ءبىر مينيسترمەن سۇحبات
سىقاق
– قۇرمەتتى مينيستر مىرزا، راديومىزعا حوش كەلدىڭىز!
– حوش!
– رۇقسات ەتسەڭىز، سۇحباتىمىزدى باستايىق، ا؟
– داۆاي-تە!
– تىڭدارمان قاۋىمعا اۋەلى ءوزىڭىزدى تانىستىرساڭىز.
– ءسىز تانىستىردىڭىز، مينيستر دەپ، - ۆسيو! مەنى قازاقستان ۆەس زناەت، ۆسيو!
– ءومىربايانىڭىزدان قىسقاشا ماعلۇمات بەرسەڭىز ءجون بولار ەدى.
– ا، «ءومىربايان»، ي «ماعلۇمات» نە؟ دوكلاد ي حاراكتەريستيكا؟
– بيوگرافياڭىزدى ايتساڭىز.
– ا-ا، مەن وسىندا تۋعان، وسكەن، مەكتەپ، ينستيتۋت دەپ، سودان اسپيرانتۋرا بولدى، موسكۆادا، وندا سوۆەتسكي سويۋز بولدى. مەن وقىدىم، زاششيتيلسيا، كانديدات ناۋك، سودان سوندا ناۋچنو-يسسلەدوۆاتەلسكي ينستيتۋتتا بولدىم، جەتى جىل. سىشىادا ءتورت جىل بولدىم، رابوتال پو سپەتسيالنوستي. كازاحستان نەزاۆيسيمىي بولدى، شاقىردى، كەلدىم. ەكى جىل ناچالنيك وتدەلا، ءۇش جىل زاممينيسترا، ا پوتوم، مينيستر، ۋجە ءبىر جىل... تاك... تاك... سەگىز اي. بولدى، ءبىتتى.
– وتباسىڭىز تۋرالى دا ايتا وتىرساڭىز؟!
– وتباسى؟ ول نە؟ كۆارتيرا دا؟ ۋ مەنيا كوتتەدج، دۆۋحەتاجنىي.
– وتباسى دەگەنىمىز – سەميا...
– ول زاچەم؟ جوق، كەرەك جوق، زاچەم؟
– سولاي ما؟
– كونەچنو! مەن.. ۆەد پرەمەر-مينيستر ەمەس، پرەزيدەنت تە، پوكا، تاك چتو كەرەك جوق!
– ەركىڭىز، مينيستر مىرزا. ەندەشە ءوزىڭىز باسقارىپ وتىرعان مينيسترلىك تۋرالى، ياعني ونىڭ مىندەتتەرى، جوسپارلارى، تابىستارى، كەمشىلىكتەرى بار دەگەندەي، تىڭدارماندارىمىزعا جان-جاقتى ايتىپ بەرۋىڭىزدى وتىنەمىن.
– پوجالۋيستا! ءبىزدىڭ مينيستر... ءبىزدىڭ مينيستەرستۆو، تو-ەست، قازىر... ەششە مولودوي. سولاي بولسا دا، شتات بار، جەتەدى، پوچتي ءبىر مىڭ قىزمەتكەر، پو رەسپۋبليكە كوپ، ولار وپىتنىە، قانداي زادانيە بولسىن – جاقسى ورىندايدى. ولار كوپ بىلەدى، وقىعان، ىستەگەن ي ىستەپ ءجۇر. كاك سپەتسياليستى، جاقسى، بارى جاقسى، پروستو.
– نەگىزگى مىندەتتەرىڭىز نە؟
– نەگىزگى مىندەت... زناچيت، وسنوۆنىە زاداچي، دا؟ ءبىز پرەزيدەنتكە، مەملەكەتكە، حالىققا سلۋجيت ەتەمىز. مەن پيونەر بولدى... زناچيت... «بۋد گوتوۆ!» – «ۆسەگدا گوتوۆ!». كومسومول بولعان. ا ءبىزدىڭ ينستيتۋتتا ۆوەننايا كافەدرا بولعان، ۆوەننىي لاگەردە بولدىم، ا تام، ءسىز بىلەسىز، «سلۋجۋ سوۆەتسكومۋ سويۋزۋ!» – ديستسيپلينا جە! بىزدە قازىر ديستسيپلينا كۇشتى، وتە كۇشتى! ايتىلدى – ۆسيو! ورىنداۋ كەرەك – ۆسيو! قازاقستان ءۇشىن! مورالنىي جاعداي، ماتەريالنىي جاعداي توجە جاقسى. كۆارتيرا، ترانسپورت، ەششە چتو – بارى جاقسى! مەندە بەس زامەستيتەل بار، ولار كوتتەدجدەردە تۇرادى، مەنى ەكى ينوماركي: «مەرسەدەس» ي «تويوتا» وبسلۋجيۆاەت، ا ورىنباسارلاردا، نۋ، پو دولجنوستي... ەكەۋىن ءۇش اۆتو، ۇشەۋىن ەكى اۆتو وبسلۋجيۆايۋت، توجە ينوماركي. ول جاقسى، تەز، وپەراتيۆنو، بىسترو، گلاۆنوە – بارى كاچەستۆەننو ورىندالادى.
– كەشىرىڭىز، سوندا نەگىزگى جۇمىستارىڭىز نە؟
– ءسىز نە، وسىندا سپەتسيالنو شاقىراسىز، ا بىلمەيسىز، چتو لي؟
– ءبارىن دە ءوز اۋزىڭىزدان ەستىگەنىمىز دۇرىس دەيمىز دە.
– ءوز اۋىز... پريچەم اۋىز؟ ا مەن ايتىپ وتىرام! وبلىستاردا ۋپراۆلەنيالار بار، قالالاردا، اۋدانداردا پودرازدەلەنيالار بار. ولار بەز يسكليۋچەنيا جاقسى ىستەيدى...
– كەشىرىڭىز، نە ىستەيدى؟
– ۆى پودوجديتە، مەن بارىن ايتام. وبلىستاردا ۋپراۆلەنيالار بار دەدىم، ولار پولنوستيۋ ۋكومپلەكتوۆانى، كادر جەتەدى، قانداي مىندەت بار – سرازۋ ورىندايدى، كاچەستۆوسى جاقسى، ۆوت چتو گلاۆنوە سەيچاس. مولودەج كوپ، وقىعان، ىستەگەن، جاقسى! كەرەگى، جاقسىسى – ولار قانداي مىندەت بار، دۇرىس بىلەدى، پروستو بەز پودسكازكي ورىندايدى، ا ەتو ۆسەح ناس رادۋيۋت پروستو! ا اۋدانداردا، ا، مەن تاعى ايتايىن، ءبىزدىڭ مينيستردە، تو ەست، وزىمىزدە، وبلىستارداعى ۋپراۆلەنيالاردا، اۋداندارداعى پودرازدەلەنيالاردا ۆەتەراندار دا بار، ولار كەرەك، ءبىز ولاردى جوعارى ۇستاپ، ۋۆاجاەم، ولاردا وردەن، مەدال، پوچەتنىە گراموتى بار، ي تاعى بولادى. ا اۋدانداردا...
– مينيستر مىرزا، كەشىرىڭىز، بىزگە بولىنگەن ۋاقىت...
– وي، قايدا، قايدا؟ نۋ كۋدا توروپيتەس؟ ۆەد ناش سوۆەتسكي ەكسپرەسس وستانوۆكۋ «كوممۋنيزم» داۆنو پروەحال، داۆنىم داۆنو، حا-حا-حا!..
– مينيستر مىرزا، ول تۇسىنىكتى عوي، ءبىزدىڭ تىڭدارماندار ءسىزدىڭ مينيسترلىكتىڭ نەمەن شۇعىلداناتىنىن تۇسىنە الماي قالاتىن بولدى، جۇمىستارىڭىزدىڭ سيپاتىن اشىپ ايتىپ بەرىڭىز.
– «سيپات؟» ول نە؟ كاچەستۆا چتو لي؟ مەن ايتتىم، بارى كاچەستۆەننو، وپەراتيۆنو، تەز، دۇرىس دەپ ايتتىم. ا اۋدانداردا نە بار، قازىر ايتامىن...
– كەشىرىڭىز، ماعان ەسكەرتۋ بەلگى بەرىلدى، ءبىر-اق مينۋت ۋاقىتىمىز قالىپتى، ەڭ سوڭعى سۇراعىمدى قويايىن...
– داۆاي-تە!
– ءسىز تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ مەملەكەتتىك ءتىلىنىڭ، ياعني قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسى دەگەنىمىزدى قالاي تۇسىنەسىز؟
– «مارتەبە» چتو؟
– ءمان-ماڭىزى، ابىرويى، بەدەلى!
– ا، كونەچنو، كونەچنو، ول جاقسى، جاقسى! مەن ونى نا ستو پروتسەنت پوددەرجيۆايۋ! شكولداردى دۆەنادتسات كلاسس جاساساق، ءتىل، مارتەبە ي تاك دالەە بارى جاقسى بولادى. سامىي جاقسى، دۇرىس – انليسكي يازىك! ونى سرازۋ، دەتسادتان وقۋ كەرەك!
– راحمەت، مينيستر مىرزا، ساۋ بولىڭىز!
– دو سۆيدانيا! كەلگەنشە!..
عابباس قابىشۇلى
Abai.kz