Qúrmetti qazaqstandyqtar!

Biz tәuelsizdik jyldary kóp júmys atqardyq.

Ekonomikasy qarqyndy damyp kele jatqan zamanauy progressivti memleket qúryp, beybitshilik pen qoghamdyq kelisimdi qamtamasyz ettik.

Sapaly әri tarihy manyzy zor qúrylymdyq, konstitusiyalyq jәne sayasy reformalar jýrgizdik.

Qazaqstannyng halyqaralyq bedelining artuyna jәne onyng aimaqtaghy geosayasy rólining kýshengine qol jetkizdik.

Biz ónirlik jәne jahandyq problemalardy sheshu isine zor jauapkershilikpen qaraytyn jauapty әri qalauly halyqaralyq seriktes retinde tanyldyq.

Qazaqstan TMD jәne Ortalyq Aziya elderi arasynan «EKSPO-2017» halyqaralyq kórmesin ótkizu ýshin әlemdik qoghamdastyq tandap alghan birinshi memleket boldy.

Biz Euraziya ónirining qarjylyq, iskerlik, innovasiyalyq jәne mәdeny ortalyghy retinde qalyptasuyn qamtamasyz etip, jana elordamyz – Astanany saldyq.

Halyq sany 18 millionnan asyp, ómir sýru úzaqtyghy 72,5 jasqa jetti.

Biz berik ekonomikalyq negiz qalyptastyrdyq.

Songhy 20 jyl ishinde elimizge 300 milliard AQSh dollary kóleminde tikeley shetel investisiyasy tartyldy.

Ekonomikany órkendetuding negizi sanalatyn shaghyn jәne orta biznes nyghayyp keledi.

Dýniyejýzilik Bankting biznes jýrgizu jenildigi reytinginde Qazaqstan 190 elding ishinde 36-shy oryngha kóterildi.

Biz әrdayym syrtqy syn-qaterlerge der kezinde nazar audaryp, olargha dayyn bola bildik.

Soghan baylanysty, men elimizdi janghyrtu jóninde qajetti baghdarlamalyq bastamalar jasadym.

Olardyng jýzege asyryluy tabysty damuymyzdyng negizgi faktoryna ainaldy.

Bizding strategiyalyq maqsatymyz – 2050 jylgha qaray әlemdegi ozyq damyghan 30 elding qataryna qosylu.

2014 jyly elimizding infraqúrylymyn janartatyn «Núrly jol» keshendi baghdarlamasyn iske asyrudy bastadyq.

Ýsh jyl búryn «100 naqty qadam» – Últ josparyn jariyaladyq.

Sodan keyin elimizding Ýshinshi janghyruyna kiristik.

Onyng basty mindeti – Qazaqstannyng jahandyq bәsekege qabilettiligin qamtamasyz etetin ekonomikalyq ósimning jana modelin qúru.

Elimizding ornyqty damuy ómir sýru dengeyin odan әri arttyrugha degen zor senim úyalatady.

Biz jana mindetterdi atqarugha dayynbyz.

Qúrmetti otandastar!

Songhy kezderi әlemdik sayasy jәne ekonomikalyq transformasiya ýderisteri kýsheye týsti.

Álem qarqyndy týrde ózgerip keledi.

Myzghymastay kóringen jahandyq qauipsizdik jýiesining túghyry men halyqaralyq sauda erejeleri búzyluda.

Jana tehnologiyalar, robottandyru men avtomattandyru enbek resurstaryna jәne adam kapitalynyng sapasyna qatysty talaptardy kýrdelendirude.

Qarjy jýielerining mýlde jana arhiytekturasy týzilude.

Búl orayda qor naryqtary kezekti qarjy daghdarysyna alyp kelui mýmkin jana «sabyn kóbigin» ýrleude.

Býginde jahandyq jәne jergilikti problemalar toghysa týsude.

Múnday jaghdayda syn-qaterlerge tótep beruding jәne memleketting tabysqa jetuining kepili elding basty baylyghy – adamnyng damu mәselesi bolyp otyr.

Ýkimet, әrbir memlekettik organnyn, memlekettik kompaniyanyng basshysy júmys tәsilderin ózgertui qajet.

Qazaqstandyqtardyng әl-auqatynyng ósui  basty basymdyqqa ainalugha tiyis.

Men lauazymdy túlghanyng jeke tiyimdiligin jәne qyzmetke layyqtylyghyn dәl osy ólshemge sәikes baghalaytyn bolamyn.

* * *

Qazaqstandyqtardyng әl-auqaty, eng aldymen, tabystarynyng túraqty ósimi men túrmys sapasyna baylanysty.

I. HALYQ TABYSYNYNG ÓSUI

Adam enbekqor bolyp, óz kәsibin jaqsy mengergende jәne layyqty jalaqy alugha nemese jeke kәsip ashyp, ony damytugha mýmkindik bolghan kezde tabys artady.

Memleket pen adamdardyng kýsh biriktiruining arqasynda ghana biz Jalpygha ortaq enbek qoghamyn qúra alamyz.

Birinshiden, Ýkimetke 2019 jyldyng 1 qantarynan bastap eng tómengi jalaqyny 1,5 ese, yaghny 28 mynnan 42 myngha deyin ósirudi tapsyramyn.

Búl barlyq sala boyynsha týrli menshik nysandaryndaghy kәsiporyndarda júmys isteytin 1 million 300 myng adamnyng enbekaqysyn tikeley qamtidy.

Budjettik mekemelerde júmys isteytin 275 myng qyzmetkerding enbekaqysy kóbeyip, orta eseppen 35 payyzgha ósedi.

Osy maqsattargha 2019-2021 jyldarda  respublikalyq budjetten jyl sayyn 96 milliard tenge bólu kerek.

Osyghan oray, endi, eng tómengi jalaqy  eng tómengi kýnkóris shegine baylanysty bolmaydy. Eng tómengi jalaqynyng jana mólsheri býkil ekonomika auqymyndaghy enbekaqy ósimining katalizatoryna ainalady.

Tómen jalaqy alatyn qyzmetkerlerding enbekaqysyn kóteruge qatysty búl bastamany iri kompaniyalar qoldaydy dep senemin.

Ekinshiden, biznesti órkendetuding túraqty kózderin qalyptastyryp, jeke investisiyany yntalandyru jәne naryq erkindigin qoldau kerek.

Dәl osy biznes arqyly jana júmys oryndary ashylyp, qazaqstandyqtardyng basym bóligi tabyspen qamtamasyz etiledi.

BIRINShI. Biz 2010 jyldyng ózinde «Biznesting jol kartasy – 2020» baghdarlamasyn iske qostyq.

Ónirlerge júmys saparym barysynda múnyng tiyimdiligine kóz jetkizdim.

Baghdarlamanyng qoldanylu merzimin 2025 jylgha deyin úzartu kerek.

Osy baghdarlamany jýzege asyru ýshin jyl sayyn qosymsha keminde 30 milliard tenge bóludi qarastyru qajet.

Búl 3 jyl ishinde qosymsha keminde 22 myng jana júmys ornyn ashugha, 224 milliard tenge salyq týsiruge jәne 3 trillion tengening ónimin óndiruge mýmkindik beredi.

EKINShI. Ekonomikada bәsekelestikti damytu jәne túrghyn ýi-kommunaldyq sharuashylyghy men tabighy monopoliyalardyng qyzmeti ýshin belgilenetin tarifter salasynda tәrtip ornatu maqsatymen batyl sharalar qabyldau kerek. 

Kommunaldyq qyzmet pen tabighy monopoliyalardy retteu salalarynda tarifting jasaluy jәne tútynushylardan jinalghan qarjynyng júmsaluy әli kýnge deyin ashyq emes.

Monopolisterding investisiyalyq mindettemelerine tiyimdi monitoring pen baqylau jýrgizilmey otyr.

Ýkimet 3 ay merzim ishinde osy mәselemen ainalysyp, bәsekelestikti qorghau funksiyasyn eleuli týrde kýsheyte otyryp, monopoliyagha qarsy vedomstvonyng júmysyn reformalauy kerek.

Búl – manyzdy mәsele, ol biznes ýshin ketetin shyghynnyng artuyna, adamdardyng naqty tabysyn azaytugha әkep soqtyrady.

ÝShINShI. Biznesti zansyz әkimshilik qysymnan jәne qylmystyq qudalau qaupinen qorghaudy arttyra týsu kerek.

2019 jyldyng 1 qantarynan bastap salyq zannamasynyng búzyluy jónindegi qylmystyq jauapkershilikting qoldanylu shegin, aiyppúldy ósire otyryp, 50 myng ailyq eseptik kórsetkishke deyin arttyrudy tapsyramyn.

Sonday-aq, negizgi mindeti kólenkeli ekonomikamen kýres bolugha tiyis Qarjy monitoringi komiytetine funksiyalaryn bere otyryp, Ekonomikalyq tergeu qyzmetin qayta qúru qajet.

Biz «qolma-qol aqshasyz ekonomikagha» bet búruymyz kerek.

Múnda jazalaushy ghana emes, sonday-aq biznesting qolma-qol aqshasyz esep aiyrysuyn qoldau siyaqty yntalandyrushy qúraldargha da sýiengen jón.

Salyq jәne keden salasyndaghy aqparattyq jýieler integrasiyasynyng ayaqtaluy әkimshilendiruding ashyqtyghyn arttyrady.

Ýkimet ýsh jyl ishinde ekonomikadaghy kólenkeli ainalymdy kem degende 40 payyzgha qysqartu ýshin naqty sharalar qabyldaugha tiyis.

Biznes óz júmysyn janadan bastau ýshin 2019 jyldyng 1 qantarynan bastap salyqtyng negizgi somasy tólengen jaghdayda, ósim men aiyppúldy alyp tastay otyryp, shaghyn jәne orta biznes ýshin «salyq amnistiyasyn» jýrgizuge kirisudi tapsyramyn.

TÓRTINShI. Eksportqa baghyttalghan industriyalandyru mәselesi ekonomikalyq sayasattyng negizgi elementi bolugha tiyis.

Ýkimet óndeu sektoryndaghy eksporttaushylargha qoldau kórsetuge basa mәn berui qajet.

Bizding sauda sayasatymyzda selqostyq bolmaugha tiyis.

Oghan bizding tauarlarymyzdy ónirlik jәne әlemdik naryqta ilgeriletetin belsendi sipat darytu kerek.

Sonymen birge, halyq tútynatyn tauarlardyng auqymdy nomenklaturasyn iygerip, «qarapayym zattar ekonomikasyn» damytu ýshin kәsiporyndarymyzgha kómektesu qajet.

Búl eksporttyq әleuetimizdi jýzege asyru túrghysynan ghana emes, sonday-aq ishki naryqty otandyq tauarlarmen toltyru ýshin de manyzdy.

Ýkimetke óndeu ónerkәsibi men shiykizattyq emes eksportty qoldau maqsatymen aldaghy 3 jylda qosymsha 500 milliard tenge bóludi tapsyramyn.

Basymdyghy bar jobalargha qoljetimdi nesie beru mindetin sheshu ýshin Últtyq bankke keminde 600 milliard tenge kóleminde úzaq merzimge qarjy bóludi tapsyramyn.

Ýkimet Últtyq bankpen birlesip, osy qarajattyng kózdelgen maqsatqa júmsaluyn qatang baqylaudy qamtamasyz etui kerek.

Iri әri serpindi jobalardy jýzege asyru ýshin sheteldik investorlarmen birlesip investisiya salu qaghidaty boyynsha júmys isteytin Shiykizattyq emes sektorgha bólinetin tikeley investisiya qoryn qúru mәselesin qarastyru qajet.

Sonday-aq, kólik-logistika jәne basqa da qyzmet kórsetu sektorlaryn ilgeriletu jónindegi júmystardy jandandyru kerek.

Bay tabighatymyz ben mәdeny әleuetimizdi paydalanu ýshin syrttan keletin jәne ishki turizmdi damytugha erekshe kónil bólu qajet. Ýkimet qysqa merzimde salalyq memlekettik baghdarlama qabyldaugha tiyis.

BESINShI. Agroónerkәsip keshenining әleuetin tolyq iske asyru kerek.

Negizgi mindet – enbek ónimdiligin jәne qayta óndelgen auyl sharuashylyghy ónimining eksportyn 2022 jylgha qaray 2,5 ese kóbeytu.

Memlekettik qoldaudyng barlyq sharalaryn elimizge zamanauy agrotehnologiyalardy auqymdy týrde tartugha baghyttau qajet.

Biz iykemdi әri ynghayly standarttardy engizu jәne auyl sharuashylyghy salasyndaghy bedeldi sheteldik mamandardy – «aqyldy adamdardy» tartu arqyly salany basqarudyng ýzdik tәjiriybesin paydalanuymyz kerek.

Auyl kәsipkerlerine sharuashylyq jýrgizuding jana daghdylaryn ýiretu ýshin jappay oqytu jýiesin qalyptastyrghan jón.

Ýkimetke aldaghy 3 jyl ishinde osy maqsattargha jyl sayyn qosymsha keminde 100 milliard tenge qarastyrudy tapsyramyn.

ALTYNShY. Innovasiyalyq jәne servistik sektorlardy damytugha erekshe kónil bólgen jón.

Eng aldymen, «bolashaqtyng ekonomikasynyn» balamaly energetika, jana materialdar, biomedisina, ýlken derekter, zattar interneti, jasandy intellekt, blokcheyn jәne basqa da baghyttaryn ilgeriletudi qamtamasyz etu qajet.

Elimizding jahandyq әlemdegi orny men róli keleshekte naq osylargha baylanysty bolady.

Ýkimetke Nazarbaev Uniyversiytetimen birlesip, naqty jobalardy anyqtay otyryp, әrbir baghyt boyynsha arnayy baghdarlamalar әzirleudi tapsyramyn.

Uniyversiytet bazasynda jasandy intellekt tehnologiyasyn әzirleumen ainalysatyn ghylymiy-zertteu institutyn qúru sonday jobalardyng biri bola alady.

JETINShI. Naqty ekonomikany órkendetu ýshin qarjy sektorynyng rólin kýsheytip, úzaq merzimdi makroekonomikalyq túraqtylyqty qamtamasyz etu qajet.

Baghanyng ósui, qarjylandyrugha qoljetimdilik, bankterding ornyqtylyghy – mine, osy mәseleler kóbine qazir júrttyng qyzyghushylyghyn tudyryp otyr.

Últtyq bank Ýkimetpen birlesip, qarjy sektoryn jәne naqty sektorlardy sauyqtyru, inflyasiyagha qarsy keshendi sayasat jýrgizu mәselelerin jýieli týrde sheshudi bastauy kerek.

Qalyptasqan jaghdayda ekonomikany, әsirese, óndeu sektory men shaghyn jәne orta biznesti nesiyelendirudi úlghaytu óte manyzdy.

Sonday-aq, zeynetaqy aktivteri men әleumettik saqtandyru jýiesining resurstaryn basqaru tiyimdiligin arttyryp, balamaly qarjy qúraldaryn – qúndy qaghaz naryghy, saqtandyru jәne basqa da salalardy naqty damytu kerek.

Biznesti shetel investisiyasymen, kapitalgha qoljetimdilikpen qamtamasyz etu isinde «Astana» halyqaralyq qarjy ortalyghy manyzdy ról atqarugha tiyis.

Biz jeke sotty, qarjy retteuishin, birjany arnayy qúrdyq.

Barlyq memlekettik organdar men últtyq kompaniyalar osy alandy belsendi paydalanyp, onyng tez qalyptasuyna jәne damuyna atsalysuy kerek.

* * *

Atalghan sharalardyng tiyimdi jýzege asyryluy jalaqynyng ósui men jana júmys oryndarynyng ashyluy esebinen qazaqstandyqtardyng tabysyn arttyrady.

Búl ýderister әrdayym Ýkimetting basty nazarynda bolugha tiyis.

II. TÚRMYS SAPASYN ARTTYRU

Ál-auqatymyzdyng ekinshi bir sipaty – ómir sýru dengeyining artuy.

Bilim berudin, densaulyq saqtau salasynyn, túrghyn ýiding sapasy men qoljetimdiligi, jayly jәne qauipsiz jaghdayda ómir sýru mәseleleri әrbir qazaqstandyq otbasyna qatysty.

Osyghan oray, Ýkimet әleumettik sektorgha, qauipsizdik pen infraqúrylymgha mәn bere otyryp, budjet shyghystarynyng basymdyqtaryn qayta qaraugha tiyis.

BIRINShI. 5 jyl ishinde bilim, ghylym, densaulyq saqtau salalaryna barlyq kózderden júmsalatyn qarajatty ishki jalpy ónimning 10 payyzyna deyin jetkizu qajet.  

Qarjylandyrudy halyqqa qyzmet kórsetu sapasyn eleuli týrde arttyrudy qamtamasyz etetin tiyisti reformalardy jýzege asyru ýshin baghyttau kerek.

EKINShI. Mektepke deyingi bilim beru sapasyn týbegeyli jaqsartu kerek.

Oylau negizderi, aqyl-oy men shygharmashylyq qabiletter, jana daghdylar sonau bala kezden qalyptasady.

Bilim beru isinde 4K modeline: kreativtilikti, syny oilaudy, kommunikativtilikti damytugha jәne komandada júmys istey biluge basty nazar audaryluda.

Búl salada biliktilik talaptaryn, oqytu әdisin, tәrbiyeshilerding jәne balabaqshadaghy basqa da qyzmetkerlerding enbegine aqy tóleu jýiesin qayta qarau qajet.

Bilim jәne ghylym ministrligi әkimdiktermen birlesip, biyl tiyisti «Jol kartasyn» әzirleui kerek.

ÝShINShI. Orta bilim beru jýiesinde negizgi tәsilder belgilengen, qazirgi kezende solardyng oryndaluyna basa nazar audarghan jón. 

Nazarbaev ziyatkerlik mektepterining oqytu jýiesi men әdistemesi memlekettik mektepter ýshin birynghay standart bolugha tiyis. Búl mektep bilimin reformalaudyng qorytyndy kezeni bolady.

Bilim sapasyn baghalau jýiesi halyqaralyq standarttargha negizdeluge tiyis.

Orta mektepterding ózinde balalardy meylinshe súranysqa ie mamandyqtargha beyimdep, kәsiby diagnostika jýrgizu manyzdy.

Búl oqytudyng jeke baghdaryn jasaugha jәne oqushy men múghalimning oqu jýktemesin azaytugha mýmkindik beredi.

Balalar qauipsizdigining manyzdylyghyn eskerip, býkil mektepter men balabaqshalardy beynebaqylau jýiesimen qamtamasyz etudi, mektep psihologtarynyng júmysyn kýsheytudi jәne basqa da dәiekti sharalardy jýzege asyrudy tapsyramyn.

Bilim aludyng qoljetimdiligin arttyru maqsatymen oqushylargha oryn jetispeytini, mektepterding ýsh auysymda oqytu jәne apat jaghdayynda bolu problemalary meylinshe sezilip otyrghan  ónirler ýshin Ýkimetke 2019-2021 jyldargha arnalghan budjetten qosymsha 50 milliard tenge qarastyrudy tapsyramyn.

TÓRTINShI. Kelesi jyly «Pedagog mәrtebesi turaly» zandy әzirlep, qabyldau qajet dep sanaymyn.

Búl qújat múghalimder men mektepke deyingi mekemeler qyzmetkerleri ýshin barlyq iygilikti qarastyryp, jýktemeni azaytugha, jónsiz tekserister men mindetten  tys funksiyalardan arashalaugha tiyis.

BESINShI. Joghary bilim beru isinde oqu oryndarynyng maman dayyndau sapasyna qatysty talaptar kýsheytiledi.

Biz granttardyng sanyn kóbeyttik, endi jauapkershilikting kezeni keldi.

Joghary oqu ornynyng tabystylyghyn baghalaudyng basty kriyteriyi – oqu bitirgen studentterding júmyspen qamtyluy, jalaqysy joghary júmysqa ornalasuy.

Joghary oqu oryndaryn irilendiru sayasatyn jýrgizu qajet.

Naryqta joghary sapaly bilim berudi qamtamasyz etetinderi ghana qalugha tiyis. Nazarbaev Uniyversiytetining tәjiriybesine sýienip, ýzdik sheteldik top-menedjerlerdi júmysqa tartu arqyly әlemning jetekshi uniyversiytetterimen әriptestik ornatu manyzdy.

Qazirgi bilim infraqúrylymynyng bazasynda Nazarbaev Uniyversiytetining ýlgisimen ónirlik jana joghary oqu ornyn qúru qajet dep sanaymyn.

ALTYNShY. Medisinalyq qyzmet sapasy halyqtyng әleumettik kónil-kýiining asa manyzdy komponenti bolyp sanalady. 

Eng aldymen, әsirese auyldyq jerlerde alghashqy medisinalyq-sanitarlyq kómekting qoljetimdi boluyn qamtamasyz etu qajet.

Alghashqy medisinalyq-sanitarlyq kómek kórsetetin qyzmetkerlerdi yntalandyru ýshin 2019 jyldyng 1 qantarynan bastap aurulardy emdeu isin basqarudyng jana tәsilderin engizgen uchaskelik medisina qyzmetkerlerining jalaqysyn kezen-kezenmen 20 payyzgha kóbeytudi tapsyramyn.

Osy maqsattargha kelesi jyly 5 milliard tenge bólinedi.

2019 jyldyng 1 qantarynan bastap barlyq emhanalar men auruhanalar medisinalyq qújattardy qaghazsyz, sifrlyq núsqada jýrgizuge kóshuge tiyis.

Búl 2020 jylgha qaray býkil túrghyndardyng elektrondy densaulyq pasporttaryn jasaugha, kezekterdi, burokratiyany joigha, qyzmet kórsetu sapasyn arttyrugha mýmkindik beredi.

Osyghan deyin jasalghan kardiologiyalyq jәne neyrohirurgiyalyq klasterlerding tәjiriybesin paydalanyp, 2019 jyly Astanada Últtyq ghylymy onkologiyalyq ortalyqtyng qúrylysyn bastau kerek.

Osylaysha biz kóptegen adam ómirin saqtap qalamyz.

JETINShI.  Ónirlik dengeydegi rezervterdi tauyp, búqaralyq sport pen dene shynyqtyrudyng qoljetimdiligin arttyru qajet.

Ýkimetke jәne әkimderge kem degende 100 dene shynyqtyru-sauyqtyru keshenin saludy tapsyramyn.

Sonday-aq, qoldanystaghy, әsirese mektepterdegi sport ghimarattaryn tiyimdi paydalanyp, dene shynyqtyrumen ainalysu ýshin aulalardy, parkterdi, sayabaqtardy jabdyqtau qajet.

SEGIZINShI. Últ saulyghy – memleketting basty basymdyghy. Búl –qazaqstandyqtar sapaly azyq-týlikti paydalanugha tiyis degen sóz.

Býginde halyqty sapasyz әri densaulyqqa jәne ómirge qauip tóndiretin tauarlar men kórsetiletin qyzmetterden qorghaytyn tútas sayasat joq.

Ýkimetke sharalar qabyldaudy jәne osy júmysty retke keltirudi tapsyramyn.

Kelesi jyldan bastap Tauarlar men kórsetiletin qyzmet sapasyn jәne qauipsizdigin baqylau komiyteti júmysyn bastaugha tiyis.

Onyng qyzmeti, eng bastysy, azyq-týlikke, dәri-dәrmekke, auyz sugha, balalar tauaryna, medisinalyq qyzmet kórsetuge saraptama jýrgizudi qamtityn bolady.

Búl ýshin zamanauy zerthanalyq bazany qamtamasyz etip, bilikti mamandar shtatyn qalyptastyru qajet.

Búl orayda, tútynushylardyng qúqyqtaryn qorghaytyn qoghamdyq úiymdardy institusionaldy túrghydan kýsheytip, olardy belsendi paydalanghan jón.

Biz әrdayym bizneske kómek kórsetemiz, biraq adam, onyng qúqyqtary men densaulyghy manyzdyraq.

Memleket әkimshilik kedergilerdi azaytu barysynda kóptegen tekseristen, rúqsat beru jәne basqa da rәsimderden bas tartty.

Sondyqtan, úsynylatyn tauarlardyn, kórsetiletin qyzmetterding sapasy men qauipsizdigi ýshin biznes qoghamdastyghy da jauap beredi.

Jalpy, biznes payda tabudy ghana emes, sonday-aq, memleketpen birlesip azamattarymyzdyng qauipsizdigi men jayly túrmysyn qamtamasyz etudi de oilauy kerek.

* * *

Halyqqa sapaly әleumettik qyzmet kórsetu isi túrghyn ýy jaghdayyn jaqsartu, elimizdegi kez kelgen eldi mekende jayly әri qauipsiz ómir sýru sipatyndaghy mol mýmkindiktermen ýilesimdi týrde tolygha týsuge tiyis.

III. ÓMIR SÝRUGE JAYLY ORTA QALYPTASTYRU

Jaylylyq degenimiz – eng aldymen, túrghyn ýiding qoljetimdiligi, aulanyng әdemiligi men qauipsizdigi, tirshilikke jәne júmys isteuge qolayly eldi mekenning jәne sapaly infraqúrylymnyng boluy.

BIRINShI. Sapaly әri qoljetimdi túrghyn ýi.

Býginde biz túrghyn ýy qúrylysyna zor serpin berip otyrghan «Núrly jer» baghdarlamasyn tabysty iske asyrudamyz.

Túrghyn ýy ipotekasynyng qoljetimdiligin arttyratyn jana auqymdaghy «7-20-25» baghdarlamasy qolgha alyndy.

Ákimderge jergilikti budjet esebinen jenildetilgen ipoteka boyynsha alghashqy jarnany ishinara subsidiyalau mәselesin pysyqtaudy tapsyramyn.

Múnday túrghyn ýy sertifikattaryn beru biliktiligi joghary pedagogter, medisina qyzmetkerleri, poliyseyler jәne ónirge qajetti basqa da mamandar ýshin ipotekanyng qol jetimdiligin arttyrady.

Sonday-aq, halyqtyng әleumettik túrghydan әlsiz toptary ýshin iri qalalarda jaldamaly túrghyn ýy qúrylysyn úlghaytu qajet.

Búl sharalar 250 mynnan astam otbasy ýshin túrghyn ýy jaghdayyn jaqsartugha mýmkindik beredi.

Budjet esebinen salynatyn jappay qúrylys alandaryna arnalghan injenerlik infraqúrylym jýrgizudi qosa alghanda, memleket bes jyl ishinde 650 myng otbasygha nemese 2 millionnan astam azamattarymyzgha qoldau kórsetedi.

EKINShI. Elimizding aumaqtyq damuyna jana tәsilder engizudi qamtamasyz etu qajet.

Býginde jetekshi elderding ekonomikasy, kóbine, jahandyq qalalar nemese megapolister arqyly tanylady.

Álemdik ishki jalpy ónimning 70 payyzdan astamy qalalarda týziledi.

Bizding óz túrmys saltymyz tarihy qalyptasty, monoqalalary men shaghyn oblys ortalyqtary bar agrarly ekonomika basymdyqqa ie boldy.

Sondyqtan 18 million halqy bar el ýshin millionnan astam túrghyny bar 3 qalanyng boluy,  sonyng ishinde 2 qalanyng tәuelsiz Qazaqstan dәuirinde osy qatargha qosyluy  – ýlken jetistik.

Astana men Almaty elimizdegi ishki jalpy ónimning 30 payyzdan astamyn qazirding ózinde qamtamasyz etip otyr.

Biraq, qalalardyng infraqúrylymy kәsiporyndar men túrghyndardyng jedel ósip kele jatqan qajettilikterine say bola bermeydi.

Songhy jyldary biz «Núrly jol» baghdarlamasy boyynsha respublikalyq manyzy bar infraqúrylym qalyptastyrdyq.

2015 jyldan bastap 2400  shaqyrym avtomobili joly salyndy jәne qayta jóndeldi. Búl júmystar jalghasuda jәne 2020 jylgha deyin qosymsha 4600 shaqyrym jol paydalanugha beriledi.

Endi ónirlik jәne qalalyq infraqúrylymdy jýieli týrde damytqan jón.

Osy maqsatqa oray biyl qarjylandyru kólemi arty: jergilikti manyzy bar joldargha 150 milliard tengege deyin, auyldyq  jerlerdi sumen qamtugha 100 milliard tengege deyin qarajat bólindi.

Ákimder osy qarajattyng esebinen ónirlerdegi meylinshe ótkir problemalardy sheshuge kýsh júmyldyruy kerek.

Ýkimet búl mindetti jýieli qolgha alyp, qosymsha infraqúrylymdyq mәseleler tizimin jasap, jobalardy baghalap, olardy qarjylandyru kózderin izdep tabuy qajet.

Jana mektepter, balabaqshalar, auruhanalar qúrylysyn eldi mekenderdi damytu josparlarymen úshtastyru qajet, sonday-aq, búl sektorgha jeke investorlardy tartu ýshin jaghday jasaghan jón.

Sonymen qatar, «infraqúrylym adamdargha» modelinen «adamdar infraqúrylymgha» modeline birte-birte kóshu qajet.

Búl eldi mekenderdi irilendiru isin yntalandyryp, bólinetin qarajatty paydalanu tiyimdiligin arttyratyn bolady.

Árbir ónir men iri qala bәsekege qabilettilikting qolda bar basymdyqtaryn eskerip, ózindik ornyqty ekonomikalyq ósu jәne júmyspen qamtu modeline sýiene otyryp damugha tiyis.

Osyghan oray, tirek sanalatyn auyldardan bastap respublikalyq manyzy bar qalalargha deyingi týrli eldi mekender ýshin ónirlik standarttar jýiesin әzirleu kerek.

Búl standart әleumettik iygilikter men kórsetiletin memlekettik qyzmetterding tizimi men qoljetimdiliginin, kólik, mәdeniy-sporttyq, iskerlik, óndiristik, sifrlyq infraqúrylymmen qamtamasyz etiluding naqty kórsetkishterin jәne basqa da mәselelerdi qamtugha tiyis.

Ekologiyalyq ahualdy jaqsartu, sonyng ishinde ziyandy zattardyng taraluy, topyraqtyn, jerdin, auanyng jaghdayy, qaldyqtardy joy, sonday-aq onlayn týrinde erkin qoljetimdi ekologiyalyq monitoring jýrgizu jýiesin damytu jónindegi júmystardy kýsheytu qajet.

Mýmkindigi shekteuli túlghalargha arnalghan «kedergisiz orta» qalyptastyrugha zor mәn beriluge tiyis.

2019 jyldyng 1 qyrkýiegine deyin Elimizding basqarylatyn urbanizasiyasynyng jana kartasyna ainalatyn Elimizding 2030 jylgha deyingi aumaqtyq-kenistiktik damuynyng boljamdy shemasyn әzirleudi tapsyramyn.

Praktikalyq sharalardy jýzege asyru ýshin naqty is-sharalardy, jobalardy jәne qarjylandyru kólemin kórsete otyryp, Ónirlerdi damytudyng 2025 jylgha deyingi pragmatikalyq baghdarlamasyn әzirleudi tapsyramyn.

Ónirlik damudyng atalghan aspektileri iske asyrylu merzimderi 2025 jylgha deyin úzartylugha tiyis «Núrly jol» jәne «Núrly jer» memlekettik baghdarlamalarynda eskerilui kerek.

Birinshisi kólik infraqúrylymyn damytugha, ekinshisi – kommunaldy jәne túrghyn ýy qúrylysyndaghy mindetterdi sheshuge baghyttalugha tiyis.

Búl baghdarlamalardyng «ekinshi tynysyn» ashu kerek.

ÝShINShI. Qúqyq qorghau organdarynyng júmysyna tereng jәne sapaly ózgerister qajet.

Qauipsizdik túrmys sapasynyng ajyramas bóligi bolyp sanalady.

Ishki ister organdarynyng qyzmetkerleri qylmyspen kýreste «aldynghy shepte» jýriedi, kóbine óz basyn qaterge tigip, azamattardy qorghaydy.

Sonymen qatar, qogham qúqyq qorghau organdarynyn, eng aldymen, polisiya júmysynyng týbegeyli jaqsaruyn kýtip otyr.

Ýkimetke Preziydent Ákimshiligimen birlesip, «Ishki ister organdaryn janghyrtu jónindegi jol kartasyn» qabyldaudy tapsyramyn.

Reformalar 2019 jyldyng 1 qantarynan bastap jýzege asyryla bastaugha tiyis.

Birinshiden, Ishki ister ministrligining shtattyq sanyn ontaylandyryp, polisiyany ózine tiyesili emes funksiyalardan aryltu qajet.

Ýnemdelgen qarajatty poliyseylerding jalaqysyn kóbeytuge, olardyng túrghyn ýy jәne ózge de әleumettik mәselelerin sheshuge baghyttaghan jón.

Ekinshiden, polisiya qyzmetkerining jana standartyn bekitip, mansaptyq ilgerileu, sonday-aq, polisiya akademiyalary arqyly kadrlardy dayarlau men irikteu jýiesin ózgertu kerek.

Qyzmetkerlerding bәri qayta attestasiyalaudan ótuge tiyis. Tek ýzdikteri ghana qyzmetin jalghastyrady.

Ýshinshiden, halyqpen júmys isteuding jana zamanauy formattaryn engizip, polisiyany baghalaudyng kriyteriylerin týbegeyli ózgertken jón.

Polisiyanyng júmysyn servistik modelige kóshiru qajet.

Azamattar sanasynda poliyseyler jazalaushy emes, kerisinshe, qiyn jaghdayda kómek kórsetushi degen týsinik ornyghuy kerek.

Qalalyq jәne audandyq ishki ister organdary janynda Halyqqa qyzmet kórsetu ortalyqtarynyng qaghidaty boyynsha azamattardy qabyldau ýshin qolayly jaghday jasau qajet.

Qazaqstannyng býkil qalalaryn qoghamdyq qauipsizdikke monitoring jýrgizu jýielerimen jabdyqtau kerek.

Qogham tarapynan bildirilgen senim dengeyi jәne halyqtyng ózin qauipsiz sezinui polisiya júmysyn baghalaudyng negizgi ólshemderi bolugha tiyis.

TÓRTINShI. Sot jýiesin odan әri janghyrtu.

Songhy jyldary kóp júmys atqaryldy, degenmen, basty mindet – sottargha degen senimning joghary dengeyin qamtamasyz etu sheshimin tappay otyr.

Sonymen qatar, qúqyq ýstemdigi – bizding reformalarymyzdyng tabysty boluynyng negizgi faktory.

Birinshiden, sot júmysynyng zamanauy formattaryn jәne ozyq elektrondy servister engizudi jalghastyrghan jón.

Jyl sayyn 4 million azamatymyz  sotta qaralatyn iske qatysady.

Búghan qanshama kýsh pen qarajat júmsalady!

Uaqyt pen resurstardyng orynsyz shyghynyn talap etetin artyq sot rәsimderi qysqarugha tiyis. Búryn adamdardyng jeke ózderining kelui talap etilse, qazir ony alystan jýzege asyrugha bolady.

Ekinshiden, sot jýiesining sapaly damuyn jәne kadrlarynyng janaruyn qamtamasyz etip, ýzdik zangerler sudiya bolugha úmtylatynday jaghday jasau kerek.

Ýshinshiden, әsirese biznes pen memlekettik qúrylymdar arasyndaghy sot arqyly sheshiletin dau-damaydy qarau kezinde týsinikti әri boljamdy sot tәjiriybesi kerek, sonday-aq sudiyalargha zansyz yqpal etu mýmkindikterin jon qajet.

Jogharghy sotqa Ýkimetpen birlesip, jyl sonyna deyin tiyisti sharalar keshenin әzirleudi tapsyramyn.

* * *

Kez kelgen reformalardy iske asyru barysynda ózining barlyq is-qimylyn halyqtyng әl-auqatyn arttyrugha arnaytyn jinaqy әri tiyimdi memlekettik apparat manyzdy ról atqaratyn bolady.

IV. AZAMATTAR SÚRANYSYNA BEYIMDELGEN MEMLEKETTIK APPARAT

Jana kezeng jaghdayynda memlekettik apparat qalay ózgeruge tiyis?

BIRINShI. Memlekettik organdar qyzmetining tiyimdiligin týbegeyli arttyru.

«Sapa» – memlekettik qyzmetshi ómirining jana stiyli, al ózin-ózi jetildiru – onyng basty qaghidaty bolugha tiyis.

Jana formasiyanyng memlekettik qyzmetshileri memleket pen qogham arasyndaghy alshaqtyqty qysqartugha tiyis.

Búl arqyly túraqty keri baylanys ornyghyp, memlekettik sayasattyng naqty sharalary men nәtiyjeleri qyzu talqylanyp, júrtshylyqqa týsindiriledi.

Memlekettik basqaru akademiyasy Nazarbaev Uniyversiytetimen birlesip, «Jana formasiyanyng basshysy» baghdarlamasyn jәne basshylyq qyzmetterge taghayyndau kezinde arnayy qayta dayarlaudan ótkizetin kurstar әzirleu qajet.

Ýzdik sheteldik kompaniyalarda júmys tәjiriybesi bar nemese әlemning jetekshi uniyversiytetterinde bilim alghan jeke sektordaghy kәsiby mamandardy tartu manyzdy.

Biyl biz 4 memlekettik organgha jalaqy tóleuding jana modelin engizdik.

Barlyq pilottyq jobalar jaqsy nәtiyjeler kórsetip otyr.

Memlekettik qyzmetke qyzyghushylyq artty, әsirese ónirlik dengeyde onyng ózektiligi joghary.

Tiyimsiz shyghyndardy ontaylandyru jәne basshylyq qúramyn qysqartu esebinen tómengi jәne orta buyndaghy qyzmetkerlerding jalaqysy 2 – 2,5 ese ósti.

Kadrlardyng júmystan ketui 2 ese qysqardy.

Bedeldi joghary oqu oryndaryn bitirgen týlekterdi qosa alghanda, biliktiligi joghary kadrlardyng jeke sektordan kelui 3 ese artty.

Memlekettik qyzmet isteri agenttiginde ortalyq apparatqa arnalghan konkurs bir oryngha 28 adamgha deyin, al ónirlik qúrylymdarda bir oryngha 60 adamgha deyin ósti.

Manghystau oblysynyng әkimdigindegi 1 bos oryngha endi 16 adam, al Ádilet ministrliginde orta eseppen 13 adam ýmitker bolyp otyr.

Astanada memleket-jekemenshik әriptestik ayasynda iske asyrylyp jatqan jobalardy qarjylandyrugha qatysty jana tәsilder esebinen ghana 30 milliardtan astam tenge ýnemdeldi.

Enbekaqy tóleuding jana modeline kóshu ýshin memlekettik organdardyng basshylaryna «budjettik-kadrlyq manevrdi» jýzege asyrugha qúqyq berdim.

Olar ýnemdelgen qarajatty qyzmetshilerding jalaqysyn arttyrugha baghyttau mýmkindigin aldy.

Qazirgi uaqytta kóptegen memlekettik organdar jana modelige kóshudi qalap otyr.

Eng bastysy – olar múny tek jalaqyny kóbeytu ghana emes, bәrinen búryn, júmystarynyng tiyimdiligin arttyru dep týsinui kerek.

Enbekke tólenetin qarjynyng ósimi budjet shyghysyn, sonyng ishinde  baghynyshty mekemelerding shyghystaryn ontaylandyru jәne ýnemdeu esebinen óteluin baqylauda ústaudy tapsyramyn.

Búl jerde atalghan jobanyng bedelin týsirmes ýshin formalizm men tengermeshilikke jol bermeu qajet.

EKINShI. Osy kýrdeli kezende bólinetin әrbir tengening qaytarymynyng mol boluyna qol jetkizu kerek.

Tekserister nәtiyjeleri aiqyndap otyrghanday, qúrylys qúny key jaghdayda jobalyq qújattar әzirleu kezeninde-aq arttyrylyp kórsetiledi.

Sonyna deyin jetkizilmeytin nemese perspektivasy joq ekeni әuel bastan belgili bolghan jobalar bar.

Eger jýktelgen iske jauapkershilik tanytatyn bolsaq, budjetting jýzdegen milliard tengesin ýnemdep, túrghyndardyng naqty qajetine baghyttaugha bolady.

Ýkimet tiyimsiz әri uaqtyly emes shyghyndardy boldyrmay, shyghystardy ontaylandyryp, qarajatty ýnemdeu ýshin jýieli sharalar qabyldauy qajet.

ÝShINShI. Sybaylas jemqorlyqpen belsendi kýres jalghasatyn bolady.

Birinshiden, kórsetiletin memlekettik qyzmetter ayasynda memlekettik qyzmetshilerding túrghyndarmen tikeley qarym-qatynasyn azaytugha qol jetkizgen jón.

Jer qatynastary men qúrylys salasyndaghy burokrattyq rәsimder júrtshylyqty mazalaytyn mәselelerding biri bolyp sanalady.

Búl salada ashyqtyq joq, halyq pen biznes aqparatqa tolyq qol jetkize almay otyr.

Jer qory men jyljymaytyn mýlik nysandary turaly mәlimetterding birynghay aqparattyq bazasyn jasaudy tapsyramyn.

Osy mәsele boyynsha tәrtip ornatyp, jerdi naqty investorlargha beru kerek!

Búl – bir ghana mysal.

Júrttyng jәne biznes qoghamdastyghynyng narazylyghyn tughyzatyn basqa da baghyttar boyynsha tiyisti júmystar jýrgizu kerek.

Jalpy, 2019 jyly kórsetiletin memlekettik qyzmetterding 80 payyzy, al 2020 jyly keminde 90 payyzy elektrondy formatqa kóshiriluge tiyis.

Sol ýshin Memlekettik kórsetiletin qyzmetter turaly zandy jedel janartu kerek.

Ekinshiden, qaramaghyndaghy qyzmetkerler sybaylas jemqorlyqqa qatysty qúqyqbúzushylyq jasaghan jaghdayda birinshi basshylardyng jeke tәrtiptik jauapkershiligin kýsheytu mәselesin pysyqtau qajet.

Sonymen qatar, adal júmys isteytin qyzmetker tekserushilerden qoryqpaugha tiyis.

Ýshinshiden, «Sybaylas jemqorlyqtan ada ónirler» jobalary ayasynda elordanyng jemqorlyqqa qarsy strategiyany jýzege asyru jónindegi tәjiriybesin taratu kerek.

TÓRTINShI. Ýkimet pen barlyq memlekettik organdardyng júmysynda formalizm men burokratiyany azaytu qajet.

Songhy kezderi Ýkimettegi, memlekettik organdardaghy úzaq otyrystar men kenesterding sany eselep artyp, sonday-aq qújat ainalymy eleuli týrde kóbeydi.

Ýkimet әkimderding jәne olardyng orynbasarlarynyng qatysuymen kýnine 7 kenes ótkizetin kezderi de bolady.

Olar qay kezde júmys isteydi?

Múny dogharyp, búl mәseleni retke keltiru kerek.

Ózderine naqty mindettemeler alugha  jәne solar ýshin jariya týrde esep beruge tiyis ministrler men әkimderge sheshim qabyldau erkindigin úsynu qajet.

Elimizding 2025 jylgha deyingi damuynyng strategiyalyq josparynyng әzirlengen kórsetkishter kartasy búghan negiz bolugha tiyis.

BESINShI. Qoyylghan mindetterdi tiyimdi jýzege asyru ýshin reformalardyng jýrgiziluine baqylau mehanizmderin kýsheytu qajet.

Ýkimet pen memlekettik organdar jyl sonyna deyin damudyng atalghan barlyq mәselelerin qamty otyryp, naqty indikatorlar men «jol kartalaryn» әzirleuge tiyis, sonday-aq reformalardy iske qosu ýshin qajetti zang jobalarynyng bәrin Parlamentke uaqtyly engizui kerek.

Óz kezeginde, Parlament olardy sapaly әri jedel qarastyryp, qabyldaugha tiyis.

Reformalar men negizgi strategiyalyq qújattardyng jýzege asyrylu barysyna monitoring jýrgizip, baghalau ýshin qajetti ókilettikter bere otyryp, Preziydent Ákimshiliginde Últtyq janghyru ofiysin qúrudy tapsyramyn.

Búl ofis statistikalyq kórsetkishterge monitoring jýrgizuden bólek, Ekonomikalyq yntymaqtastyq jәne damu úiymynyng tәjiriybesine sәikes, túrghyndar ýshin ózekti mәseleler jóninde halyq pen biznes ókilderi arasynda túraqty týrde saualnama jýrgizudi qamtamasyz etedi.

Ofis әrbir baghyt boyynsha qalyptasqan  jaghday jóninde maghan ýnemi bayandap otyrady.

Ýkimetting әrbir mýshesi, memlekettik organdar men kompaniyalardyng basshylary algha qoyylghan mindetterding oryndaluyna derbes jauap beretin bolady.

V. TIYIMDI SYRTQY SAYaSAT

Qazaqstannyng tabysty janghyruyn qamtamasyz etu ýshin bastamashyl belsendi syrtqy sayasatty odan әri jýzege asyru qajet.

Bizding beybitsýigish baghytymyz ben osy saladaghy naqty aiqyndalghan qaghidattarymyz ózin-ózi tolyq aqtap otyr.

Qazaqstannyng Resey Federasiyasymen qarym-qatynasy memleketaralyq baylanystardyng etalony bolyp sanalady.

Tolyqqandy integrasiyalyq birlestik әri әlemdik ekonomikalyq qatynastardyng belsendi mýshesi retinde qalyptasqan Euraziyalyq ekonomikalyq odaq tabysty júmys isteude.

Ortalyq Aziya ónirinde ózara yqpaldastyqtyng jana paraghy ashyldy.

Qytay Halyq Respublikasymen jan-jaqty strategiyalyq seriktestigimiz dәiekti týrde damyp keledi.

«Bir beldeu – bir jol» baghdarlamasy Qytaymen qarym-qatynasymyzgha tyng serpin berdi.

Mening qantar aiyndaghy Vashingtongha resmy saparym jәne Preziydent Donalid Tramppen jýrgizgen kelissózderim barysynda Qazaqstan men AQSh-tyng XXI ghasyrdaghy keneytilgen strategiyalyq seriktestigi jónindegi uaghdalastyqqa qol jetkizildi.

Biz sauda jәne investisiya salasyndaghy iri seriktesimiz – Europa Odaghymen qarqyndy yntymaqtastyghymyzdy jalghastyra beremiz.

TMD elderimen, Týrkiyamen, Iranmen, Arab Shyghysy jәne Aziya elderimen ózara tiyimdi eki jaqty qatynastar damyp keledi.

Aqtau qalasyndaghy sammitte qabyldanghan Kaspiy tenizining qúqyqtyq mәrtebesi turaly konvensiya Kaspiy many elderimen yntymaqtastyqtyng jana mýmkindikterine jol ashady.

Qazaqstan Birikken Últtar Úiymynyng Qauipsizdik Kenesindegi missiyasyn abyroymen ayaqtap keledi.

Siriya jónindegi Astana prosesi beybit jolmen retteu jәne osy elding daghdarystan shyghuy jóninde tiyimdi júmys jýrgizip jatqan birden-bir kelissózder formatyna ainaldy.

Sonymen qatar, qazirgi kýrdeli jaghdayda Qazaqstan Respublikasynyng syrtqy sayasaty beyimdeludi jәne últtyq mýddeni pragmatizm qaghidattaryna sәikes ilgeriletudi talap etedi.

* * *

Barlyq kezende de tabysqa degen nyq senim men halyqtyng birligi ghana el taghdyryn sheshken.

Birlesken kýsh-jigerimizding arqasynda ghana biz úly asulardy baghyndyra alamyz.

VI. ÁRBIR QAZAQSTANDYQTYNG ELIMIZDEGI ÓZGERISTER ÝDERISTERINE ATSALYSUY

Árbir qazaqstandyq jýrgizilip jatqan reformalardyng mәnin jәne olardyng Otanymyzdy órkendetu jolyndaghy manyzyn jete týsinuge tiyis.

Reformalardy tabysty jýzege asyru ýshin qoghamymyzdyng ortaq maqsatqa júmyluy asa manyzdy.

«Ruhany janghyru» baghdarlamasy jappay qoldaugha ie bolyp, qoghamdaghy janghyru ýderisterine zor serpin berdi.

Búl bastamany әri qaray jalghastyryp qana qoymay, onyng ayasyn jana mazmúnmen jәne baghyttarmen tolyqtyru qajet.

Jastar men otbasy institutyn keshendi qoldau memlekettik sayasattyng basymdyghyna ainalugha tiyis.

Jastardyng barlyq sanatyn qoldaugha arnalghan sharalardy tolyq qamtityn әleumettik satynyng auqymdy platformasyn qalyptastyru kerek.

Kelesi jyldy Jastar jyly dep jariyalaudy úsynamyn.

Biz auyldyq jerlerding әleumettik ortasyn janghyrtugha kirisuimiz qajet.

Búghan arnayy «Auyl – El besigi» jobasynyng iske qosyluy septigin tiygizedi.

Búl joba arqyly ónirlerdegi enbekke qatysty iydeologiyany ilgeriletudi qolgha alu kerek.

Boyskaut qozghalysy siyaqty «Sarbaz» balalar-jasóspirimder birlestigin qúryp, mektepterde әskeriy-patriottyq tәrbiyening rólin kýsheytken jón.

«Óz jerindi tanyp bil» jana bastamasy ayasynda elimizding ónirleri boyynsha jappay mektep turizmin qayta janghyrtu kerek.

Býginde halyqtyng әleumettik kónil-kýiin aiqyndaytyn negizgi salalarda tendessiz sharalar úsynylyp otyr.

Bastamalardyng qarjylyq kólemi
1,5 trillion tengeden asady, al jiyntyq әseri odan da kóbirek. Búl halyqtyng ómir sýru dengeyin arttyrugha zor serpin beredi.

Búl – eng senimdi әri tiyimdi investisiya.

Qymbatty qazaqstandyqtar!

Halqymyzdyng baquatty ómir sýrui jәne elimizding ozyq damyghan 30 elding qataryna qosyluy – Tәuelsiz memleketimizding mәngilik múraty.

Biz qashan da zaman synyna tegeurindi is-qimylmen tótep berip kelemiz.

Búl – eng aldymen, el yntymaghynyng arqasy.

«Yntymaqty elding yrysy mol» deydi halqymyz.

Býgingi kezenning de talaby onay emes.

Birligimiz myzghymasa, yntymaghymyz ydyramasa, biz ýshin alynbaytyn asu, baghynbaytyn beles bolmaydy.

Men әrbir joldauymda halyqtyng әleumettik jaghdayy men túrmys sapasyn jaqsartugha erekshe mәn berip kelemin.

Qazirgi «7-20-25», «Núrly jol», «Núrly jer» jәne basqa da memlekettik baghdarlamalardyng basty maqsaty – halqymyzdyng túrmys sapasyn jaqsartu.

Qazaqstannyng baghyndyratyn biyikteri әli alda.

Osy jolda halyq senimi ruhymyzdy jigerlendirip, boyymyzgha kýsh-qayrat darytady.

Sol senimdi aqtaudan artyq múrat joq!

Abai.kz