Býgin elbasynyng aldynda «tizgin ústap», sóz sóilegen jastardyng jetken jetistigi men ónerine tәnti boldyq. Bizde de әr salanyng ýzdik mamandary jetip jatyr eken ghoy degen shýkir, tәubemizdi aityp otyrdyq. Biraq, osynday talantty jastardy býgingi jaghympaz biylik dәl ózderindey etip sarnatyp, «taban jalatyp» qoyghany janaghy ýmitimizge su sepkendey boldy.

Talanttyng tәuelsiz, erkin bolghany jón edi. Jaghympaz-talant eldi jarylqar ma eken?! Mýmkin, jastyq ótip bara jatqan song qyzghanghan da shygharmyz. Ózing keshir, Alla!
Negizgi aitayyn degenim búl emes edi, bizdiki reti kelgende dýrse qoya beru ghoy.

Degenmen, Osydan biraz uaqyt búryn Jas qalamgerlerding respublikalyq kenesinde aitylghan Ádebiyet akademiyasyn qúru jayly bastamanyng preziydentke tikeley úsynylghany kónilden shyqty.

Eger әdeby mektep jayly ghalamtordan izdey qalsanyz әlemning týkpir-týkpirinen osynday shygharmashylyq adamdarymen júmys jasaytyn ortalyqtardy jýzdep kezdestiresiz. Jәne halyqaralyq, memlekettik әdeby syilyqtardy da dәl solardyng taghayyndap otyratynyna kóziniz әbden jeter edi.

Mysaly bir ghana qytaydyng ózinde birneshe әdebiyet inistituty bar. Lushýn atyndaghy әdebiyet inistitutynyng atqarghan júmysynyng ózi úshan-teniz. Býginde qytay әdebiyetindegi mýiizi qaraghayday qalamgerlerding basym kópshiligi osy inistituttyng týlekteri. Nobeli syilyghyn alghan eki qytay qalamgeri de osy institutta tәjiriybeden ótken. Onda qytay әdebiyetine qyzyghatyn qalamgerler әr elden kelip bilim alyp jatyr. Búryn sondy ózge júrt qytay halqynda әdebiyet pen óner bar dep bilmese, osy instituttyng atqarghan sharualarynyng nәtiyjesinde songhy 20-30 jyl ishinde qytay óz әdebiyetin әlemdik órege kótere bildi. Ózge elderdegi әdebiyet akademiyalarymen baylanys arqyly «bes myng jyldyq» tarihyndaghy klassikalyq shygharmalardy әlemning barlyq tilderinde sóilete bildi. Osy instituttyng alty ailyq, bir jyldyq kurstaryn tәmәmdap kelgen menimen zamandas qazaq qalamgerleri de bar. Qytay qazaq әdebiyetinde audarma jasap, óz shygharmalary da ózge tilderde jaryq kórip jýrgenine kuәmin. Qytaydaghy eng ýzdik avtorlardy baghalau, olardy yntalandyryp, syilyq taratyp otyru da osy instituttyng moyynynda. Jyl sayyn múnda әlemning kóptegen elderinen kelgen Nobeli syilyghynyng iyegerleri men halyqaralyq mәrtebege ie jazushylar kelip, aptalap, ailap jatyp leksiya oqidy, tәjiriybe almasady.

Amerikadaghy Soltýstik Karolina uniyversiytetindegi әdebiyet fakulitetining janynan ashylghan sonday bir shygharmashylyq ortalyqtyng aqyn-jazushylar arnayy kelip oqityn leksiyalarynyng josparyn kórgenim bar. Esimde qalughany, Jana zaman AQSh әdebiyetin, Latyn Amerika әdebiyeti, Latyn Amerikasyndaghy modernistik aghymdar, Amerika jәne Europadaghy arab nәsildi emigranttar әdebiyeti, Europa jana zaman aghymdary, әlem әdebiyetindegi songhy 20 jyl, Iran týrme әdebiyeti, t.b tolyp jatqan lesiya taqyryptaryn kórip tang qalghanym bar.

Mәskeudegi M.Gorikiy atyndaghy әdebiyet institutynyng atqarghan júmysyn múndaghy qalamger qauym menen jaqsy biledi dep oilaymyn. Áriyne, «qalamgerlik qúdaydan ghana beriletin talant» dep keri ketip otyrghan aghalargha aitarym, Qúday talant bergen eken ony nege shyndamasqa, jetildirmeske?!

Biraq osynday arnayy mekteptin, tәjiriybe almasudyng joqtyghynan osy otyz jylgha juyq uaqyttan beri tek óz qazanymyzda qaynap qalghan joqpyz ba?! Álemdi aitpaghanda, tipti, tuys týrki júrtynyng ne jazyp jýrgeninen habarymyz joq ekeni bәrimizge ayan ghoy.

Zәudeghalam, preziydent tapsyrma berip, búl úsynys jýzege asyp jatsa, әdeby mektep qúrylsa, onyng júmysy jýieli jýrgizilse, ózdi-ózimen túnshyghyp jatqan qazaq qalamgerlerining qanat jayar kýni tusa NÚR ýstine núr bolar edi.

Qaysar Qauymbekting facebook paraqshasynan

Abai.kz