Núrsúltan Nazarbaev sezd delegattary aldynda sóilegen sózinde Qazaqstannyng osy sharany ótkizu jónindegi bastamasyna qoldau kórsetip, oghan atsalysyp kele jatqan din kóshbasshylaryna, halyqaralyq úiymdar ókilderine, sayasatkerler men sarapshylargha zor rizashylyghyn bildirdi, dep jazady Aqordanyng resmy sayty.

– Alghashqy tarihy sezden beri 15 jyl uaqyt ótti. Býgin biz altynshy ret bas qosyp otyrmyz. Men ótken jiyndargha qatysqan eski dostarymyzben qayta qauyshqanymyzgha óte quanyshtymyn. Astanagha alghash ret kelgenderge rizashylyq bildiremin. Bizding elordamyz biyl ózining jiyrma jyldyghyn atap ótude. Álemdik jәne dәstýrli dinder kóshbasshylarynyng sezi elordamyzdyng boytúmaryna ainaldy deuge bolady. Sebebi, biz Astanany barlyq mәdeniyetter ýshin ashyq әri bolashaqtyng euraziyalyq qalasy retinde saldyq, – dedi Qazaqstan Preziydenti.

Memleket basshysy bitimgershilik, seriktestik, toleranttylyq, jasampazdyq iydeyalaryn jahandyq dengeyde ilgeriletu jolynda Qazaqstannyng júmsaghan kýsh-jigeri men elordanyng róli jóninde aitty.

– Ghylymiy-tehnologiyalyq progresting damuy barysynda órkeniyetaralyq qaqtyghystardyng jónsizdigi aiqyn kórinedi. Dәl qazir bolashaq adamzattyng bet-beynesi qalyptasuda. Keler úrpaqqa ortaq planetamyzdy qanday kýide tapsyra alamyz – órkeniyetimizding basty problemasy osy. Bizding ýshinshi mynjyldyqta ómir sýrip jatqanymyzgha 18 jyl boldy, alayda beybitshilik, baq-bereke men molshylyq adamzat damuynyng negizgi ýrdisine ainala almady. Álemdik qoghamdastyq ózara senimsizdiktin, jek kórushilik pen qaqtyghystyng iyiriminen shygha almay keledi, – dedi Núrsúltan Nazarbaev.

Qazaqstan Preziydenti geosayasy shiyelenisting jәne sanksiyalyq teketiresting órship kele jatqanyna arnayy toqtaldy.

– Elderdin, geosayasy bloktardyng arasynda jana dualdar men «temir perdeli» kedergiler boy kóterude. Biraq, eng qauiptisi, adamdardyng oi-sanasy men jýrekterinde bir-birimen arazdyq sezimi kýsheyip keledi. Kóp kýsh-jiger yntymaqtastyqtyng negizin qalaugha emes, bәseke ýshin syltau izdeuge, halyqtyng ósip-órkendeuine jol ashatyn birlesken jobalargha emes, birin-biri qyryp-joyatyn qúral jasaugha baghyttalyp otyr, – dedi Núrsúltan Nazarbaev.

Memleket basshysy әlemde qalyptasqan jaghdaydyng adamzat ýshin jaghymsyz saldary bolatynyna nazar audardy.

– Tehnologiyanyng qaryshtap damuyna, jalpyәlemdik baylyqtyng artuyna qaramastan, әleumettik keselding auqymy arta týsude. Birikken Últtar Úiymynyng mәlimetine sәikes, jer shary halqynyng 14 payyzy ashtyqtyng azabyn tartyp otyr. Júmyssyzdardyng jalpy sany 190 million adamnan asty. Búl radikalizmning óris aluyna negiz bolatyn әleumettik tensizdikti kýsheyte týsedi. Sondyqtan, qauipsiz әri әdiletti әlem qalyptastyru negizgi mәsele bolyp sanalady, – dedi Qazaqstan Preziydenti.

Memleket basshysy týrli mәdeniyet, din jәne memleket kóshbasshylary arasynda ózara syilastyq, syndarly yntymaqtastyq iydeyalaryn nyghaytu isindegi Qazaqstannyng tәjiriybesi jóninde aitty.

– Qazaqstanda 18 týrli konfessiyanyng 3,5 mynnan astam diny subektileri tirkelgen. Osynshama aluan týrlilikke qaramastan, biz últtyq qauipsizdikti qamtamasyz etu jәne din bostandyghyn qorghaudyng tepe-tendigin saqtay bildik. Biz elimizde konfessiyaaralyq beybitshilik pen kelisimning kópshilik moyyndaghan erekshe qazaqstandyq modelin qalyptastyra aldyq. Qazaqstan tәjiriybesin әlemdik auqymda da tolyq qoldanugha bolady dep senemin, – dedi Elbasy.

Núrsúltan Nazarbaev senimning jahandyq daghdarysyn enseru ýshin kýsh biriktiruding manyzdylyghyn atap ótip, sezge qatysushylardyng birlesken júmysynyng jekelegen baghyttaryna toqtaldy.

– Aqparattyq qogham dәuirinde biz beybitshilik pen kelisim iydeyasyn jahandyq dengeyde ilgeriletu ýshin jana tehnologiyalardyng barlyq artyqshylyghyn paydalanuymyz qajet. Sol ýshin Sezimizding bazasynda Aqparattyq portal qúru úsynylyp otyr, – dedi Memleket basshysy.

Qazaqstan Preziydenti әlemdik qoghamdastyqty beybitshilik pen qauipsizdikke shaqyru jóninde ruhany kóshbasshylargha úsynys bildirdi.

Sonymen qatar, Núrsúltan Nazarbaev bilim men aghartushylyqty nasihattaudyng manyzdy ekenin, sonday-aq bilim aludyng qol jetimdi boluyn qamtamasyz etu qajettigin atap ótti.

– Bilim men ghylymgha jappay úmtylmay, kedeyshilik pen qayyrshylyqty jenu mýmkin emes. Tek bilim ghana radikalizm iydeyalarynyng býkil kórinisterine qarsy ornyqty immuniytet qalyptastyrudyng negizi bolyp sanalady. Búl túrghyda diny bilimning de manyzy orasan zor. Qazir onyng platformasyn әrtýrli jalghan diny úiymdar belsendi paydalanuda. Sondyqtan, әlemdik jәne dәstýrli dinder diny qúndylyqtardy sayasy iydeologemalardan  ajyratu jónindegi júmystardy atqara alar edi, – dedi Memleket basshysy.

Núrsúltan Nazarbaev әlemdik jәne dәstýrli dinder kóshbasshylarynyng bәrin Qazaqstannyng yadrolyq qarusyz әlem qúru ýshin úsynghan is-qimyldaryn qoldaugha shaqyrdy.

– Qazaqstan aldaghy uaqytta da bar kýsh-jigerin ónirlik jәne jahandyq qauipsizdikke qatysty mәselelerdi sheshuge júmyldyra beredi. Aytylghan bastamalardy birlese jýzege asyru ýshin Konfessiyaaralyq jәne órkeniyetaralyq dialogty damytu jóninde ortalyq qúrugha dayynmyn, – dedi Qazaqstan Preziydenti.

Memleket basshysy dinaralyq dialogqa qosqan ýlesi ýshin beriletin Sezding birinshi syilyghyn Vatikan Papasynyng kenesine tabystau jóninde sheshim qabyldanghanyn delegattargha habarlady.

Sonynda Qazaqstan Preziydenti sezd delegattarynyng bәrine ashyq ta syndarly dialog ruhynda tabysty júmys isteuine niyettestik bildirdi.

Plenarlyq otyrys ayaqtalghan song Memleket basshysy Beybitshilik jәne kelisim muzeyining ekspozisiyalaryn aralap kórdi.

Abai.kz