Bir ministrmen súhbat
Syqaq
– Qúrmetti Ministr myrza, radiomyzgha hosh keldiniz!
– Hosh!
– Rúqsat etseniz, súhbatymyzdy bastayyq, a?
– Davay-te!
– Tyndarman qauymgha әueli ózinizdi tanystyrsanyz.
– Siz tanystyrdynyz, ministr dep, - Vsyo! Meni Qazaqstan vesi znaet, vsyo!
– Ómirbayanynyzdan qysqasha maghlúmat berseniz jón bolar edi.
– A, «ómirbayan», y «maghlúmat» ne? Doklad y harakteristika?
– Biografiyanyzdy aitsanyz.
– A-a, men osynda tughan, ósken, mektep, institut dep, sodan aspirantura boldy, Moskvada, onda Sovetskiy Soyz boldy. Men oqydym, zashitilsya, kandidat nauk, sodan sonda nauchno-issledovateliskiy institutta boldym, jeti jyl. Syshyada tórt jyl boldym, rabotal po spesialinosti. Kazahstan nezavisimyy boldy, shaqyrdy, keldim. Eki jyl nachalinik otdela, ýsh jyl zamministra, a potom, ministr, uje bir jyl... tak... tak... segiz ai. Boldy, bitti.
– Otbasynyz turaly da aita otyrsanyz?!
– Otbasy? Ol ne? Kvartira da? U menya kottedj, dvuhetajnyi.
– Otbasy degenimiz – semiya...
– Ol zachem? Joq, kerek joq, zachem?
– Solay ma?
– Konechno! Men.. vedi premier-ministr emes, preziydent te, poka, tak chto kerek joq!
– Erkiniz, ministr myrza. Endeshe óziniz basqaryp otyrghan ministrlik turaly, yaghny onyng mindetteri, josparlary, tabystary, kemshilikteri bar degendey, tyndarmandarymyzgha jan-jaqty aityp beruinizdi ótinemin.
– Pojaluysta! Bizding ministr... bizding ministerstvo, to-esti, qazir... eshe molodoy. Solay bolsa da, shtat bar, jetedi, pochty bir myng qyzmetker, po respubliyke kóp, olar opytnye, qanday zadanie bolsyn – jaqsy oryndaydy. Olar kóp biledi, oqyghan, istegen y istep jýr. Kak spesialisty, jaqsy, bary jaqsy, prosto.
– Negizgi mindetteriniz ne?
– Negizgi mindet... znachiyt, osnovnye zadachi, da? Biz preziydentke, memleketke, halyqqa slujiti etemiz. Men pioner boldy... znachiyt... «Budi gotov!» – «Vsegda gotov!». Komsomol bolghan. A bizding institutta voennaya kafedra bolghan, voennyy lageride boldym, a tam, siz bilesiz, «Sluju Sovetskomu Soyzu!» – dissiplina je! Bizde qazir dissiplina kýshti, óte kýshti! Aytyldy – vsyo! Oryndau kerek – vsyo! Qazaqstan ýshin! Moralinyy jaghday, materialinyy jaghday toje jaqsy. Kvartira, transport, eshe chto – bary jaqsy! Mende bes zamestiyteli bar, olar kottedjderde túrady, meni eki inomarki: «Mersedes» y «Toyota» obslujivaet, a orynbasarlarda, nu, po doljnostiy... ekeuin ýsh avto, ýsheuin eki avto obslujivait, toje inomarki. Ol jaqsy, tez, operativno, bystro, glavnoe – bary kachestvenno oryndalady.
– Keshiriniz, sonda negizgi júmystarynyz ne?
– Siz ne, osynda spesialino shaqyrasyz, a bilmeysiz, chto liy?
– Bәrin de óz auzynyzdan estigenimiz dúrys deymiz de.
– Óz auyz... prichem auyz? A men aityp otyram! Oblystarda upravleniyalar bar, qalalarda, audandarda podrazdeleniyalar bar. Olar bez isklucheniya jaqsy isteydi...
– Keshiriniz, ne isteydi?
– Vy podojdiyte, men baryn aitam. Oblystarda upravleniyalar bar dedim, olar polnostiu ukomplektovany, kadr jetedi, qanday mindet bar – srazu oryndaydy, kachestvosy jaqsy, vot chto glavnoe seychas. Molodeji kóp, oqyghan, istegen, jaqsy! Keregi, jaqsysy – olar qanday mindet bar, dúrys biledi, prosto bez podskazky oryndaydy, a eto vseh nas raduyt prosto! A audandarda, a, men taghy aitayyn, bizding ministrde, to esti, ózimizde, oblystardaghy upravleniyalarda, audandardaghy podrazdeleniyalarda veterandar da bar, olar kerek, biz olardy joghary ústap, uvajaem, olarda orden, medali, pochetnye gramoty bar, y taghy bolady. A audandarda...
– Ministr myrza, keshiriniz, bizge bólingen uaqyt...
– Oi, qayda, qayda? Nu kuda toropiytesi? Vedi nash sovetskiy ekspress ostanovku «Kommunizm» davno proehal, davnym davno, ha-ha-ha!..
– Ministr myrza, ol týsinikti ghoy, bizding tyndarmandar sizding ministrlikting nemen shúghyldanatynyn týsine almay qalatyn boldy, júmystarynyzdyng sipatyn ashyp aityp beriniz.
– «Sipat?» Ol ne? Kachestva chto li? Men aittym, bary kachestvenno, operativno, tez, dúrys dep aittym. A audandarda ne bar, qazir aitamyn...
– Keshiriniz, maghan eskertu belgi berildi, bir-aq minut uaqytymyz qalypty, eng songhy súraghymdy qoyayyn...
– Davay-te!
– Siz tәuelsiz elimizding memlekettik tilinin, yaghny qazaq tilining mәrtebesi degenimizdi qalay týsinesiz?
– «Mәrtebe» chto?
– Mәn-manyzy, abyroyy, bedeli!
– A, konechno, konechno, ol jaqsy, jaqsy! Men ony na sto prosent podderjivai! Shkoldardy dvenadsati klass jasasaq, til, mәrtebe y tak dalee bary jaqsy bolady. Samyy jaqsy, dúrys – anliyskiy yazyk! Ony srazu, detsadtan oqu kerek!
– Rahmet, ministr myrza, sau bolynyz!
– Do svidaniya! Kelgenshe!..
Ghabbas Qabyshúly
Abai.kz