Qazirgi tanda Qazaqstanda ekonomika salasyndaghy qylmystyq zannamany izgilendiruge, memlekettik organdardyng rúqsat beru jýiesin jәne tekseru-qadaghalau qyzmetin reformalaugha  erekshe mәn berilude. Kәsipkerler ýshin asa manyzdy búl isterden «Atameken» odaghy» Qazaqstannyng últtyq ekonomikalyq palatasy shet qalyp otyrghan joq, biliktilik tanytyp, el ekonomikasy ýshin manyzdy mәselelerdi ontaylandyrugha bar kýshin saluda. Búl sózimizge «Atameken» odaghy» QÚEP Tóralqasynyng tóraghasy Timur Qúlybaevtyng ókimimen aghymdaghy jyldyng 25 sәuirinde «Atamekennnin» Kәsipkerlik qyzmet salasyndaghy zannamany yryqtandyru jónindegi júmys toby qúrylghandyghy aiqyn dәlel bola alady.

Qazirgi tanda Qazaqstanda ekonomika salasyndaghy qylmystyq zannamany izgilendiruge, memlekettik organdardyng rúqsat beru jýiesin jәne tekseru-qadaghalau qyzmetin reformalaugha  erekshe mәn berilude. Kәsipkerler ýshin asa manyzdy búl isterden «Atameken» odaghy» Qazaqstannyng últtyq ekonomikalyq palatasy shet qalyp otyrghan joq, biliktilik tanytyp, el ekonomikasy ýshin manyzdy mәselelerdi ontaylandyrugha bar kýshin saluda. Búl sózimizge «Atameken» odaghy» QÚEP Tóralqasynyng tóraghasy Timur Qúlybaevtyng ókimimen aghymdaghy jyldyng 25 sәuirinde «Atamekennnin» Kәsipkerlik qyzmet salasyndaghy zannamany yryqtandyru jónindegi júmys toby qúrylghandyghy aiqyn dәlel bola alady.

Al odan sәl búrynyraq «Atameken» odaghy Tóralqasynyng mәjilisi ótip, onda qylmystyq zannamany odan әri yryqtandyru mәseleleri jónindegi zang jobasy talqylanghan bolatyn. Onda sóz sóilegen «Atameken» odaghy» QÚEP Tóralqasynyng tóraghasy Timur Qúlybaev yryqtandyru tek qana qylmystyq zannamany izgilendirumen shektelmeui tiyistigin atap kórsetti.  «Atameken» odaghynyng qarauyna búl qújatty QR Bas prokurorynyng birinshi orynbasary Iogann Merkeli úsynghan-dy. Onyng aituynsha, zang jobasynda ekonomika salasynda jasalghan qylmystar ýshin sanksiyalardy izgilendiru, bas bostandyghynan aiyrumen jәne keltirilgen ziyangha tólenetin ótemaqyny qosqandaghy jauaptylyqtyng ekonomikalyq sharalaryn yntalandyrumen baylanysty jazany kemitu jónindegi sharalar kesheni qarastyrylghan.

Osyghan baylanysty Timur Qúlybaev «biznes sóz joq, qylmystyq jazalardy ekonomikalyq sanksiyalarmen almastyrudy qoldaytynyn» jetkizdi. «Alayda búl medaliding bir jaghy ghana», - dep atap ótti ol. Onyng pikirinshe, qylmystyq qúqyqty izgilendiru - Memleket basshysy talap etip otyrghan әleumettik-ekonomikalyq janghyru prosesining bir bóligi bolyp tabylady. Sondyqtan da qylmystyq qúramdauyshtan bólek yryqtandyrugha ekonomikalyq retteu, salyqtyq qarym-qatynastar, investisiyalyq ahual, iskerlik ortany qalyptastyru tәrizdi mәseleler kirui tiyis. Osyghan baylanysty «Atameken» odaghy» QÚEP Tóralqasynyng tóraghasy: «Bizding kózqarasymyzsha, kәsipkerlik qyzmetti qúqyqtyq retteuding әdis-tәsilderin salmaqty týrde qayta qarastyratyn merzim jetti. Biz ekonomikada biznesti iskerlik belsendilikke jeteleudi tejeytin emes, kerisinshe tartatyn qúqyqtyq jýieni qalyptastyruymyz qajet», - dep mәlimdedi. Osy orayda T. Qúlybaev «Atamekenge» ekonomika salasyndaghy zannamany naqty yryqtandyratyn úsynystar toptamasyn әzirleudi tapsyrdy.

Sonymen qatar kәsipkerlik salasyndaghy zannamany odan әri yryqtandyrudyng perspektivasy jayly aitqan Qúlybaev, zannamalyq bastamanyng memlekettik organdargha ghana tiyesiligi jәne keyinnen dәl solardyng memleket pen biznesting qarym-qatynasy qalyptasatyn erejeni qúratyny biznes ýshin problema ekendigin atap kórsetti. Búghan aiqyn mysal retinde ol Salyq kodeksine týzetulerdi Salyq komiyteti, al qylmysty qudalau turaly zang jobasyn Qarjy polisiyasy әzirleytin faktilerdi keltirdi. Sondyqtan da Palata ýshin ózderining úsynystaryn tәjiriybede engizu birinshi kezektegi manyzgha ie bolyp tabylady. Osyghan baylanysty «Atamekennin» jetekshisi basqarushy partiyanyng ekonomikalyq túghyrnamasyna  tikeley yqpal etu ýshin «Núr Otan» HDP-men ózara is-qimyldy kýsheytu qajettigin atap kórsetti. «Búnday ózara is-qimylgha barlyq negiz bar», - degen T. Qúlybaev, Palatanyng basqarma tóraghasy partiyanyng Sayasy kenesi burosynyng mýshesi bolyp tabylatynyn, kóptegen «atamekendikter» týrli dengeylerde «Núr Otannyn» organdaryna kiretindigin aitty.

Sonymen qatar Timur Qúlybaev sheteldik tәjiriybege, atap aitqanda Avstriyanyng federaldyq ekonomikalyq palatasynyng tәjiriybesine nazar audartty. Búl palata zannamalyq bastama kóterude jeke qúqyqqa iyelik etedi. «Perspektivada, úiymnyng kәsibiyligining shyndalghanyna qaray, ekonomikalyq mәseleler boyynsha zannamalyq bastamanyng osynday qúqyqtaryn Últtyq ekonomikalyq palatagha bólip beru turaly mәseleni zertteuge bolady», - degen úsynys aitty ol. Onyng pikirinshe, búl funksiya qysqa merzimde  zannamany keshendi yryqtandyrugha jәne elimizdi ekonomika men biznesti damytu boyynsha liyderlerding qataryna shygharugha mýmkindik beredi. «Qazaqstandyq biznesting jetekshi birlestigi retindegi bizding mandat pen bizding mindet - jeke sektordyng damuy, tehnologiyalyq jәne óndiristik túrghydan top jaru, investisiyalardy yntalandyru, qazaqstandyq ekonomikany Europa men әlemning damyghan elderining dengeyine shygharu ýshin  barynsha jayly jaghday jasau», - dedi T. Qúlybaev.

Jalpy «Atameken» odaghynyng ekonomika salasyndaghy qylmystyq zannamany izgilendiruge airyqsha mәn berip otyrghandyghy 12 mamyrda ótken jogharyda aityp ótken Kәsipkerlik qyzmet salasyndaghy zannamany yryqtandyru jónindegi júmys tobynyng otyrysynda aiqyn bilindi. Jetekshileri T. Qúlybaevtyng tapsyrmasy boyynsha «atamekendikter» qylmystyq zannamanyng ekonomikalyq qylmystardy retteu bóligin jetildiruge qatysty óz úsynystaryn әzirlegen. Búl orayda, atamekendikter QR Qylmystyq kodeksining 22-shi baby boyynsha qylmystyq jazalaudy әkimshilik qúqyq búzushylyqtyq jauapqa tartumen almastyrudy úsynyp otyr. Búdan bólek, Qylmystyq kodeksting 190-shy jәne 208-shi baptarynan «iri mólsherde payda tapqany ýshin» degen úghymdy jәne sol ýshin qarastyrylatyn qylmystyq jauapkershilikti alyp tastap, tek iri kólemde zalal keltirgen qylmystar ýshin ghana qylmystyq jauapkershilikti qaldyru úsynyluda. Atamekendikterding úsynysy boyynsha, ekonomika sektoryndaghy qylmystyq jauapkershilik memleketke, qanday da bir úiymgha nemese jeke azamattargha zalal keltirgende, ziyany tiygende ghana qarastyryluy shart. Búdan bólek, «Atameken» odaghy tarapynan ekonomikalyq qylmystar ýshin aiyppúl mólsherin arttyrugha qatysty jauaptylyqtyng jana týrin engizu turaly úsynystar jasalatyn bolady. Mәselen, materialdyq shyghyndy eki esege deyin ótep beru. Búl negizinen әkimshilik jauapkershilik ayasynda asa auyr emes 11 ekonomikalyq qylmystar baghytynda qarastyrylatyn bolady.

Osylaysha «Atameken» odaghy ekonomika salasyndaghy qylmystyq zannamany izgilendiruge eldegi biznes-qoghamdastyqtyng qara shanyraghy retinde airyqsha ýles qosyp otyr. Memleket basshysy biylghy Joldauynda 2020 jylgha qaray «Ishki jalpy ónimdegi shaghyn jәne or­ta biznesting ýlesi 40 payyzdy qú­ruy tiyis» degen mindet qoyghany belgili. Búl mejeni kәsipkerlikke barlyq jaghynan qolayly jaghday jasaghanda ghana baghyndyrugha bolatynyn biylik jaqsy týsinip otyr. Sondyqtan da «biznes erkin tynystap, qanatyn kenge jaya týsui ýshin» zannamalyq túrghydan barlyq dýniyeler qamtamasyz etilude. Búl kýnderi Parlament qabyrghasynda  «QR keybir zannamalyq aktilerine rúqsat beru jýiesin jetildiru mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly» zang jobasy talqylanyp jatyr. Búghan qosa 12 mamyrda ótken Ekonomikalyq sayasat jónindegi kenesting otyrysynda Ekonomikalyq damu jәne sauda viyse-ministri Marat Qúsayynov Qazaqstan Respublikasyndaghy memlekettik baqylau jәne qadaghalau turaly zangha ózgertuler engiziletin zang jobasyn Parlamentke 2011 jyldyng sonyna qaray engizu josparlanyp otyrghanyn aitty. Osynyng barlyghy memleket tarapynan biznes qoghamdastyqa kórsetilip jatqan tendessiz kómek ekeni sózsiz. «Biznesting jol kartasy-2020», «Ónimdilik-2020» baghdarlamalaryn, sonday-aq kәsiporyndar men qarjy jýiesin daghdarystan keyin qalpyna keltiru baghdarlamasyn әzirleuge tikeley atsalysqan «Atameken» odaghy búl iske de bel sheship kirisetindigine senim mol.

Arman BAYEKE