«Bessmertnyy polk» degen shara – ol soghysta qaza tapqandardy eske alu emes, Kremliding Qyrymdy anneksiyalap, Ukrainany toz-toz qylghan sayasatynyng Qazaqstangha arnalghan jobasy. Sonymen qatar, búl Qarabah, Moldaviyany zorlyqpen ekige bólip Dnestr avtonomiyasyn qúru, Gruziyadan Abhaziya men Osetiyany soghys arqyly bólip alu... siyaqty, jalpy órkeniyetke qarsy azghyndaghan imperiyanyng sayasaty.

RF Qazaqstanda «búl ispen» 2008 jyldan beri jýieli ainalysyp, sol kezden bastap «Qazaqstanda memleket bolmaghan», «...shegara bolmaghan», «... qazaqta jazu bolmaghan» degendi sózderin aitumen keledi.

Oghan resmy Astana bir ret te tolyqqandy jauap bermedi. Onyng ornyna, 2008 j. Astanada TMD-da joq shirkeu saldy. Sol shirkeulerdi panalaghan qaruly kazaktar men 09.05.2018 kýni Georgiy lentasynan svastika taqqan shovinister men fashistik elementter ashyq bas kóteruge shyqty. Sol aksiyagha ata-analardyng qarsylyghyna qaramay mektep balalaryn búiryqpen shygharghan ministr Saghadiyev, sonday memlekettik tónkeriske dayyndyqty uaghyzdaghan sharany ótkizuge jaghday jasaghan Almaty qalasynyng әkimi Baybek, osynday memleketke qarsy isting bolatynyn, 5-shi ret ótip otyrghanda aldyn-ala qaramaghan tiyisti qúqyq jәne qauipsizdik organdar basshylary jauapty. Búnday nemqúraylylyq satqyndyqqa para-par.

«Qazaqstan Aliyansy» qoghamdyq úiymy 2016 j qyrkýiektegi hatynda biylikting el qorghau mәselesindegi nemqúraylylyghy turaly bylay dep jazghan edi: «Shoygudyng Qazaqstangha әsker kirgizemiz degeni, - ol elde ondaghan myng tynshynyng qaptap jýrgenin kórsetse, oghan resmy organdardyng tiyisti jauap bermeui ýnsiz keliskeni bolyp tabylady.

1991 jyly BQO men Atyrau oblystarynyng jerlerinde kazaktar avtonomiya qúramyz dep dauryqqanda, osy biylik el mýddesin qorghamaq týgil, solargha qarsy bir auyz sóz aitugha jaramady. Sol kezde M.Esenәliyev, S.Aqataev, M.Áuezov, J.Ákim, A.Zeynulliyn, A.Qadyrbaeva siyaqty belsendiler eldi úiymdastyrmaghanda, sol eki oblystyng taghdyry ekitalay edi».

1991j kazaktardyng qolymen Qazaqstandy bólu sayasaty jýrgeni belgili. Biraq, bizding batyr jigitter men qyzdardyng arqasynda ol jymysqy sayasat iske aspady. Qajet bolsa kazagy bar, basqasy bar onday opasyzdyq sayasatyn úmytatyn bolady.

Óz azamat-azamatshalaryna kelgende týrmeshil-jyndyhanashyl biylikting zorlyq, al Pekin men Kremlige kelgende kónbis-qúldyq sayasaty – ol eldi ishten de, syrttan da qúrtatyn alayaqtyq tirlik. Sondyqtan, oppozisiya bar, patriottar bar, sheneunik pen Preziydent bar... barlyghy el birligi jolynda dauryqqan bos әngime, ýsh tilmen úshpaqqa shygharu, jerdi satyp eldi kógertu t.b. naqúrystyq tirlikten arylyp es jiyp, naqty әreketke kóshu kerek.

Jalpy, bizdegi aziyalyq despotizmge negizdelgen biylik ýshin bolyp jatqan fanatizmdik kýres, arab elderindegi azattyqtaryn alghannan 30 jyldan keyin ózderining biylikterin qúlatugha baghyttalghan «arab revolusiyalaryn» jaqyndatuda.

Bireuler Ábilyazovtyng provokasiyasyna erip kóshede ereuildep jýrse (2011j Janaózen qyrghyny da júmysshylardyng eldegi 56 qoghamdyq úiym qúrghan «Tәuelsizdikti qorghau» qozghalysyna ermey, Ábilyazov, Kozlovtardyng provokasiyalaryna eruden bolghan edi), ekinshileri, Qazaqstannyng demokrattarymyz dep Brusselige baryp Europarlament deputattarynyng «qúlaqtarynan teptik» dep óz halqynyng sayqal serkeleri bolghanyna riza... Sonda búl elding qamyn oilaytyn tiri jan bar ma?!

El bolghan son, onyng maqsat-múraty bolmay ma! Úry-qary jinalyp, Konstitusiya emes, korrupsiya biyleytin elde qanday maqsat bolmaqshy?!

Últtyq iydeyasy men oghan negizdelgen iydeologiyasy joq qogham, - ol, qúl jinalyp el bolmaytyn tobyrlardyng jinaghy!

Búl qazaqtyng bir-birine jau emesi qalmady. Qara qazaqqa biylik jau, biylikke últ patriottary jau, jazushylar tuflijalaghyshtar men onyng jaularyna bólingen, ru men jýzge bólinu, birin-biri tatar, qalmaq, úighyr... ne solardyng jiyenderi dep bólu...  Bólinuge myng sebebi bar da, biriguge bir negiz joq elding basy qalay qosylmaq?! Qazaqtyng bas biriktirip, tórt qúbylasy teng el boludy oilanar kýni bolar ma eken? Álde onday El bolu onyng basyna jazbaghan ba?!

Búl, b.d. VIII gh. Úly Týrk qaghanatynyng ydyrauy kezinen beri jýrip kele jatqan týrki halyqtarynyng bólinu prosessi. Ony Shynghys han imperiyasy da toqtata almady. Týrkiyany jaulap, Altyn Orda әskerin talqandaghan Aqsaq Temir týrki memleketterining qirap, halyqtarynyng ydyrauyn tezdetti. Qazaq handyghynyng ydyrap, ýsh jýzge bólinui osy teris ýrdisting jalghasy. Ol bodandyqqa әkeldi... Endi Týrki halyqtarynyng birligi men Odaghy ghana búl respublikalardyng tәuelsizdigin saqtaydy.

Janúzaq Ákim

Abai.kz