(әngime)

Ol keldi… Kelerine senimdi bolsam da, kóbine kerisinshe oryndalatyn tilekterimning biri shyghar degen kýdik te qylang berip, kýni boyy mazam qashyp edi. Esikting qonyrauyn ýzip-ýzip eki ret basty. Onyng boyynda da kýmәn men kýdik aralasqan senimsizdik pen ýmitting әdemi arpalysy bolyp jatqanyn sezdim. Qonyrau soghysynan-aq. Esikti qalay ashatynymdy, ony qalay qarsy alatynymdy kýni boyy kóz aldyma million ret elestetip, bir nәrse jetispey túrghanday bolyp, kóz aldymdaghy kórinisti million ret ózgerttim. Endi million birinshi kórinis shynymen jýzege asqaly túr. Esikti ashtym, ol kirdi:

- Mazandy alghan joqpyn ba? - dedi.

Sәlemdesudi abyrjyp túryp, úmytsa kerek.

- Úiyqtaghaly jatyr edim…

(Qaydaghy úiqy… 1 aptadan beri kýttirgen kesh emes pe edi).

- Aldymen habarlasyp aluym kerek edi, ynghaysyz boldy-au. Qolyndaghy jyltyr qaghazdy paketin qolyma ústata saldy. Ayaq kiyimining bauyn sheshuge ynghaylandy. Osynshama bәlsinip túrghanyma endi ózim ókine bastadym:

- Qosh keldin, tórlet.

Jýzine núr jýgirip jymidy da, esikting kózinen tórge qaray ozdy. Eki adam qatar syimaytyn tar dәlizben alshang basyp bara jatyp qabyrghagha sýienip túrghan meni janay ótti. Ýstine seuip alghan jaghymdy iyissuyna aralasqan az ghana mólsherde ishilgen sharaptyng iyisi boyyma qúmarlyq pen qúshtarlyq otynyng әlsiz shoghyn tastap ýlgerdi. Sharapty batyldyq ýshin ishkenine senimdimin. Júqa jibek kóilekpen túrghan mening keudemdi iyghy janap ótken sәtte onyng qanday sezimde bolghanyn bilgim kelip ketti.

- Jana joldas jigittermen otyryp qalyp edim.

Tym kóp kýttirip qoyghanyna kinәli adamday jymidy. Tórgi bólmege kirip otyrghanymen ýige kýnde kelip jýrgen adamday jan-jaghyna nazar  audarmady. Eki kýnnen beri bólmening týsqaghazy men jerdegi kilemderdi auystyryp tastap edim. Ánsheyinde gýl ósiruge jelkem jar bermeytin. Búl keledi dep eng әdemi degen gýlderdi satyp әkelip qúlpyrtyp qoyghan enbegimning bireuine de mәn bermegenine ókinip qaldym. Qorqynyshqa úqsas qúshtarlyq pen yntyzarlyq sezimmen birge "osynshama tyrashtanudyng qajeti de joq eken ghoy" degen oy miymda jylt ete qaldy. Bólmege ósiruge layyqty emes bolsa da әdemilikti eseleu ýshin әkelinip qoyylghan, qúmyragha otyrghyzylghan raushan gýlge qarap myrs etip jymidym. "Raushan gýl, múnaymashy..."

Ekeumiz de ýnsizbiz… Úzaq qarap otyryp, әdemi jymidy:

- Úiyqtaghaly jatsang da әdemisin…

Betim órti bolyp, qyzaryp kettim. "Úiyqtaghaly jatyr edim" dep bәlsingenim qalay, ernime alqyzyl dalap jaghym alghanym qalay? Degbirsizdene kýtkenimdi sezip otyr. Iyghymnan senimsizdeu qúshaqtap ózine qaray aqyryn tartty. Ózine qaray aqyryn tartty degenim de artyqtau, tipti bilinbeytin kýshpen ghana tartqan siyaqty, mýmkin jay ghana iyghyma qolyn saldy. Al men "ózine qaray tartty" dep shartty reflekspen oilasam kerek, iyghyna basymdy qoydym. Tap-taza, úqypty ýtiktelgen jeydesine basymdy sýiep jatyp, byltyrghy toyda kezdeskendegi janynda otyrghan tolyqsha kelgen aqsary jýzdi júbayy kóz aldyma elestep ketti. Úqypty әiel bolsa kerek.

- Otyzdan asqansha túrmysqa shyqpay jýrgen qyzdardyng óz esebi bar. Olar qoghamgha qauipti, - degen pәlsapasyna:

- Qoghamgha ma nemese kýieuin qyzghyshtay qorityn әielderge me? - dedim qiqarlanyp.

- Kýieuin qorityn әielderge eshqanday qauip joq, ýiin shattyqqa bólep otyrghan әielin eshbir erkek uaqytpen teketiresip, qartaymaugha bar janyn salyp, qara basynyng qamy ýshin ghana jýrgen otyzdan asqan qyzdargha aiyrbastay almaydy, al qoghamgha qauipti. Ne demografiyagha ýlesi joq, ne er adamnyng jaghdayyn jasaugha atsalyspaydy, jasaghan isterinde esh bolashaq joq, - dedi nyq senimmen. Ángimening nýktesin qoydym degendey, ainalasyna manghazdana qarady. Moynyna taqqan altyn alqanyng úsaq jyltyr kózderi de restorannyng shamdaryna shaghylysyp, mening aldymdaghy onyng jenisin odan әri qolpashtaghanday jalt-júlt etti.

- Tym senimdisiz ghoy...

Bar aitqanym osy edi. Sebebi ózeurep sóz talastyru jenis emes dep týiindedim. Janyndaghy kýieuine qaradym. Súnghaq boyly, qara tory kelgen jigit. Bizding әielderge tәn әngimemizdi estigenimen, barynsha mәn bermeuge tyrysyp, janyndaghy jigitke mashinalardyng qosalqy bólshekteri turaly aqyldasyp jatty. Janaghy әielge degen ishtey payda bolghan qarsylyghyma qosa, kýieuining myna úsaq әngimelerge nazar audarmaghan әreketi jaghymdy pikir qalyptastyryp, oiyma adamy qasiyetke jatpaytyn azghyndyqqa úqsastau oy tastap ta ýlgerdi.

Men ony andy bastadym. Baghanadan beri qalay nazar audarmaghanmyn?! Keng mandayy – keng peyildiligin, qonyrqay jýzi men qalyng qabaghy – naghyz erkekke tәn aibatty, qyry shyqqan múryny – symbattylyghyn, jymighanda birge kýlimdeytin qonyr kózi – aqkónildiligin eshkim aitpasa da úqtyryp túrghanday.

Qadalyp qaraghanym әieline kýmәn tudyryp, odan sayyn menimen tәjikelese me degen oimen kózimdi taydyryp әkettim. Ony tanu ýshin 4-5 sekund qana jetti. Barlap, ishtey ol jayly pikir qalyptastyryp ta ýlgerdim. Al, oghan qaraghan osynshalyqty qysqa ghana sekundtar ishinde әieldik qyraghy kózder sezip te ýlgerdi. Men onyng kýieuin barlap, al әieli mening kózqarasymnan mening oiymdy da oqyp ýlgerdi. Án aityldy. Bayau yrghaq bastalysymen janaghy aqsary jýzdi әieldi ong jaq janynda otyrghan er adam júp-júmyr bilekterinen ústap, biyge alyp ketti. Ooo, endi qarap qalmau kerek.

- Biylep qaytsaq dau shygha qoymas, - dedim jymiyp. Ol kýtpese kerek, abyrjyp kýlip, basyn iyzey berdi.

Júqa kapron kóilegimnen qoldarynyng yp-ystyq taby sezilip túrdy. Suyq tiyip auyrghanda әjemning belime, ayaghyma, ishime basatyn, janyma jaylylyq ornatatyn ystyq búlauy esime týsip ketti. Mening de dirildey shyqqan yp-ystyq demim oghan meylinshe jaqyn sezilip túrghan edi. Janynda uaqytsha tәttilik syilap túrghanyn da sezindim. Biyley jýrip, júmysym jayly,ózim jayly súrady. Shygharmashylyqtyng adamy ekenimdi bilip, qyzyghushylyghy arta týsti. Ne jayly jazatynymdy aittym. Erekshe taqyrypqa auysqym keletinin, әdebiyetke tyng oilar әkelgim keletinin, kóp eshkim aita qoymaytyn tyiym salynghan taqyryptarda ashyq oy qozghaghym keletinin bilgen ol 4 minuttyq by uaqytynyng azdyq etkenin úghyndy. Onyng qyzyghushylyghy artyp, ary qarayghy oiymdy bilgisi kele týsetinine senimdi edim. Qoly tiygende júmys jaghyma soghyp ketetinin de aitty.

Yzgharly kóz syrtymnan dәldenip túrghanyn, qaramasam da sezdim, qyzghanysh pen shamaly uaqyttyng ishinde ghana payda bolghan ereges otynyng da tabyn sezdim. Endi qaludyng reti kelmeytinin bilip, toy iyelerimen qoshtasyp shyghyp kettim.

Búl kezdesuding qalay bastalghany da esimnen shygha bastaghan eken. Iyghyna basymdy qoyyp jatyp, jeydesining jaghasynan sausaqtarymnyng úshymen ghana ayalay sipadym. "Sen tazalap, ýtiktegen jeydeni dәl qazir men iyelenip otyrmyn!". Búl әiel zatynyng eng osal túsy bolsa kerek, ózge oilargha jol berilmeytin qatty quanyshta da, óte auyr qayghyda da, eng jauapty sәtterde de ózine tәn jymysqy oilarynan eshqashan ajyraghan emes. Esi shyghyp qatty quanyp jatyp ta, janyndaghylardy kózimen bir sýzip shyghyp, quanyshyna ortaqtasyp túrghan әielderdi barlap shyghuy mýmkin. Riyasyz kýlip túrghan qúrbysynyng ernine jaghylghan pomadanyng tisine júghyp qalghanyn kórip, mysqyl oy payda boluy mýmkin. Ánebir shette zorlana jymiyp túrghan taghy bir qúrbysynyng qatty kýlse betinde payda bolatyn úsaq әjimderinen ynghaysyzdanyp túratynyn da úghyp qaluy mýmkin. Áytpese, dәl qazir ereges oilargha jol beretin sәt emes edi. Kópten ansap jýrgen baqty uysyma týsirgendey, rahattana kózimdi júmdym.

Súq sausaghyna salynghan neke jýzigi bólmening shamyna shaghylysyp, betime týsken shashymnan sipap ysyrdy. Shamgha shaghylysqan neke jýzigi "Bәri de uaqytsha ghoy, esindi jisanshy..." dep ortamyzgha jik salghysy kelgenmen, men uaqytsha baqtyng bolsa da dәmin sezingim kelgendey, ayauly sәtten ajyrap qalmau ýshin onyng qúshaghyna tyghyla týstim.

- Ne ýshin shaqyrdyn?

- Únattym, meni de únatatynyndy sezdim.

Mandayymnan sýidi. Úshy qiyry joq saharany kezip kelip, әbden shólirkegen erin men tanday bir tamshy ghana móldir sudy kórse qalay yntyghatyny belgili ghoy. Mýlgigen tynyshtyqty damylsyz dýrsildep túrghan mening jýregimning ýni ghana búzyp túrghanday boldy. Ernimnen sýigenshe ghasyr uaqyt ótip ketkendey boldy, mandayymnan keyin ernimnen sýietinin aldyn ala sezip, kýtip otyrsam kerek. Jauyrynymnan qapsyra ústaghan yp-ystyq alaqandary, denemdi kýidirip bara jatyr, kýidirgeni bylay túrsyn kýl qylyp órtep jiberse de kónushi edim.

Álsiz seziletin sharaptyng iyisine kómilip, men de mas adamday men-zeng edim. Onyng әrbir qimylyn, tipti qarashyqtaryn qalay qozghaltqanyna deyin esimde saqtap qalugha tyrystym. Ózine qaray qapsyra qúshaqtaghanda onyng bar denesin ózimning tәnimmen, janymmen sezingim keldi, sezdim de.

Jeydesining týimelerin aghyta bastadym, tar kózderinen ótpey túrghan әlde sýiir tyrnaqtaryma ynghaysyz kelip sheshilmey túryp alghan bir-eki týimesine ishtey «óshigip» aldym. Tipti, týimelerge deyin ýiindegi qojayynnyng tileuin tileytindey, maghan qarsylyq kórsetip túrghanday әser qaldyryp ketti.

Siqyrgha toly rahatty sezinip túryp, mynaday úsaq oigha jol bergen meni «әiel» demey kóriniz. Kóilegimning syrmasyn aghyta bastap edi, dәl janymda túrghan shamnyng týimesin basyp óshire saldym. Ortadaghy dәlizding shamy bólmege әlsiz ghana jaryq syilap túr edi. Moyynyman, iyghymnan sýigenderi boyymdy siqyrgha bólegendey, birtindep óz kýshimnen ajyrap bar jattym. Iyghynan qapsyra qúshaqtaghan da, keudesin órtey sýigen de, sheshilgen kóilegimdi keyinge qaray ysyrghan da, onyng jeydesin sheshken de men emes sekildimin. Óng men týsting ortasyndaghy tәtti kezdey ótti. Qúshaghynan shyghyp ketsem, myna ertegige úqsas kýiden ajyrap qalyp, súp-súr ortada anyrap otyryp qalatyn Kýlshe qyzdyng kýiin keshkendey bolatynymdy úqtym.

Ol jinala bastady. Uaqytsha baqyttyng bayansyzdyghyna ókpelep túrghanymdy sezgendey, júbatqysy kelip, qapsyra qúshaqtap, qúshyrlana sýidi:

- Kóremiz ghoy әli…

Men basymdy iyzedim. Biraq keyin qaytalanatyn kezdesuler dәl osynday tolghandyryp, dәl osynday sezimge bólerine senimdi emes edim.

- Jaraydy, sau bol…

Esikten shyghara sala, janaghy tәp-tәtti uaqyttyng әrbir qas-qaghym sәtin joghaltyp alugha qimaytyn eng ayauly zatymday oiymda keri qalyqtatqym kelip, jastyqqa basymdy qoydym.

… Tanerteng qúmyragha otyrghyzylghan raushan gýlining bozghylt tartqan týrin kórip, keude túsym shymyr etti. Júbatqym kelip kýltesin ayalay sipap edim, qauyzynan bólingen bir tamshy sól japyraghyna qaray tamyp bara jatty…

Dalanyn, jerding tabighy topyraghyna jaratylghan onyng taghdyry qúmyragha bәribir telinbeytin edi…

Jylap túrghan raushan gýldi emes, ózimdi ayadym…

Abai.kz