IÝ.

Jazba әdebiyetimizding basy - Orhon-Eniysey jazularynan ólensózding bir tamasha yrghaqty ýlgisin kóremiz - dauysty dybys pen dauyssyz dybystyng ýilestigi men ýndestigi. Sol arqyly sózding ishki yrghaq - qimyl-qozghalysyn payda boldyru, ólensózding basynan, ayaghynan t.b...  úiqasuy. Negizgi bayqalatyn nәrse - sóz saptasynyng dybystyq ýilesimin ústana otyryp, dybystyq úiqas arqyly tútas bir sóilemdi óleng yrghaghyna ainaldyru. Europa әdebiyetinde osyghan úqsas tәsildi - fransiyanyng «veliyber» degen sózinen orysshagha ainaldyryp, ony «vers libre» degen maghynasynda «svobodnyy stiyh» dep, orystyng osy atauy arqyly qazaqsha da «aq ólen» dep atap jýrmiz. Búl bizge tipti erteden qalyptasqan ýlgi. Erte dәuirdegi jyraularymyzdyng tuyndylarynda múnday ýlgilerding talayy bar. Júmekenning ólenderining negizi osy «aq ólennin» qaghidasyna jaqyn keledi. Biraq, orystyng «aq óleninen» túrqy bólek, jolma-jol úiqasqa qúrylghany, ejelgi týrik jazbasynyng ýlgisine úqsaytyn, tipten, búlardan da mýlde bólek jýrek qylynyng yrghaghyna әr qalay qúrylghandary da jeterlik. Múnyng barlyghy - әdebiyetimizdegi tosyn ýlgiler. Arnayy zertteudi qajet etetin dýniyeler. Ásirese, «Shuaq» jinaghyna engen, odan keyingi jazylghan jeke jәne toptama ólenderi - әdebiyetimizdegi jana ýlgi, jana yrghaqtar ekendigi dausyz. Mysaly:

IÝ.

Jazba әdebiyetimizding basy - Orhon-Eniysey jazularynan ólensózding bir tamasha yrghaqty ýlgisin kóremiz - dauysty dybys pen dauyssyz dybystyng ýilestigi men ýndestigi. Sol arqyly sózding ishki yrghaq - qimyl-qozghalysyn payda boldyru, ólensózding basynan, ayaghynan t.b...  úiqasuy. Negizgi bayqalatyn nәrse - sóz saptasynyng dybystyq ýilesimin ústana otyryp, dybystyq úiqas arqyly tútas bir sóilemdi óleng yrghaghyna ainaldyru. Europa әdebiyetinde osyghan úqsas tәsildi - fransiyanyng «veliyber» degen sózinen orysshagha ainaldyryp, ony «vers libre» degen maghynasynda «svobodnyy stiyh» dep, orystyng osy atauy arqyly qazaqsha da «aq ólen» dep atap jýrmiz. Búl bizge tipti erteden qalyptasqan ýlgi. Erte dәuirdegi jyraularymyzdyng tuyndylarynda múnday ýlgilerding talayy bar. Júmekenning ólenderining negizi osy «aq ólennin» qaghidasyna jaqyn keledi. Biraq, orystyng «aq óleninen» túrqy bólek, jolma-jol úiqasqa qúrylghany, ejelgi týrik jazbasynyng ýlgisine úqsaytyn, tipten, búlardan da mýlde bólek jýrek qylynyng yrghaghyna әr qalay qúrylghandary da jeterlik. Múnyng barlyghy - әdebiyetimizdegi tosyn ýlgiler. Arnayy zertteudi qajet etetin dýniyeler. Ásirese, «Shuaq» jinaghyna engen, odan keyingi jazylghan jeke jәne toptama ólenderi - әdebiyetimizdegi jana ýlgi, jana yrghaqtar ekendigi dausyz. Mysaly:

-          Tughan jering qay jer, - dedi, - jana aqyn?[9]

-          Ol jerde de aspan men kýn bolatyn.

-          Tughan jering qay jer? - dedi bir kelinshek kýlegesh,

-          Qara jer! - dep jauap berdim, - su emes.

-          On jyldyqty qayda oqydyn? - dedi er bir,

-          Mektepte! - dep tolqydym men, - oqytqan-dy óz isine ústalar...

-          Aua rayy qanday edi o jerdin?

-          Jauatúghyn jazda - janbyr, qysta - qar,

Búlttar manyp jatatúghyn biyikte

Bar edi onda búralqy it te, kiyik te.

Shópting basy sybdyrlaytyn jel esse..

-          Barlyq jer de dәl osynday emes pe?!

Mine, - dedim,- endi dúrys úqtynyz,

Qayda da bar oily jigit myqty qyz.

Otannyng qay jerine de kýn men aua taraydy,

Qay tóbening aspany da arayly

Qay tóbe de, tughan jer dep maqtanugha jaraydy.

(Jalghasy bar)

«Abay-aqparat»