Qazirgi ótpeli kezende Qazaqstan Respublikasynyng aldynda túrghan mýdde-maqsattar óte kóp. Solardyng biri — halqymyzdyng qúqyqtyq sauattylyghyn kóteru.
Qúqyqtyq sana qúqyq qoldanumen tikeley baylanysta jəne araqatynastary óte tyghyz. Qúqyq qoldanatyn memlekettik organ, lauazymdy túlgha qúqyqtyq sana dengeyin paydalana otyryp, óz qúzyry shenberinde arnayy normativtik-qúqyqtyq kesimder, sheshimder, ýkimder, búiryqtar shygharady. Biraq qúqyqtyq sananyng negizgi iydeyalary qoghamdyq qatynastardy retteytin normalarda bekitilgen, jariyalanghan. Sonymen qatar qúqyq salalarynda kórsetilgen qaghidalar qúqyqtyq sananyng negizgi talaptary bolyp sanalady. Mysaly, Qazaqstan Respublikasynyng Azamattyq is jýrgizu kodeksining 16-baby: «Sudiya iste bar dəleldemelerdi olardyng jiyntyghymen ədil, jan-jaqty jəne tolyq qaraugha negizdelgen ózining ishki senimi boyynsha baghalaydy, búl orayda ol zang men ar-úyatty basshylyqqa alady». Búl norma sudiyany isti «jan-jaqty», «tolyq» qaraugha mindettep túr jəne zang sudiyagha dəleldemelerdi «ózining ishki senimi boyynsha» baghalaugha, búl kýrdeli jaghdayda tek «zang men ar-úyatty basshylyqqa aludy» mindettep túr. Qúqyq qoldanu barysynda da, yaghny ədil sheshim qabyldau ýshin, sudiya zangha baghynyp, ar-úyattyng negizinde sheshim shygharu tiyistigi kórsetilgen. Al, ədilettilik ərqashan joghary, kəsiby dərejedegi qúqyqtyq sananyng qalyptasuyn talap etedi
Sonymen qatar qúqyqtyq sana qúqyqtyng ózine de tikeley əser etedi. Onyng múnday qasiyetteri sanalyq əser, kelesi kórinisterden bayqalady.
Qúqyqtyq sana qúqyq normalarynyng oryndaluyn tikeley qamtamasyz etedi. Qúqyqtyq sana neghúrlym joghary bolghan sayyn, soghúrlym qúqyq búzushylyqtyng dinamikasy tómen.
Qoghamda azamattardyng qúqyqtary mindetterimen tikeley baylanysty. Qúqyqtar men bostandyqtardy bir-birinen eshuaqytta bólip qaraugha bolmaydy. Qúqyqtyq sana ərqashan azamattardyng konstitusiyalyq mindetterin búljytpay oryndaudy talap etedi. Mysaly, Qazakstan Respublikasynyng ərbir azamaty Konstitusiyany saqtaugha, salyq tóleuge, otandy jəne tabighatty qorghaugha mindetti. Sondyqtan barlyq jaghynan alyp qaraghanda, qúqyqtyq sana zandylyqty nyghaytudyng berik kepili retinde tanylady.
Qúqyqtyq sana qúqyq normalarynyng mənin, mazmúnyn týsinuge mýmkindik beredi. Qúqyq qoldanatyn subekt qúqyqtyq sana mýmkindigin paydalana otyryp, qúqyq normasyn mənin úghynady, sodan keyin ghana onyn, mazmúnyn týsindiru, qoldanu qúqyna ie bolady. Mysaly, tergeushi, sudiya naqtyly is boyynsha jasalghan qylmysty dəleldemeler arqyly anyqtap, qylmystyq kodeksting normasyn qoldanady. Búl kýrdeli jəne asqan jauapkershilikti talap etetin əreket bolghandyqtan, qúqyqtyq sananyng is boyynsha jinalghan dəleldemelerdi baghalaudaghy ról óte zor.
Qazaqstan Respublikasynyng Ádilet ministrligi atalghan baghyttar boyynsha jәne túrghyndar arasynda qúqyqtyq sanany janghyrtu boyynsha auqymdy sharalar atqaryp keledi.
Sonyng biri qúqyqtyq aghartushylyq júmystary men kenes beru mәselelerine toqtalghandy jón kórdik.
QR-nyng barlyq ónirlerinen jәne eldi mekenderinen bilikti zangerlik kenester men basqa anyqtamalyq sipattaghy aqparattardy alu Qúqyqtyq aqparat qyzmetining (búdan әri - Qyzmet) 119 nemese 8 (7172) 58-00-58 nómiri boyynsha qysqa nómir tegin teru arqyly jýzege asyrylady eken. Onyng negizgi maqsattary men mindetteri telefongha, sonday-aq ministrlikting saytyna kelip týsetin qúqyqtyq mәseleler boyynsha halyqqa aqysyz kenes beru bolyp tabylady.
Endi ministrlikting resmy mәlimetine kóz jýgirteyik:
Qyzmet ózining qúrylu sәtinen bastap halyqqa 907 000 astam kenester bergen. Esepti 2018 kezeng aralyghynda Qyzmetpen 62 955 azamattyng súraqtary boyynsha kenes berildi. 2018 jyldyn esepti kezeninde 62 261 kenes berilgen. Osylaysha, úsynylghan konsulitasiyalar sany shamaly óskendigi kórsetildi (1%).
2018 jylghy esepti kezeng aralyghynda aqparattyq anyqtamalyq jýielerdi paydalana otyryp anyqtamalyq-kenestik qyzmetterdi baghalaghan azamattardyng jalpy sany 17 150 qúrady, onyng ishinde qanaghattanghandardyng sany – 16 305.
Osylaysha, aqparattyq anyqtamalyq jýielerdi paydalanyp, anyqtamalyq-kenestik qyzmetterdi baghalap, oghan qanaghattanghan azamattardyn ýlesi 95,07% -dy qúrady.
2016 jylghy 24 mausymdaghy Qazaqstan Respublikasy Preziydent Ákimshiligi Basshysynyng orynbasarynda ótkizilgen hattama jinalysynyng 2.2 tarmaghy 2) tarmaqshasymen Qazaqstan Respublikasy Ádilet ministrligine Ministrlikting Atqarushylyq is jýrgizu jónindegi Call-ortalyghynyng júmysyn qamtamasyz etu tapsyryldy.
Qazaqstan Respublikasy Ádilet ministrining 2016 jylghy 20 qyrkýiektegi № 775 búiryghymen QAQ-nyng atqarushylyq is jýrgizu mәseleleri boyynsha Qazaqstan Respublikasy Ádilet ministrligining qúrylymdyq bólimshelerimen ózara is-qimyl tәrtibi turaly Núsqaulyghy bekitildi.
Esepti kezende Qyzmetke atqarushylyq qújattardy resimdeuge ótinishteri boyynsha jәne sot pristavtarynyng is-әreketterine (әreketsizdigine) shaghymdanghan 668 ótinish kelip týsti.
Sonymen qatar, ótinishterding kópshiligi Astana qalasynan - 125 (18,7%), Almaty qalasynan - 104 (15,6%), Almaty oblysynang - 65 (9,7%) kelip týsti.
Aliyment mindettemeleri salasyndaghy sot oryndaushylarynyng is-әreketterine/әreketsizdigine, atqarushylyq is jýrgizudi toqtatqannan keyin debitorlardyng tiziliminen alyp tastaugha jәne t.b. shaghymdanu (shaghym) Qúqyqtyq aqparat jýiesining júmysy arqyly tirkeldi jәne sheshildi. Shaghymdar osy Núsqaulyqqa sәikes qabyldanady jәne qaralady.
RQAO vedomstvolyq saytynda «Súraqtar - jauaptar» aidarynda júmys atqarady, onda әrbir adamgha qyzyghushylyq tudyratyn qúqyqtyq taqyryp bar. Esepti kezende osy aidar arqyly qabyldanghan azamattardyn 43 ótinishine jauap berildi.
Esepti kezende Qyzmetpen, Ádilet ministrligining vedomstvolyq veb-saytynynyng «Súraqtar men jauaptar» bólek ghalamtor-alanyna azamattardan jazbasha týsken 449 ótinishterine zannama normalaryn týsindire otyryp, jauap berilgen, onyng ishinde 77 ótinish Ádilet ministrining blog-alanyna kelip týsken. Sonymen qatar, qúrylymdyq bólimshelerden 618 jauaptar berildi.
2017 jyldyng 1 shildesinen bastap QR Ádilet ministrligining resmy internet-resursynda WhatsApp onlayn-habarshysy iske qosyldy.
Týsindirme sipatyna jauap berudi jәne/nemese baylanys aqparatyn berudi talap etetin «WhatsApp» onlayn-habarshysy arqyly alynghan súraqtargha jauaptar QAQ arqyly beriledi, al qalghan súraqtar MQMjIÁD-gha jiberiledi.
Esepti beru kezeninde 4233 ótinish kelip týsti, onyng ishinde 104 ótinish MQMjIÁD-gha qarau ýshin jiberildi.
Esepti beru kezeninde Qyzmetpen «Qazaqstan Respublikasy Ádilet ministrligining Jarshysy» jurnalynyng «Qúqyqtyq aqparattyq qyzmetter kenes beredi» arnayy aidarynda «Auyl sharuashylyghy salasyndaghy mәseleler», «Enbek qatynastary salasyndaghy keybir mәseleler», «Qazaqstannyng sheteldik mekemeleri kórsetetin memlekettik qyzmetter salasyndaghy mәseleler» boyynsha maqalalar dayyndalyp, jariyalandy.
Abai.kz
