóz  jetti. Ol ne deysiz ghoy? Ol - 2009 jyly nauryzdan bastap oblysqa basshylyq etip kele jatqan Berdibek Saparbaevtyng ornyna qazirgi Tótenshe jaghdaylardy «retke» keltirip jýrgen basty «qútqarushy» Vladimir Bojko kelgeli jatyr degen әngime.

Tәuelsizdikting 19 jylynda Shyghys Qazaqstan oblysyn B. Saparbaevty qosqanda bildey on әkim basqarypty. Sonyng ishinde әli de halyq әngimesining «sýiikti» keyipkeri bolyp jýrgen últ «maqtanyshy» Viktor Hrapunov, әriyne. Ol turaly әngimeler de, anyzdar da bir tóbe. Jә, bolar is bolyp, boyauy sindi...

Qazirgi biylik tizgininde otyrghan Berdibek Mәshbekúlyna kelsek, ol әkimdik apparatyn ózine deyin basshy bolghan eks-әkim Ádilghazy Bergenevting «qylmystyq» tobynan «tazartyp», manyna senimdi «serikterin» (Serik Ábdenov pen Serik Tәukebaev - Saparbaevtyng birinshi orynbasary men jay orynbasary) toptastyryp, bilek sybanyp júmysqa kiristi.

Elimizding birneshe oblystary men vedomstvolaryn basqarghan bilikti qyzmetker Saparbaev Shyghysta biraz isti tyndyryp ýlgerdi. Atap aitsaq, Kәribjanovtyng kezinde bastalyp, Bergenevting túsynda túralap qalghan Úly Abaygha ortalyq alanda enseli eskertkish qoyyldy, oblystyng orystanyp ketken Ridder qalasynda "Tili birding - tilegi bir" taqyrybynda memlekettik tildi qoldaugha arnalghan respublikalyq forum ótkizildi. Talay jyldar jetimsirep, budjetting sarqynyn sarpyp kelgen oblystyng mәdeniyeti men ónerine kónil bólinip, aitarlyqtay qoldau kórsetildi.

Ótken jylghy kóktemgi alapat su tasqyny kezinde oblystyng basym bóligi, atap aitqanda, Tarbaghatay, Zaysan, Kýrshim, Abay, Kókpekti, Zyryan audandary apat aimaqtaryna ainaldy. Sol bir qiyn qystau kezende Berdibek Saparbaev kabiynetinde otyryp qalmay, apat oryn alghan aimaq halqymen birge boldy, birge kýresti. Enbek pen arpalystyng nәtiyjesinde, oblysta Qyzylaghashta bolghan qasiretting qaytalanuyna jol berilmedi, adam shyghyny bolghan joq.

Al «ýskirik» әngimening basty keyipkeri Bojko she? Ol turaly ne aitugha bolady?

Vladimir Karpovich Bojko 2007 jyldyng 13 qarashasynan bastap Qazaqstan Respublikasynyng Tótenshe jaghdaylar ministri. Oghan deyin Qazaq KSR MQK jәne ÚQK-de әr týrli lauazymdarda qyzmet etken.

Biz endi Bojkonyng songhy qyzmetine   qysqasha sholu jasap kóreyik.

Osydan dәl 3 jyl búryn 2008 jyldyng 11 qantarynda «Abay» shahtasynda jarylys boldy. Apat saldarynan 30 adam qaza tauyp, 14 adam týrli dәrejedegi dene jaraqattaryn aldy. Jer betine 9 kenshining denesi kóterilip, 21 adam janyp jatqan lavada qaldy.

2008 jyldyng 2 mausymynda «Arselor Mittal Temirtau» kompaniyasyna qarasty «Tentek» shahtasynda gaz ben kómirding atqylauy saldarynan 5 kenshi kóz júmdy.

Dәl sol jyly mausymnyng 28-inde taghy da sol «Tentek» shahtasyndaghy 193 D6-ng konveyerli shtrekting dayarlyq zaboyynda kenetten kómir gazy atqylap, 3 kenshi qaytys bolyp, 1 adam auyr jaraqat aldy.

Osylaysha elimizding qara altyn keni halyqtyng qara molasyna ainalghan bolatyn. Búl oqighalardyng barlyghy apattardyng aldyn-alugha baghyttalghan júmystardyng tiyisti dengeyde jýrgizilmegendiginen boldy. Búl oqighalardan keyin atyraudaghy eki kópirding qúlaghany, Taldyqorghanda narkodispanser emdelushiler men dәrigerlerimen qosa órtenip ketkeni halyq esinde.

Tәuelsiz Qazaqstan tarihynda elding jigerin jasytyp, qútyn qashyrghan alapat apat - Qyzylaghash apaty boldy. 2009 jyly 12 nauryzda suqoymanyng jaryluy saldarynan bolghan su tasqynynda keminde 37 adam qaza tauyp, ondaghan adam habarsyz ketti, myndaghan adam zardap shekti, jýzdegen ýy qirady, myndaghan bas mal qyryldy.

Elimizdegi su qoymalary men bógenderine osy apattan keyin ghana mәn berilip, tekseru júmystary jýrgizildi. Búl «jau ketken song qylyshyndy boqqa shaptyn» keri emey nemene.

Bojko basqaratyn vedomstvo tótenshe jaghdaylarmen kýresu úghymyn apattardyng saldarymen ghana kýres dep úghatyn siyaqty. Áytpegende, tótenshe jaghdaylardy boldyrmau, apattardyng aldyn-alumen jýieli týrde shúghyldanghan bolsa, osynday qasiretter bolmas edi.

Meyli, qazaqtyng kendigine salyp, ótken ótti delik.

Bojko Shyghysqa kelgende ne bitiredi? Ol Shyghystyng qanday ekenin bile me? Shyghystaghy qazaqylanu ýrdisin qanshalyqty jýrgize alady?

Qytay men Resey siyaqty qos alpauytpen shekaralas jatqan jalghyz Shyghys Qazaqstan. Jaghrapiyalyq ornalasu ereksheligi, jerining asa baylylyghy, etnikalyq qúramynyng әr týrliligi, tildik mәselelerining әli de bolsa sheshilmegendigi, halqynyng basym kópshiligining anaghúrlym sayasy sauattylyghymen erekshelenetin Abay eline basshylyq jasau kimge bolsa da onaygha soqpaydy.

Qalay bolghanda da, Bojko Shyghysqa keletin bolsa «qasqyrgha qoy baqtyrghanmen» birdey bolady.

«Abay-aqparat»