Memleket basshysy Núrsúltan Nazarbaevtyng tóraghalyghymen Qauipsizdik kenesining otyrysy ótti. Búl turaly Aqordanyng baspasóz qyzmeti habarlady.

Jiynda elektr jәne jylu energiyasynyng qazirgi tarifterining týziluine, sonday-aq energetikalyq qyzmet kórsetu naryghyndaghy baghanyng belgilenuine baqylau jasaytyn memlekettik organdardyng júmysyna qatysty mәseleler talqylandy.

Elbasy is-sharagha qatysushylargha elektr jәne jylu energiyasy tarifterining týziluine qatysty Bas prokuratura tarapynan jýrgizilgen tekseristing nәtiyjeleri jóninde aitty.

– Biylghy joldaudy jariyalamas búryn, biz meylinshe ózekti problemalardy anyqtau maqsatymen halyq arasynda saualnama jýrgizdik. Búl әleumettik zertteu kommunaldyq qyzmetter baghasynyng qymbat boluy birinshi orynda túrghanyn kórsetti. Sol sebepten Bas prokuraturagha osy salany tekseru jóninde tapsyrma berildi. Tekseris nәtiyjeleri búl mәseleni Qauipsizdik kenesining otyrysyna shygharugha negiz boldy, – dedi Qazaqstan Preziydenti.

Núrsúltan Nazarbaev biylghy joldauda túrghyn ýi-kommunaldyq sharuashylyghy men tabighy monopoliya qyzmetterining tarifterin retke keltiru jóninde arnayy tapsyrma berilgenin aitty.

Memleket basshysy «Investisiyalar ornyna tariyf» baghdarlamasynyng iske asyrylu barysyna toqtalyp, onyng sapaly oryndaluyna qatysty jýrgizilgen tekseris nәtiyjesinde anyqtalghan qúqyq búzushylyqtardy atap ótti.

– Kezinde biz belgili bir maqsatpen «Investisiyalar ornyna tariyf» baghdarlamasyn qabyldadyq. Búl baghdarlama 2009 jyldan bastap 7 jyl boyy monopolisterge óz óndiristerin janghyrtu ýshin milliardtaghan qarajat tabugha mýmkindik berdi. Olardyng barlyq óndiristik quatyn jaqsartu ýshin biz tarifti eki ese kóteruge kelistik. Iri energetikalyq kompaniyalar osy qarjy esebinen quatyn janartudyng ornyna tútynushylar esebinen zansyz bayyp keldi. Búl kompaniyalar qyzmet kórsetu qúnyna qyzmetkerlerining syiaqylary men bonustaryn qosyp, óndiristik shyghyndardy negizsiz arttyrghan, – dedi Elbasy.

Qazaqstan Preziydenti energiya jetkizushi kompaniyalardyng osy әreketterinen túrghyndargha kelgen shyghyn kólemi 14 milliard tengege jetkenin aityp, energiyamen qamtamasyz etetin kompaniyalardyng zansyz kirisi 15 milliard tenge bolghanyn atap ótti. Sonday-aq, tekseris nәtiyjesinde jergilikti atqarushy organdar tarapynan tarifterdi tómendetu ýshin bólingen subsidiyalardyng tiyimsiz paydalanylghany anyqtalghan.

– Múnyng eki týrli sebebi bar: Preziydent joldauyna sanaly týrde qarsy bolu nemese jauapsyzdyq pen óz rólin týsinbeu saldarynan bolatyn salaqtyq. Men eki sebepti de qylmys dep sanaymyn. Qapshaghay qalasynan bir ghana mysal keltireyin. Baghdarlamanyng iske asyrylu kezinde tarif eki ese ósken. Energiyamen qamtamasyz etetin qúrylghylardyng tozu kórsetkishi 53-ten 77 payyzgha úlghayghan. Barlyq qúqyq búzushylyqtar Últtyq ekonomika, Energetika ministrlikteri men jergilikti atqarushy organdar tarapynan baqylau jasalmaghandyqtan jәne olardyng әreketsizdiginen tuyndap otyr, – dedi Núrsúltan Nazarbaev.

Sonymen qatar, Elbasy osy salada baghagha qatysty ymyralastyqqa jәne sybaylas jemqorlyqpen baylanysty qúqyqbúzushylyqqa jol bergen ókiletti memlekettik organdardy tekserudi tapsyrdy.

– Jylu men elektr energiyasyna tólenetin aqyny qosa alghanda túrghyn ýi-kommunaldyq sharuashylyq qyzmetterining shyghyndary halyqtyng jalpy shyghyndarynyng basym bóligin qúraydy. Tarif joghary bolghan sayyn otbasy budjetine týsetin salmaq ta auyrlay bermek. Naqty ekonomikalyq negizdemelersiz tarif óspeuge tiyis, – dedi Memleket basshysy.

Odan әri kýn tәrtibine sәikes Bas prokuror Q.Qojamjarovtyng esebi tyndaldy. Basqosuda ortalyq jәne jergilikti atqarushy organdardyng basshylary da bayandama jasady.

Núrsúltan Nazarbaev jiynda jasalghan bayandamalardy nazargha ala otyryp, birqatar naqty tapsyrma berdi.

Atap aitqanda, Memleket basshysy Últtyq ekonomika ministrligining monopoliyagha qarsy komiytet júmysynyng nasharlyghyn aityp, Premier-Ministrge komiytet qyzmetin tәrtipke keltirudi, ónirlik dengeydegi monopoliyagha qarsy barlyq vedomstvolar júmysynyng tiyimdiligine bagha berudi tapsyrdy.

– Energetika ministrligi tútynushylar tólegen әrbir tiyn ýshin jauap beruge tiyis. Búl qarajat ekonomikamyzdy damytugha júmsaluy kerek. Tarif kóteru jónindegi әrbir sheshimdi qabyldaghan sayyn, eng aldymen, halyqtyng tólem qabilettiligin eskergen jón. Tarifterge qatysty josparly ózgeristerding bәri kópshilikting talqylauyna mýldem týspeydi nemese formalidy týrde ótkiziledi. Búl iske júrtshylyqty, ýkimettik emes úiymdardy jәne búqaralyq aqparat qúraldarynyng ókilderin keninen tarta otyryp, qazirgi mehanizmdi ózgertu qajet, – dedi Qazaqstan Preziydenti.

Sonymen qatar, Memleket basshysy Tabighy monopoliyalardy retteu, bәsekelestikti jәne tútynushylardyng qúqyghyn qorghau komiytetinde azamattarmen «keri baylanys» ornatudyng tiyimdi jýiesining joqtyghyna nazar audardy.

Núrsúltan Nazarbaev Energetika ministrligi tarapynan túrghyndar ýshin elektr energiyasynyng baghasyn tómendetu jóninde sharalar qabyldanuy qajet ekenin aitty.

Sonday-aq, Qazaqstan Preziydenti Ýkimet pen Bas prokuraturadan tarifterding negizsiz kóteriluine jol bergen túlghalargha qatysty barlyq qúqyqtyq aktilerding zangha say oryndaluyn talap etti.

– Elektr energiyasy men jylu tarifteri mәselesi – problemanyng bir bóligi ghana. Basqa da qyzmet kórsetushi-monopolister bar. Búl auyz su, gaz, kәriz jýiesi, telefon baylanysy jәne internet ýshin kórsetiletin qyzmettermen qamtamasyz etu isine de qatysty. Monopoliyagha qarsy komiytet osy mәselelerdi de retke keltirui kerek, – dedi Memleket basshysy.

Núrsúltan Nazarbaev subsidiya retinde budjetten bólinetin qarjynyng kózdelgen maqsatqa júmsaluyna keshendi saraptama jasaudy da tapsyrdy.

– Osy sharalardyng bәri bir jolghy aksiyagha ainalmaugha tiyis. Qúzyretti memlekettik organdar júmysynyng barynsha ashyq boluyn, túraqty týrde esep berip otyruyn jәne tiyimdi qyzmet etuin talap etemin. Zansyz iyemdelinip ketken qarajattyng qaytaryluyna qatysty qabyldanghan sharalar jóninde júrtshylyq habardar boluy qajet, – dedi Qazaqstan Preziydenti.

Jiyn sonynda Memleket basshysynyng sózi energiyamen qamtamasyz etetin kompaniyalardyng barlyq basshylary men menshik iyelerine arnaldy.

– Halyq qarajattyng qayda jәne qanday maqsatqa júmsalghanyn biluge tiyis. Júmysty qayta qúryp, әleumettik jauapkershilikti sezinu qajet. Sonday-aq, ashyq júmys istep, adamdardyng seniminen shygha bilu kerek, – dedi Núrsúltan Nazarbaev.

Abai.kz