Jaqynda men Taldyqorghan qalasynda túratyn dosyma barghan edim. Kórshisi - Hau In degen qytay. Bir qyzyghy, qyzyghy emes-au qasireti onyng әieli Janar - qazaq qyzy. Qazaghy qalyn, últtyng úyasy men úyaty sanalatyn ontýstik ónirinen. Qytay azamatyna túrmysqa shyghyp, otbasyn qúrghanyna on shaqty jyl bolypty. Ózderining aituyna qaraghanda, 1998 jyly Almatynyng «Bolashaq» bazarynda qantardyng qaqaghan suyghynda tanysypty. 1998 jyly 21 nauryz kýni Saryaghash audanynda dýrildetip toyyn ótkizipti.

Janar Hau Inning Qytaydyng Shanhay qalasynda әieli, qyzy bar ekeninen keyin habardar bolypty. Janardyng da búrynghy kýieuimen dәm-túzy jaraspaghan. Búrynghy kýieuinen Núrjan esimdi úly bar. Qytay memleketi sheteldi «enseruge» attanghan azamattaryna qomaqty qarjy bóledi. Sol elde túraqtap, tamyryn jayyp birjola qaluy ýshin. Hau In sonday qarjynyng arqasynda eki qabatty kottedj túrghyzyp, túrmysyn jaqsartyp alypty. Hau Inning Janardan Jun Go degen úly dýniyege kelgen, Jun Go qytay tilinen tikeley qazaqsha audarsang «Taza qytay» degen maghynany bildiredi. «Úlym qazaqtargha sinisip ketpesin», yaghny «týbirindi, qytay ekenindi eshqashan úmytpa» dep úqtyq múny biz. Qytaylyqtardyng nәrestege at qongynda da ózindik sayasat bar.

Jaqynda men Taldyqorghan qalasynda túratyn dosyma barghan edim. Kórshisi - Hau In degen qytay. Bir qyzyghy, qyzyghy emes-au qasireti onyng әieli Janar - qazaq qyzy. Qazaghy qalyn, últtyng úyasy men úyaty sanalatyn ontýstik ónirinen. Qytay azamatyna túrmysqa shyghyp, otbasyn qúrghanyna on shaqty jyl bolypty. Ózderining aituyna qaraghanda, 1998 jyly Almatynyng «Bolashaq» bazarynda qantardyng qaqaghan suyghynda tanysypty. 1998 jyly 21 nauryz kýni Saryaghash audanynda dýrildetip toyyn ótkizipti.

Janar Hau Inning Qytaydyng Shanhay qalasynda әieli, qyzy bar ekeninen keyin habardar bolypty. Janardyng da búrynghy kýieuimen dәm-túzy jaraspaghan. Búrynghy kýieuinen Núrjan esimdi úly bar. Qytay memleketi sheteldi «enseruge» attanghan azamattaryna qomaqty qarjy bóledi. Sol elde túraqtap, tamyryn jayyp birjola qaluy ýshin. Hau In sonday qarjynyng arqasynda eki qabatty kottedj túrghyzyp, túrmysyn jaqsartyp alypty. Hau Inning Janardan Jun Go degen úly dýniyege kelgen, Jun Go qytay tilinen tikeley qazaqsha audarsang «Taza qytay» degen maghynany bildiredi. «Úlym qazaqtargha sinisip ketpesin», yaghny «týbirindi, qytay ekenindi eshqashan úmytpa» dep úqtyq múny biz. Qytaylyqtardyng nәrestege at qongynda da ózindik sayasat bar.

Jun Go men Núrjan orys mektebine barady. Núrjan jetinshi, Jun Go ekinshi synypta oqyp jýr. Qytay, orys, aghylshyn tilderinde keremet sayraghanymen, ekeui de qazaqshadan maqúrym. Jun Gosy bar bolsyn, qany qazaq Núrjan da endi týbirinen birjola ajyrap qalady. Mine, qazaqtyng qyzyn alghan qytaylyq kýieu balanyng «hikayasy». Soghan qaraghanda Hau In «jaman kýieu» bolmay túr ghoy, әitpese «qayynsaq» bolar edi. Ony aitasyz, «jaman jiyen» - Jun Go da týp naghashysyna tartpaghan boldy ghoy. Qazaq «jiyen el bolmas» dep osyndaygha baylanysty aitqan bolar?!.

Basqa elde sol jerding últtyq tilinde sóilemesen, nan tauyp jey almaysyn. Osydan-aq qazaq tilining qanday dәrejede ekendigin shamalaugha bolady. Syrttan kelgenderge tosqauyl qoyatyn zang da joq. Jat júrttan kelgenderding Qazaqstannyng azamattyghyn aluy ýshin memlekettik tildi mengerui mindetti emes! Hau Inning bar armany - Qazaqstan azamattyghyn alu. Oghan memlekettik tilden maqúrym ekendigi kedergi bola almaydy. Óitkeni, әieli Janar Qazaqstannyng tumasy. Eng bastysy nekede. Basqa últqa «ýilenbesin» degen zang joq. Endeshe, Hau In kóp úzamay Qazaqstannyng azamaty qataryn tolyqtyryp shygha keledi. Qara da túr. Eger tilin qazaq tiline qaray syndyrsa, memlekettik qyzmetting de auyly alys emes. Tipti «telejúldyz» bolyp ketui de yqtimal.

Qytayda on jyl emes, odan kóp uaqyt túrsanda azamattyq alu degening qiyamet-qayym. Qansha jerden nekede túrsang da, ýsh jyldan keyin elden quyp shyghugha tyrysady jәne merziminde shyqpasanyz polisiyamen qolyna kisen salyp, shekaradan asyryp jiberedi. Elding zany mahabbatyna pysqyrmaydy da. Ghashyqtyq jyrlardan susyndaghan Qazaq eli ghoy, «mahabbatqa» últtyq mýddeni jyghyp beretin. Songhy kezderi ong jaqta otyryp qalghan qarakózder «baqytyn» basqalardan tauyp jatyr. Qytay deysing be, arab deysing be, týrik deysing be, afrikalyq deysing be, korey deysing be, әiteuir «qúlaqtan tepkenine» «qúlay salady». Tughan memleketinen pana tappaghan seriler qazaq qyzynyng ghana emes, Qazaq elining qúshaghynan da raqat tapqysy keledi. Qyzdaryn qiyanatqa qimaytyn alash júrty kýieu balasyn da alaqanyna salyp әldiyleydi әli kýnge sheyin. Alayda, sol «әldiydin» aqyry últtyq mýddede útylys tauyp, «kópúlttylyqtyn» irgesin qalap jatqanyn sezbeydi-au. Jatjúrttyq kýieu balalar ertengi kýni memlekettik túrghyda enshi súramasyn deniz, masqaranyng kókesi sonda bolady.

«Semiya - shaghyn memleket». Qaugha saqal Karl Marksting osy aitqanyna sýiensek, qazaq otbasynyng taghdyryna tyqyr tayandy. Qyzyn  jatjúrtqa úzatqan «shaghyn memleket» ózining ishki-syrtqy baghyttaghy qarym-qatynasyn da qayta qarauyna tura keledi emes pe? Qytaymen qúdandaly bolghan son, olarmen dostyq rәuishtegi baylanysty týzuge mәjbýr. Barys-kelis kóbeygen sayyn qúddy mynjyldyq qúdasynday aqjarylqap kónilin tanytyp baghady. Qúdanyng eli Qúdaydyng júmaghynan keremet kórinedi sodan keyin. Búl óz kezeginde irgeli memleketting sayasatyna da әser etedi. Jigitterin «úshy-qiyry joq dalagha» «jolsapargha» jiberip otyrghan qytaylyqtardyng da bir barmaghy ishine býguli. Qazaq shanyraghyn bólshektegeni - memlekettik jýiege syna qaqqany.

«Otan - otbasynan bastalady» desek, qazirgi kezde qyzdyng qay júrtqa úzatylghany da manyzdy. «Mahabbat» esepke qúrylatyn myna zamanda, oghan basqalar memlekettik túrghydan mәn bere bastaghan sәtte, Qazaq eli de ózining payym-týsinigin saralaghany abzal. Qyzdyng qas-qabaghyna qarap, kýieu balanyng kónilin jyqpaymyz dep jýrip, irgeli memleketting uyghy qoldan syrghyp týsip, Alash shanyraghyn qiratyp almayyq ta, aghayyn.

«Núr Astana» gazeti