QR  Ýkimet basshysynyng nazaryna!

QR Parlamentining nazaryna!

Almaty qalasy jәne Alatau audany әkimderining nazaryna!

Halyqty әleumettik qorghau jәne enbekpen qamtu ministrining nazaryna!

QR Ishki ister ministrining nazaryna!

Densaulyq saqtau ministrining nazaryna!

QR Qorshaghan ortany qorghau ministrining nazaryna!

Balalar qúqyn qorghau úiymdarynyng nazaryna!

Jeztyrnaq, mystan kempir turaly ertegilerde onyng ýii jar basynda jalghyz otyratyny aitylady ghoy. Jezókshe, maskýnem kelinshekter de jar basyndaghy jappada túrady býginde. Naqtylap aitsaq, Alatau audanynyng Baybesik pen Úljan-2 auyldarynyng arasyndaghy kanaldy boylap Baraholkagha baratyn ayaq joldaghy, Terenqara ózeni aghyp jatqan saydaghy eskalada-kópirding basynda.

Osy jerdegi zansyz salynghan ýy jalghyz búl emes. Mynau kórshileri odan da tómen say tabanyna jaqyn, ózenning jaghasyn qonys etken.

QR  Ýkimet basshysynyng nazaryna!

QR Parlamentining nazaryna!

Almaty qalasy jәne Alatau audany әkimderining nazaryna!

Halyqty әleumettik qorghau jәne enbekpen qamtu ministrining nazaryna!

QR Ishki ister ministrining nazaryna!

Densaulyq saqtau ministrining nazaryna!

QR Qorshaghan ortany qorghau ministrining nazaryna!

Balalar qúqyn qorghau úiymdarynyng nazaryna!

Jeztyrnaq, mystan kempir turaly ertegilerde onyng ýii jar basynda jalghyz otyratyny aitylady ghoy. Jezókshe, maskýnem kelinshekter de jar basyndaghy jappada túrady býginde. Naqtylap aitsaq, Alatau audanynyng Baybesik pen Úljan-2 auyldarynyng arasyndaghy kanaldy boylap Baraholkagha baratyn ayaq joldaghy, Terenqara ózeni aghyp jatqan saydaghy eskalada-kópirding basynda.

Osy jerdegi zansyz salynghan ýy jalghyz búl emes. Mynau kórshileri odan da tómen say tabanyna jaqyn, ózenning jaghasyn qonys etken.

Bizding izdep kelgenimiz jar basyndaghy jalghyz ýy edi. Búl ýide kóp adam túrady, deni әielder, jas qazaq kelinshekter dep estigenbiz. Olardyng maskýnem ekeninen, kýnkóristerin jezókshelikpen aiyratyndarynan da habardar bolatynbyz. Bizdi bir top sәby qarsy aldy. O, toba! Mynau toq zamanda, HHI ghasyrda, tәuelsizdikting 20 jyldyghynda kindik qala aru Almatynyng ortasynda múnday sәbiylerdi kóremiz dep tipti oilaghan joqpyz. Qaltamyzdan alyp bergen tәtti-kәmpitke qúnygha kirisken alty sәby kýndelikti kórip jýrgen kóp qonaqtargha balady ma, bizge mәn bermedi. Búlardyng kelip-ketken, әri-beri ótken adamdargha kózderi  әbden ýirengeni bayqaldy. Ýiding iyesi osy әiel kórinedi. Aty Gulya. Al mynau onyng qyzy Dinara. Jasy jiyrmagha jetpepti. Soghan qaramastan ana jýrgen sәbiylerding ekeui sonyki eken. Myna kelinshek atyn aitqysy kelmedi. Tek «Óskenmennen, Tarbaghatay audany, Aqjar auylynanmyn. Eki balam bar. Myna kelinshekter bәrimiz tuyspyz, naymanbyz» dedi. Ol ózining qonaqqa kelgenin, biraz kýnnen beri qarajat bolmay kete almay jatqanyn aityp edi, qyzynqyrap alghan Gulya tәtesi ótirigin birden joqqa shygharyp, «bayynan ajyrasyp osynda kelgenine bәlen ay boldy» dep aqtara saldy. Sәbiylerding hali óte ayanyshty. Kir-qojalaq kiyimderine, saltaq-saltaq bet-auyzdaryna qarap búlardyng juynbaghandaryna qansha uaqyt bolghanyn shamalay beruge bolady. Manaydaghy búralqy kúshiktermen qoldaryndaghy nanyn bólisip jep, kýl-qoqystyng arasynda balalyq shaqtary ótip jatyr. Qazan-oshaq, bala-shagha, kýl-qoqys, iyt-kýshik bәri aralasyp ketken. Myna balanyng anasy joq bolyp ketkenine eki kýn bolypty. «Ylghy sóitedi. Saldaqy nemelerding balalaryn baghatyn men «mati Tereza» sekildimin. Rahmetine 100 gramm ala keludi de bilmeydi» dep Gulya tәte múnyn shaqty. «Shay qoyatyn jaghdayym joq, araq ishem desender kirinder» dep qonaqjaylyq tanytty. Biraq jaryghy joq, suy joq, talaydan beri jóndeu kórmegen ýiining ishin suretke týsiruge ýzildi-kesildi qarsy boldy. Degenmen... Qysta myna peshting qanshalyqty pana bolghany belgisiz, qazir auzy-múrny qoqysqa lyq tolypty.

Kelimsek kóp qonaqtyng bireui qoryldap úiyqtap jatyr.

Typ-tynysh "әngimemizdi" syrttan shyqqan tómendegi kórshi apaydyng aighayy búzdy. Typ-tynysh "әngimemizdi" syrttan shyqqan tómendegi kórshi apaydyng aighayy búzdy. Onyng shamyna tiygen Dinara eken. Manaydaghy qoqysty jinandar dep jekire aitqan ziline oryssha jaqsylap túryp balaghattap jauap beripti. «Enesi tepken qúlynnyng eti auyrmaydy» dedi me Gulya kórshi tәtesi qaharyn tógip túrghan qyzyna birinshi bolyp ózi júdyryq júmsady. Sosyn kórshi tәtesin sabyrgha shaqyrdy. Ony solay isteuge qolyna balgha, qúlaghyna telefon ústap sheshesining sonynan jetken úly mәjbýr etken sekildi. Kórshi tәteyding ýlkendi-kishili qalghan ýsh úly aghalarynyng qimylyn baghyp túr. Tirilerding ólimge teng isine saydyng arghy betindegi óliler mekeni ýnsiz telmirip qalghanday. Degenmen, olardyng da jetisip jatqany shamaly sekildi. Zirattyng ainalasy qoqystan ayaq alyp jýrgisiz. Kórshilerding dauy kópke sozylmady. Gulya men kórshi tәteyding múndary bólek bolghanymen, «syrlary» bir ekenin ekeuining as ýiden kýlimdey shyqqanynan bayqadyq. Tórt úlyn bir ózi asyrap otyrghanyn aitqan kórshi tәtey kópir astyndaghy ýilerin de óz kýshterimen salyp alghandaryn maqtana jetkizdi. Álgi balgha ústap jýrgen ýlken úly mektepte oqymaghan eken. Bala kýninen osy sayda siyr baghyp ósken. Sol jayylymdyqtar endi ózderine meken bolypty. «Ýkimetten esh kómek almaymyz, 18-ge tolmaghan eki úlyma jәrdemaqy alu ýshin әkimshilikting esigin tozdyrdym. Biraq biz sekildilerdi tabaldyryqtan әri attatpaydy eken» dep múnyn da shaqty. Ýlkenderding úrys-kerisi balalargha esh әser etpegendey. Árqaysysy ózining bala qiyalymen jýr. Qysty osy jyrtyq etikpen ótkizgen myna qyz tabany týsip qalghan etikti endi qansha sýireter eken... Kórshileri onyng qysta sugha baramyn dep jardan domalap ketkenin aitty. Qar qalyng bolghan song aman qalypty. «Qarynym ashyp túr, agha, obed degen nemene?» dep súraydy bizden. Ne «obed» pisirilmeytin, ne shәy qaynatylmaytyn, kýshikterding itayaghyna ainalyp, sheshelerining tepkisine týsken shәinekten ashtyqtyng óshin alghanday ózi domalaghan jar basynan qúlashtap túryp tómenge laqtyrdy. Jar basyndaghy jalghyz ýy sudy osynnan alady. Balalardyng ishek aurularyna shaldyghyp, ishteri ótpey jýrgenine osy bastaudyng suynyng tazalyghy sebep sekildi. Degenmen, bastaudyng ainalasyn týgel qoqys basqan. Mýnkigen iyis qolqany qabady. Búl iyis Terenqara atalatyn ózennen kelip túr. Jogharydaghy ylghy dýngen-úighyr qonystanghan «Zarya Vostok» auylyndaghy monshalardyng qaldyq suy týgel osy ózenge qúiylady. Onyng ýstine tónirektegi júrt tegis kelisip alghanday bәri de saydy qoqysqa toltyrugha qúlshyna kirisken. Ekologiyalyq jaghday syn kótermeydi. Aynalany lastaushylargha «әi» deytin әkimshilik, «qoy» deytin auylnay joq. Jalpyqalalyq senbilikter búl aumaqty ainalyp ótedi. Tipti aralas zirattaghy aruaqtardan qorqatyn ne músylman, ne hristian joq.

Al, myna balalardyng jazyghy qansha? Bolashaghymyz dep jýrgenimiz osy balalar emes pe? Kýnәsiz sәbiylerdi osynday kýige týsirgen әielderding ana atanugha qúqyghy bar ma? Jyn oinaqtyng ordasyna ainalghan jar basyndaghy jalghyz ýy turaly qúqyq qorghau oryndary, әleumettik qamtamasyz etu mekemeleri, balalardyng qúqyghyn qorghau úiymdary, SES mamandary, bilim beru mekemeleri, eng bastysy jergilikti biylik, sonyng ishinde ózin ózi basqaru komiyteti bilmegeni me? Bilmedi deuge auyz barmaydy. Degenmen, bilmese endi bilse eken deymiz. Bir shara qoldansa eken deymiz...

Óitkeni, múndaylar Alatau audanynda az emes. Biz aldaghy uaqytta da jergilikti biylikting qúlyqsyzdyghynan әleumettik dengeyi tómendep ketken osynday azamattar men balalyq shaghyn toyyp tamaq ishpey, jadyrap oinap-kýlmey ótkizip jatqan sәbiyler turaly reportajdarymyzdy jalghastyratyn bolamyz.

www.masa.kz internet gazeti